'Vẽ lại bản đồ' để phát triển du lịch, giao thông đường thủy ở TP.HCM

15 giờ trướcBài gốc

Sở Xây dựng TP.HCM vừa có thông tin về hiện trạng giao thông đường thủy và đường biển sau khi TP hợp nhất với các địa phương lân cận.

Theo đó, hệ thống giao thông đường thủy nội địa và đường biển ở khu vực Đông Nam Bộ, bao gồm TP.HCM, Bình Dương cũ và Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, có tiềm năng lớn nhờ mạng lưới sông ngòi dày đặc và vị trí gần các tuyến hàng hải quốc tế. Tuy nhiên, việc khai thác và kết nối còn gặp nhiều khó khăn và thách thức.

Nhiều tiềm năng, giàu thách thức

Theo Sở Xây dựng, TP.HCM hiện có khoảng 1.000 km kênh rạch, trong đó 92 tuyến đường thủy (574 km) đang được khai thác.

Tuyến phà biển Cần Giờ - Vũng Tàu, đưa vào khai thác từ năm 2021, đã giúp rút ngắn thời gian di chuyển từ 3,5 giờ xuống chỉ 30 phút. Đây được xem là cú hích quan trọng cho cả vận tải hành khách lẫn hàng hóa.

Dù vận tải thủy hiện chiếm tới hơn 34% sản lượng hàng hóa so với đường bộ, nhưng đầu tư hạ tầng cho lĩnh vực này chỉ chiếm 5,4% tổng vốn giao thông trong 5 năm qua. Tuyến buýt sông số 1 (Bạch Đằng - Linh Đông), khai thác từ năm 2017, vẫn chưa trở thành phương tiện công cộng chủ lực, chủ yếu phục vụ du lịch.

Không riêng TP.HCM, các địa phương trước khi sáp nhập cũng phụ thuộc lớn vào đường thủy. Đơn cử như Bình Dương dựa vào sông Sài Gòn, sông Đồng Nai để kết nối hàng hóa từ các khu công nghiệp ra cảng biển Cái Mép - Thị Vải, nhưng hạ tầng cảng thủy còn hạn chế, bốc xếp lạc hậu.

Trong khi đó, Bà Rịa - Vũng Tàu lại giữ vai trò đầu tàu với cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, tiếp nhận tàu trọng tải tới 234.000 tấn. Hiện hơn 80% hàng hóa qua cụm cảng này được gom hoặc rút bằng đường thủy nội địa.

TP.HCM có khoảng 574 km đường thủy đang khai thác. Ảnh: NGUYỄN TIẾN

"Đường thủy nội địa đang là trục xương sống kết nối TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, đặc biệt qua tuyến vận tải thủy quốc tế Phnom Penh - TP.HCM - Cái Mép - Thị Vải. Hệ thống sông Sài Gòn và Đồng Nai là trục kết nối chính giữa các địa phương này.

Dù vậy, hệ thống đường thủy TP.HCM vẫn đối diện hàng loạt thách thức. Nhiều tuyến luồng bị bồi lắng, chưa được nạo vét thường xuyên như Nhiêu Lộc - Thị Nghè, Giồng Ông Tố, gây khó cho tàu thuyền lớn lưu thông. Một số cầu có tĩnh không thấp, điển hình như cầu Rạch Dơi, cầu Bình Lợi cũ, vẫn “chặn đường” tàu trọng tải lớn" - Sở này nhận định.

Mặt khác, việc kết nối giữa đường thủy và đường bộ cũng chưa liền mạch. Nhiều bến thủy không có tuyến đường bộ trọng tải lớn để trung chuyển. Tuyến buýt sông dù khai thác từ 2017 nhưng chưa được đồng bộ với xe buýt đường bộ, dẫn đến khó thu hút hành khách đi lại hằng ngày.

Các tuyến đường thủy kết nối TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu có tiềm năng du lịch lớn (như tuyến buýt sông, phà biển), nhưng thiếu quy hoạch bến bãi và dịch vụ ven sông để phát triển du lịch liên vùng.

Cấp bách "vẽ lại" bản đồ đường thủy

Theo Sở Xây dựng, sau khi hợp nhất, TP.HCM đứng trước yêu cầu cấp bách về tổ chức lại hệ thống hạ tầng kết nối vùng. Mục tiêu là xây dựng mạng lưới đa phương thức, đồng bộ, hiện đại, đảm bảo lưu thông thông suốt giữa các trung tâm kinh tế, khu công nghiệp, cảng biển và sân bay.

“Trong lĩnh vực đường thủy và cảng biển, định hướng lớn là phát triển cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, Sao Mai - Bến Đình đạt chuẩn quốc tế; đồng thời hình thành hệ thống cảng cạn (ICD) ở Bình Dương và TP.HCM để giảm tải đường bộ. TP cũng dự kiến xây dựng trung tâm logistics hiện đại tại các vị trí chiến lược, mở rộng hệ thống cảng khách quốc tế ở Vũng Tàu, Long Sơn, sông Dinh và Côn Đảo để thúc đẩy du lịch” - đại diện Sở Xây dựng cho hay.

