Vật liệu chống cháy trong xây dựng: 'Lá chắn' an toàn, giảm thiểu rủi ro

2 giờ trướcBài gốc

Việc khuyến khích sử dụng vật liệu chống cháy, không chỉ ở công trình lớn mà cả nhà dân, sẽ là bước đi cần thiết để giảm thiểu rủi ro trong tương lai.

Xu thế tất yếu

Theo Cục Cảnh sát PCCC&CNCH, trong tháng 8/2025, toàn quốc xảy ra 269 vụ cháy, làm chết 06 người, làm bị thương 08 người, gây thiệt hại về tài sản ước tính 32,7 tỷ đồng; xảy ra 03 vụ nổ, làm bị thương 02 người.

Tỷ lệ cháy vẫn tập trung cao nhất tại loại hình nhà dân với 89 vụ, chiếm 33,1%; 46 vụ cháy kho, cơ sở sản xuất, kinh doanh (chiếm 17,1%); 27 vụ cháy phương tiện giao thông (chiếm 10,0%); 16 vụ cháy nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh (chiếm 5,9%); còn lại các loại hình cơ sở khác.

Trong số 156/272 vụ (chiếm 57,8%) đã làm rõ nguyên nhân thì có 135 vụ có nguyên nhân do sự cố hệ thống, thiết bị điện (chiếm 86,5%); do sơ xuất bất cẩn sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt 11 vụ (chiếm 7,1%); còn lại là do các nguyên nhân khác.

Trong bối cảnh đó, vật liệu chống cháy không còn là “lựa chọn nâng cao” mà đã trở thành yêu cầu an toàn cơ bản — tuy nhiên trên thực tế, việc ứng dụng vẫn rất hạn chế, đặc biệt ở công trình dân dụng nhỏ lẻ, nhà trọ và chung cư mini.

Hiện nay, vật liệu chống cháy được chia thành nhiều nhóm, từ sơn chống cháy, cửa thép chống cháy, tấm thạch cao, bông khoáng cách nhiệt, đến gạch chịu lửa, kính chống cháy. Những sản phẩm này được đánh giá là “lá chắn” quan trọng, giúp hạn chế tốc độ lan lửa và kéo dài thời gian thoát nạn.

Tuy nhiên, theo khảo sát trên thị trường, việc áp dụng vật liệu chống cháy có sự khác biệt rõ rệt giữa các phân khúc. Ở các công trình cao tầng, trung tâm thương mại, nhà máy, chủ đầu tư bắt buộc phải dùng vật liệu chống cháy để đáp ứng yêu cầu nghiệm thu PCCC. Nhưng trong các công trình nhà ở riêng lẻ, nhà trọ, chung cư mini, việc này thường bị bỏ qua hoặc chỉ dùng ở mức tối thiểu.

Ông Trần Văn Quân – chủ một đại lý vật liệu xây dựng tại phường Hoàng Mai cho biết: “Cửa chống cháy, sơn chống cháy hay bông khoáng cách nhiệt đều có mặt tại cửa hàng, nhưng lượng khách hỏi mua cho nhà dân thì không nhiều. Chủ yếu khách hàng là các nhà thầu công trình lớn, còn người dân khi xây nhà thường chỉ quan tâm đến gạch, xi măng, sơn màu, ít khi hỏi đến khả năng chống cháy. Giá các sản phẩm này thường cao hơn 10 – 20% so với hàng thông thường, nên nhiều người cân nhắc, nhất là khi xây dựng với kinh phí hạn chế”.

Một số đại lý khác cũng chia sẻ, vật liệu chống cháy chủ yếu tiêu thụ qua các đơn hàng dự án, ít khi bán lẻ. Với người dân, khi được tư vấn, phần lớn đều tỏ ra quan tâm, nhưng không phải ai cũng sẵn sàng chi thêm chi phí.

Các chuyên gia xây dựng cho rằng, thị trường vật liệu chống cháy còn nhiều tiềm năng nhưng chưa thực sự phát triển mạnh bởi tâm lý “tiết kiệm chi phí” của nhiều chủ đầu tư nhỏ. Trong khi đó, chi phí chênh lệch không quá lớn, nhưng lợi ích mang lại rất rõ ràng: bảo vệ cấu kiện công trình, giảm thiệt hại tài sản và quan trọng nhất là bảo vệ tính mạng.

Nếu chỉ nhìn vào chi phí tăng thêm khi chọn cửa chống cháy hay sơn chống cháy, nhiều người sẽ e dè. Nhưng nếu đặt trong bối cảnh một vụ hỏa hoạn, khi thời gian thoát nạn chỉ tính bằng phút, thì khoản đầu tư đó hoàn toàn đáng giá.

