Alabuga - “trái tim” của ngành sản xuất UAV tấn công Nga
Theo Military Watch, hình ảnh vệ tinh do CNN công bố đã tiết lộ quy mô mở rộng khổng lồ của cơ sở sản xuất UAV tấn công một lần sử dụng lớn nhất Nga tại Alabuga. Không chỉ xây thêm hàng chục tòa nhà phục vụ sản xuất, dự án còn bao gồm khu ký túc xá đủ sức chứa tới 40.000 công nhân sinh sống và làm việc ngay trong khuôn viên.
Đây được coi là trung tâm của chương trình chế tạo UAV cảm tử Geran-2 - biến thể nội địa của Shahed 136 do Iran thiết kế - thứ vũ khí đã thay đổi cục diện tác chiến đường không ở Ukraine kể từ cuối năm 2022.
Theo The Economist, chỉ trong vòng chưa đầy ba năm, sản lượng Geran-2 đã tăng gấp hơn 10 lần, từ khoảng 300 chiếc mỗi tháng lên hơn 100 chiếc mỗi ngày.
Ngành công nghiệp quốc phòng Nga hiện đặt mục tiêu đạt công suất 500 chiếc/ngày, tương đương 15.000 UAV mỗi tháng - con số có thể tạo ra sức ép liên tục và khổng lồ lên hệ thống phòng không vốn đã quá tải của Ukraine.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy sự mở rộng của Nhà máy Alabuga. Ảnh Reddit
Vũ khí giá rẻ nhưng sức công phá chiến lược
Geran-2, tên gọi Nga của Shahed 136, bắt đầu được Moskva sản xuất theo giấy phép của Tehran từ năm 2022. Trước đó, ngành công nghiệp UAV quân sự Nga bị đánh giá là tương đối nhỏ so với quy mô quốc phòng chung, khiến việc Iran chuyển giao công nghệ và hỗ trợ sản xuất trở thành yếu tố quyết định để Nga đáp ứng nhu cầu chiến tranh.
Lần đầu xuất hiện trên chiến trường Ukraine vào tháng 9/2022, loại UAV tấn công này nhanh chóng trở thành “át chủ bài” của lực lượng Nga nhờ khả năng đánh trúng mục tiêu với chi phí cực thấp - dưới 30.000 USD mỗi chiếc, rẻ hơn hàng chục lần so với tên lửa hành trình nhưng vẫn đảm bảo độ chính xác đáng kể.
Khả năng sản xuất số lượng lớn với giá thành thấp giúp Geran-2 trở thành công cụ gây sức ép chiến lược. Financial Times dẫn nguồn tin tháng 5 cho biết: “Nga hiện sản xuất tên lửa và UAV nhanh hơn tốc độ sử dụng, tích lũy kho dự trữ và gia tăng áp lực lên hệ thống phòng không của Ukraine”. Điều này đồng nghĩa Ukraine phải liên tục tiêu tốn tên lửa phòng không đắt đỏ để đánh chặn những mục tiêu giá rẻ, khiến nguồn lực quốc phòng bị bào mòn nhanh chóng.
Sản xuất Geran-2 tại Nhà máy Alabuga. Ảnh CNN
Giữa tháng 7, truyền thông nhà nước Nga lần đầu công bố cảnh quay bên trong nhà máy Alabuga, cho thấy hàng trăm chiếc Geran-2 đã hoàn thiện, sẵn sàng bàn giao. Đây được đánh giá là cơ sở sản xuất UAV tấn công một lần lớn nhất thế giới.
Nga được cho là sẽ chuyển giao công nghệ liên quan đến UAV cho Bình Nhưỡng, cho phép nước này tự sản xuất hàng loạt một mẫu thiết kế tương tự Geran-2 trong tương lai. Đây có thể là bước mở đầu cho mạng lưới hợp tác sản xuất UAV cảm tử giữa hai quốc gia, đồng thời gia tăng đáng kể tiềm lực quân sự của cả đôi bên.
Máy bay không người lái tấn công dùng một lần Shahed 136 đang bay. Ảnh Reuters
Tác động lâu dài tới cục diện chiến trường
Sự mở rộng chóng mặt của Alabuga cho thấy Nga đang đặt cược lớn vào chiến thuật bão hòa phòng không bằng UAV giá rẻ, một chiến thuật đã chứng minh hiệu quả trong hơn hai năm qua. Với khả năng sản xuất hàng trăm chiếc mỗi ngày, Moskva có thể triển khai các đợt tấn công liên tiếp, buộc Ukraine phải phân tán hỏa lực và chấp nhận tổn thất cơ sở hạ tầng.
Hơn thế nữa, sự kết hợp giữa sản xuất nội địa quy mô lớn và mạng lưới nhân công quốc tế giúp Nga giảm phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài, bảo đảm duy trì áp lực chiến lược trong thời gian dài. Đây là yếu tố có thể làm thay đổi tính toán của phương Tây, vốn đang nỗ lực hỗ trợ Ukraine duy trì phòng thủ trước các đợt tấn công dồn dập.
Trong bức tranh rộng hơn, Alabuga không chỉ là một nhà máy, mà là biểu tượng của cách Nga thích nghi nhanh chóng với chiến tranh hiện đại: tận dụng công nghệ nước ngoài, mở rộng sản xuất quy mô công nghiệp và biến UAV cảm tử từ một giải pháp tình thế thành trụ cột chiến lược lâu dài. Khi con số 15.000 chiếc mỗi tháng trở thành hiện thực, cán cân trên bầu trời Ukraine và có thể cả ở những điểm nóng khác trong tương lai sẽ thay đổi sâu sắc.
Lê Hưng (Military Watch)