Vẻ đẹp lung linh của ghe Cà Hâu tại lễ hội Ooc Om Boc

7 giờ trướcBài gốc

Theo các cụ cao niên người Khmer, nguồn gốc ghe Cà Hâu được cho là có từ thời chiến xa xưa được dùng để chở vua chúa và cũng làm nhiệm vụ chỉ huy, tiếp tế cho các ghe Ngo (là ghe chở quân sĩ chiến đấu)…

Ghe Cà Hâu được hiểu là ghe hầu, loại thuyền độc mộc sử dụng cho các vị cao tăng đi tụng kinh; dùng cho Thượng tọa, Đại đức, người có uy tín ngồi và chỉ đạo các đội ghe thi đấu trong các cuộc đua ghe Ngo. Ngoài ra, ghe Cà Hâu còn dùng để chuyên chở lương thực, nước uống, dàn nhạc, phục vụ hậu cần cho đội ghe Ngo trong những cuộc đua.

Ghe Cà Hâu của đồng bào Khmer.

Theo Đại đức Lâm Hiệp, Trụ trì chùa Bô Tum Reng Sây Tum Nup (chùa Tum Núp, xã An Ninh, TP Cần Thơ), ghe Cà Hâu (hay còn gọi là Kê-hâu) là loại ghe truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào Khmer Nam Bộ, đóng vai trò quan trọng trong cả đời sống sinh hoạt lẫn văn hóa tâm linh.

Đại đức Lâm Hiệp cho biết, đối với đồng bào Khmer, ghe Ngo không chỉ là vật dụng sinh hoạt văn hóa được chế tạo, bảo quản ở trong chùa của từng phum, sóc... nó được xem như là một linh vật, đại diện cho phum sóc, biểu tượng của sự ấm no, sung túc... Vì vậy, ghe Cà Hâu cũng không kém phần quan trọng, bởi xưa kia nó cũng luôn song hành cùng ghe Ngo mỗi khi vào mùa lễ hội đua ghe Ngo.

Vẻ đẹp lung linh của ghe Cà Hâu trên sông Maspero (phường Sóc Trăng và Phú Lợi, TP Cần Thơ).

Ghe Cà Hâu có kích thước khác nhau, tùy theo kích thước của thân cây làm nên nó. Ghe thường có chiều dài từ 15 - 20m, rộng từ 1,5 - 2m, được làm bằng một thân cây gỗ lớn, theo hình thức “độc mộc”.

Đuôi ghe Ngo và mũi cong vút, được ráp lại, trang trí với những hình thức hoa văn chạm khắc kỳ công hoặc sơn vẽ với hoa văn chủ đạo là hình “hoa lửa, khói són".

Ghe Ngo có nhiều khác biệt với ghe Cà Hâu.

Còn ghe Cà Hâu có 4 phần chính: thân, mui, mũi và đuôi ghe. Phần thân ghe làm từ cây gỗ to; phần mui ghe có trụ đỡ và các mảng vách gỗ ghép lại, có cửa trước, cửa sau và cửa sổ hai bên hông. Mũi ghe Cà Hâu tương tự như mũi ghe ngo với hình dáng cong vút, nhô cao, nhưng có phần rộng rãi, cứng cáp hơn. Phần đuôi ghe được gắn thêm bánh lái để điều khiển, hỗ trợ cho tay chèo.

Cũng như ghe Ngo, ghe Cà Hâu được trang trí với nhiều họa tiết, hoa văn đặc trưng của đồng bào Khmer. Người thợ được chọn thực hiện công việc này thường là những người có đôi tay tài hoa, có nhiều năm kinh nghiệm, am hiểu về văn hóa truyền thống. Ghe Cà Hâu là hình ảnh đại diện cho tư duy thẩm mỹ của mỗi ngôi chùa. Do đó, trên chiếc ghe Cà Hâu thường được trang trí hình ảnh biểu trưng của nhà chùa.

Thời gian vẽ trang trí cho một ghe Cà Hâu thường kéo dài từ 20 ngày đến 1 tháng. Mỗi chi tiết đều được người thợ chăm chút tỉ mỉ. Sự kết nối giữa những nét vẽ thanh, đậm, sự phối hợp hài hòa giữa các màu sắc làm nên vẻ đẹp rực rỡ cho từng chiếc ghe. Ghe Cà Hâu không chỉ là phương tiện chuyên chở mà còn là một công trình nghệ thuật, thể hiện tài năng, chứa đựng tâm huyết của những người thợ...

V.Đức - C.Xuân

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/chuyen-dong-van-hoa/ve-dep-lung-linh-cua-ghe-ca-hau-tai-le-hoi-ooc-om-boc-i786822/