Cần chính sách thúc đẩy

Chuyên gia về vật liệu xây dựng, thạc sĩ Phạm Ngọc Trung cho rằng trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, số lượng và mật độ công trình xây dựng ngày càng dày đặc, nguy cơ hỏa hoạn cũng tăng. Việc khuyến khích sử dụng vật liệu chống cháy, không chỉ ở công trình lớn mà cả nhà dân, sẽ là bước đi cần thiết để giảm thiểu rủi ro trong tương lai.

Vật liệu chống cháy đang dần trở thành một “lớp áo giáp” không thể thiếu trong xây dựng hiện đại. Tuy vậy, thị trường vẫn chưa thật sự bùng nổ do tâm lý ngại chi phí và thiếu nhận thức từ phía người dân. Nếu có chính sách khuyến khích, kiểm định chặt chẽ và đẩy mạnh tuyên truyền, thị trường này sẽ mở rộng, mang lại lợi ích kép: vừa tạo dư địa phát triển cho doanh nghiệp, vừa góp phần bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản cộng đồng.

PGS.TS.KTS Phạm Trọng Thuật - Trưởng bộ môn Kiến trúc Nhà ở, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội nhận định, trong PCCC, việc bỏ qua ý kiến của chuyên gia vận hành từ sớm chẳng khác nào xây nhà mà không tính đường thoát nước, đến khi mưa lớn mới tá hỏa. Điều này không chỉ gây tốn kém tiền bạc cho những chỉnh sửa phát sinh, mà còn đặt tính mạng con người và uy tín chủ đầu tư vào vòng nguy hiểm khôn lường.

“Một hệ thống PCCC được thiết kế cẩu thả, sử dụng vật liệu kém chất lượng, hay thiếu giải pháp ngăn cháy lan, chính là "quả bom hẹn giờ" chực chờ phát nổ” - ông Phạm Trọng Thuật nói và nhấn mạnh, để xây dựng “lá chắn đôi” trong PCCC, hai "trụ cột" không thể tách rời là PCCC chủ động và PCCC thụ động.

Trong đó, PCCC chủ động giống như một hệ thống giác quan nhạy bén cùng phản ứng nhanh. Đó là các hệ thống tự động phát hiện, cảnh báo (báo cháy, báo khói bằng đầu báo nhiệt, quang, khí) và dập tắt đám cháy (sprinkler, khí, bọt). Kèm theo đó là hệ thống đèn, biển chỉ dẫn thoát hiểm, tăng áp cầu thang, hút khói và các thiết bị chữa cháy ban đầu.

Còn PCCC thụ động là lớp áo giáp kiên cố, tập trung vào việc ngăn chặn lửa và khói lan rộng, bảo vệ cấu trúc công trình và mở đường sống cho con người. Điều này đòi hỏi vật liệu xây dựng phải có khả năng chịu lửa cao (cột, dầm, sàn), tạo ra các khoang cháy, vách ngăn độc lập, sử dụng cửa chống cháy, màn ngăn cháy. Đặc biệt, lối thoát hiểm phải đủ số lượng, kích thước và luôn đảm bảo an toàn.

Về chính sách, mới đây, Bộ Xây dựng đang dự thảo Thông tư quy định về phân cấp tổ chức cấp giấy phép lưu thông, phân cấp tổ chức kiểm tra chất lượng đối với vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy… Theo đó, UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm tổ chức cấp giấy phép lưu thông đối với vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy theo quy định tại Nghị định số 105/2025/NĐ-CP và theo các quy định khác liên quan. Hồ sơ và quy trình cấp giấy phép lưu thông đối với vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy được ban hành kèm theo Thông tư này;

Định kỳ trước ngày 20/12 hàng năm, tổng hợp, báo cáo kết quả triển khai thực hiện nhiệm vụ được phân cấp theo quy định về Bộ Xây dựng; phối hợp với Bộ Xây dựng trong công tác kiểm tra chất lượng đối với vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy và công tác kiểm tra khác khi được yêu cầu.

Bộ Xây dựng cho biết, nhu cầu sử dụng vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy ngày càng lớn do tốc độ đô thị hóa, nhiều công trình cao tầng, công trình ngầm, các công trình hạ tầng, trung tâm thương mại, nhà máy công nghiệp tiềm tàng nguy cơ gây cháy. Thị trường xuất hiện nhiều loại vật liệu, cấu kiện trong nước sản xuất hoặc nhập khẩu, chất lượng không đồng đều. Một số sản phẩm không rõ nguồn gốc, chưa được thử nghiệm, kiểm định nhưng vẫn lưu thông, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cháy cho nhà và công trình.

Nếu không có cơ chế kiểm soát chất lượng và cấp phép lưu thông trước khi sản phẩm ra thị trường thì dễ xảy ra tình trạng vật liệu, cấu kiện kém chất lượng được sử dụng trong công trình, gây rủi ro lớn khi có sự cố đám cháy.

Thành Luân

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/vat-lieu-chong-chay-trong-xay-dung-la-chan-an-toan-giam-thieu-rui-ro.863796.html