Ông Nguyễn Kim Toản - Giám đốc Công ty TNHH MTV Thường Nhật, đơn vị vận hành tuyến buýt đường sông Saigon WaterBus, chia sẻ rằng trong dịp Lễ 2-9 vừa qua, mỗi ngày, tuyến buýt sông phục vụ 4.000 - 5.000 hành khách. Điều này cho thấy tiềm năng trong việc phát triển giao thông, du lịch đường thủy còn rất lớn.

Người dân thích thú trải nghiệm buýt sông.

Nếu TP.HCM muốn phát triển giao thông và du lịch đường thủy như một điểm nhấn bền vững, có khả năng tạo sự kết nối liên vùng, thì yếu tố tiên quyết là phải tháo gỡ những rào cản về hạ tầng.

"Không thể xem mỗi bến thủy đơn thuần là điểm dừng chân. Muốn hệ thống vận hành hiệu quả, cần một quy hoạch tổng thể, nơi các bến được thiết kế với vùng nước đạt chuẩn kỹ thuật để tàu thuyền có thể cập và rời bến an toàn. Đồng thời, mặt đất cũng phải được tổ chức giao thông hợp lý, đảm bảo kết nối thuận tiện, giúp hành khách dễ dàng tiếp cận và chuyển đổi giữa các phương tiện" - ông Toản nhấn mạnh.

Ông cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng, TP.HCM cần đầu tư bài bản vào hệ thống bến bãi để phát triển du lịch, giao thông đường sông. Khi các điểm đón trả khách còn manh mún, thiếu tính liên kết, người dân và du khách sẽ khó tiếp cận với loại hình giao thông thủy này.

Nếu giải quyết được nút thắt hạ tầng, phương án kết nối và chính sách, TP.HCM hoàn toàn có thể biến đường thủy thành lợi thế cạnh tranh lớn, vừa giảm tải áp lực đường bộ, vừa giảm chi phí logistics cho doanh nghiệp, mở rộng không gian du lịch đường sông.

TS Dương Đức Minh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế và du lịch cũng cho rằng nếu không có hạ tầng thì rất khó để phát triển giao thông, du lịch đường thủy một cách bền vững. Một chiến lược phát triển, đi kèm cơ chế chính sách phù hợp nhằm phân bổ hiệu quả quỹ đất ven sông và đầu tư vào bến bãi, không gian công cộng phục vụ tham quan, giải trí sẽ là chìa khóa để giao thông, du lịch đường thủy cất cánh.

Xây dựng cảng du thuyền chuyên biệt

TP.HCM sở hữu lợi thế đặc biệt để phát triển du lịch biển và du thuyền hạng sang, dù không có đường bờ biển dài. Tiềm năng này đến từ ba yếu tố chính.

Thứ nhất, TP.HCM là đầu tàu kinh tế với tầng lớp thượng lưu phát triển nhanh, tạo nhu cầu lớn cho các sản phẩm du lịch cao cấp, đặc biệt là du thuyền. Thứ hai, mạng lưới sông ngòi phong phú kết nối trực tiếp với sông Sài Gòn, sông Đồng Nai và các vùng lân cận, thuận lợi để phát triển các tour du thuyền ngắn ngày, khám phá sinh thái ven sông.

Thứ ba, TP là cửa ngõ hàng không lớn nhất cả nước, đón lượng khách quốc tế khổng lồ, tạo điều kiện kết nối các hành trình du thuyền với tour nghỉ dưỡng tại Vũng Tàu, Côn Đảo hoặc sang các nước lân cận.

Để cạnh tranh với các điểm đến như Singapore hay Phuket, TP.HCM cần tập trung phát triển sản phẩm du lịch đặc thù và cao cấp, như du thuyền nội đô kết hợp ẩm thực, ngắm cảnh thành phố về đêm và tham quan di tích lịch sử ven sông. Đồng thời, có thể mở rộng tour du thuyền sinh thái - nghỉ dưỡng kết nối TP.HCM với Cần Giờ, Vũng Tàu, sông Mêkong, mang đến trải nghiệm khám phá hệ sinh thái rừng ngập mặn.

Một trong những giải pháp quan trọng là xây dựng cảng du thuyền chuyên biệt tại khu vực trung tâm hoặc lân cận, vừa đáp ứng nhu cầu neo đậu, vừa cung cấp dịch vụ tiện ích như bảo dưỡng, sửa chữa, mua sắm, góp phần đưa du lịch TP.HCM trở thành điểm đến cao cấp trong khu vực.

Ông ĐẶNG HIẾU TRUNG, Tổng Giám đốc Focus Travel Group

NHƯ NGỌC - THU TRINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/ve-lai-ban-do-de-phat-trien-du-lich-giao-thong-duong-thuy-o-tphcm-post868744.html