Giá nhà tăng 'đóng băng' chênh lệch giàu - nghèo
Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết thị trường bất động sản Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa phát triển, song cũng đối mặt nguy cơ hình thành bong bóng. Tình trạng giá nhà tăng quá nhanh không chỉ thu hẹp cơ hội an cư mà còn tiềm ẩn rủi ro cho nền kinh tế.
Theo Tổng cục Thống kê, đóng góp trung bình của ngành xây dựng và bất động sản khoảng 10% GDP cả nước. Tỷ trọng này chỉ bằng 50% so với các nước trong khu vực. Quy mô bất động sản so với tổng tài sản kinh tế mới đạt 21%, thấp hơn nhiều so với mức 35% ở các nước phát triển, cho thấy dư địa tăng trưởng còn lớn.
Dù vậy, sự phát triển của thị trường đang thiếu cân đối. VARS chỉ ra rằng 3 năm gần đây, nguồn cung tăng nhưng chủ yếu tập trung ở phân khúc cao cấp, trong khi nhu cầu lớn nhất lại nằm ở nhóm nhà ở vừa túi tiền. Ngay cả khu vực vùng ven, nơi được kỳ vọng cung cấp sản phẩm giá phải chăng, nhưng giá bán thực tế vẫn cao hơn nhiều so với thu nhập bình quân.
VARS đưa ra giả định: Với một căn hộ 2 phòng ngủ tại đô thị giá khoảng 5 tỷ đồng, một gia đình có thu nhập cao (khoảng 50 triệu đồng/tháng) cần tới 25 năm nếu chi tiêu cho nhà ở không vượt 1/3 thu nhập. Với nhà ở xã hội giá 1,5 tỷ đồng, ngay cả hộ thu nhập 40 triệu đồng/tháng cũng phải tiết kiệm 10 năm.
Hệ quả là nhóm có tài sản sẵn tiếp tục hưởng lợi từ tăng giá, trong khi người chưa sở hữu nhà ngày càng khó vươn tới giấc mơ an cư. Điều này khiến chênh lệch giàu - nghèo có nguy cơ “đóng băng” qua nhiều thế hệ.
Bốn giải pháp 'hạ nhiệt' thị trường
Theo VARS, để thị trường tiếp tục tăng trưởng lành mạnh, cần “hãm” đà tăng giá nhà bằng việc mở rộng nguồn cung nhà ở hợp túi tiền. Khi nguồn cung đủ lớn, giá cả sẽ tự điều tiết theo cung – cầu thực.
Giải pháp đầu tiên là đẩy nhanh hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn của các luật mới; tăng phân cấp, phân quyền cho địa phương để linh hoạt điều chỉnh chính sách. Bên cạnh đó, cần xử lý điểm nghẽn giải phóng mặt bằng, minh bạch quy trình xác định giá đất và xem xét bỏ mức thu bổ sung 5,4%/năm với tiền sử dụng đất chậm nộp. Việc này sẽ giảm chi phí phát triển dự án, từ đó hạ giá bán nhà.
Thứ hai, cần đa dạng hóa nguồn vốn cho thị trường, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Cần tái cấu trúc thị trường trái phiếu doanh nghiệp để trở thành nguồn vốn trung, dài hạn, đồng thời phát triển Quỹ đầu tư tín thác bất động sản (REITs) và Quỹ nhà ở quốc gia.
Thứ ba, nhà ở xã hội và nhà ở phù hợp thu nhập cần được ưu tiên trong quy hoạch. Các dự án này cần gắn với hạ tầng giao thông – đặc biệt là metro, vành đai và cao tốc, để mở rộng không gian đô thị, giảm áp lực giá đất trung tâm. Cùng với đó, cần phát triển thị trường thuê nhà chuyên nghiệp.
Cuối cùng, VARS khuyến nghị xây dựng hệ thống chỉ số cảnh báo sớm và cơ sở dữ liệu đất đai – bất động sản thống nhất toàn quốc. Việc liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành và địa phương sẽ giúp tăng tính minh bạch, ngăn ngừa đầu cơ, thao túng giá và hỗ trợ cơ quan quản lý chủ động điều tiết thị trường.
Khánh Linh