Phát sinh thủ tục, yêu cầu
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa có công văn gửi các bên liên quan về góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 15/2028/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm (ATTP).
Theo VASEP, trong 7 năm qua kể từ khi ban hành Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ATTP, Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá đây là một mô hình cải cách hiệu quả trong quản lý ATTP, hội nhập theo nguyên tắc quản lý rủi ro mà các quốc gia tiên tiến trên thế giới đang áp dụng. Qua đó giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng triệu ngày công và hàng ngàn tỷ đồng/năm.
Thực tiễn trong những năm triển khai Nghị định số 15 cho thấy, ngành thực phẩm đã có sự tăng trưởng cao ngay cả trong đại dịch, đóng góp khoảng 15% vào GDP; 0,38 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP trong năm 2021; 1 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP năm 2022.
Với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP (Dự thảo) do Cục ATTP, Bộ Y tế soạn thảo, VASEP và các doanh nghiệp thủy sản có nhiều quan ngại vì nhận thấy Dự thảo đang phát sinh thêm những yêu cầu mới, những điểm nghẽn mới, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp trong khi chưa đưa ra được những giải pháp hiệu quả hơn Nghị định 15 để bảo đảm ATTP cho người dân.
Theo VASEP, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 15/2028/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm phát sinh thêm những yêu cầu, điểm nghẽn mới, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Theo VASEP, dự thảo bổ sung, gia tăng, phát sinh nhiều yêu cầu và các thủ tục hành chính, trong đó phần nhiều không liên quan đến ATTP, gây đặc biệt khó khăn cho doanh nghiệp.
Dự thảo đang bổ sung nhiều yêu cầu và nhiều quy định vào cả 3 nhóm thủ tục hành chính về tự công bố, đăng ký bản công bố, đăng ký lại bản công bố. Trong đó có nhiều quy định bất hợp lý, không phù hợp với thông lệ quốc tế, nguy cơ tạo ra nhiều điểm nghẽn mới cho sản xuất-kinh doanh, khiến rất nhiều sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là hàng thủy sản, rất khó để đáp ứng hoặc không thể thực hiện được. Trong khi đó, nhiều yêu cầu bổ sung vào các thủ tục này của Dự thảo không liên quan gì đến ATTP.
Theo ước tính của VASEP, với thủ tục tự công bố, thành phần hồ sơ và thời gian tăng lên gây chậm trễ kinh doanh tới ít nhất 3 tháng và mức thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng/năm. Với thủ tục đăng ký bản công bố, thành phần hồ sơ tăng lên có thể gây tốn phí hàng trăm tỷ đồng/năm, số ngày công thực thi tăng thêm chưa thể xác định.
"Cộng đồng doanh nghiệp thủy sản đặc biệt quan ngại với việc bổ sung các yêu cầu và nội dung kể trên vào thủ tục/mẫu của thủ tục tự công bố kể trên, cũng hoàn toàn không rõ mục đích việc bổ sung những yêu cầu thông tin trên (để giải quyết thực trạng phát sinh gây mất ATTP nào bởi một số không liên quan ATTP, giống như quản lý thuốc, dược phẩm", VASEP nêu.
Do đó, cộng đồng doanh nghiệp thủy sản kiến nghị giữ nguyên các yêu cầu thông tin liên quan thủ tục tự công bố giữ nguyên như đã được thiết kế hiệu quả, phù hợp tại Nghị định 15/2018.
Đối tượng tập trung quản lý chưa phù hợp
VASEP cho rằng, dự thảo đang chỉ tập trung vào quản lý chặt về hành chính đối với thực phẩm chế biến bao gói sẵn, trong khi chưa đưa ra được các giải pháp phù hợp về chống ngộ độc thực phẩm liên quan đến thức ăn đường phố, thực phẩm tươi sống, bếp ăn tập thể... như thời gian qua được nhận diện là những sản phẩm tiềm ẩn nguy cơ cao gây mất ATTP, là nguyên nhân chủ yếu gây ra ngộ độc thực phẩm.
Hiệp hội này góp ý Ban soạn thảo soát xét để điều chỉnh, bổ sung cho đối tượng quản lý để phù hợp với nguyên tắc quản lý rủi ro.
Ngoài ra, theo VASEP nhiều biện pháp mà Dự thảo nêu ra chưa dựa trên nguyên tắc quản lý ATTP của quốc tế, chưa đúng theo chỉ đạo của Tổng Bí Thư Tô Lâm “triệt để cắt giảm thủ tục hành chính”, “tháo gỡ những điểm nghẽn”, “từ bỏ tư duy không quản được thì cấm”, “chống lãng phí”. Đặc biệt, Dự thảo cho thấy rõ là chưa phù hợp với Giải pháp xây dựng pháp luật về ATTP nêu tại Báo cáo tổng kết 5 năm thi hành Nghị định 15 số 1895/BC-BYT ngày 31/12/2024 Mục II Điểm 1 của Bộ Y tế.
Một số tồn tại và phát sinh trong các quy định về quản lý ATTP mà Nghị định 15 chưa đề cập tới vẫn chưa được đưa vào Dự thảo này.
Để tạo điều kiện hỗ trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời nâng cao ATTP cho người dân, VASEP đề nghị Bộ Y tế và Ban soạn thảo nghiên cứu các góp ý, xóa bỏ các dự thảo quy định bất hợp lý, bổ sung các biện pháp quản lý phù hợp để bảo đảm xây dựng Nghị định theo đúng các chỉ đạo của Tổng Bí Thư và của Chính phủ, cũng như các giải pháp trong báo cáo số 1895/BC-BYT để không tạo ra điểm nghẽn cho sản xuất, kinh doanh và đảm bảo được ATTP cho nhân dân cũng như nâng cao hiệu quả quản lý.
Chính phủ chủ trì một cuộc họp đối thoại giữa Ban soạn thảo và các hiệp hội liên quan ngành thực phẩm để xem xét bản dự thảo cuối cùng trước khi trình Chính phủ. VASEP cũng đề nghị Chính phủ xem xét sửa đổi Luật ATTP trước, sau đó mới sửa đổi Nghị định hướng dẫn thi hành Luật.
Nguyệt Minh