Đại lộ các anh hùng tiền bối ở thủ đô Caracas, Venezuela. (Ảnh: Hồng Quân)
Dầu mỏ không phải là tài nguyên vô hạn
Được trời phú cho một nguồn dầu mỏ tưởng như vô tận, nhưng càng ngày Chính phủ Venezuela càng xem trữ lượng dầu mỏ hơn 300 nghìn tỷ thùng là một nguồn lực hữu hạn và đang tìm kiếm một mô hình phát triển kinh tế bền vững hơn.
Venezuela từ lâu đã nhận thức được những bất lợi của việc phụ thuộc nặng nề vào dầu khí. Ngay cả trong kịch bản lạc quan nhất, khi giá dầu giữ ở mức của năm 2007 (khoảng 90 USD/thùng) và sản lượng đạt 6 triệu thùng/ngày, thu nhập bình quân đầu người hằng năm từ dầu mỏ của Venezuela chỉ đạt 2.700 USD - tương đương 14% GDP bình quân đầu người của nước láng giềng Trinidad và Tobago, một cường quốc về du lịch biển.
Người dân Venezuela đón Giáng sinh sớm, trước thế giới 2 tháng. (Ảnh: Hồng Quân)
Như vậy là dầu mỏ, ngay cả khi được quản lý tốt, vẫn khó có thể mang lại sự thịnh vượng cho một quốc gia có dân số hơn 30 triệu người. Mô hình kinh tế phụ thuộc hoàn toàn vào dầu mỏ này thực ra lại cản trở sự phát triển và dẫn đến việc bỏ bê các ngành công nghiệp sản xuất khác. Đất nước đã mất đi sức cạnh tranh trong các ngành công nghiệp chủ chốt như nông nghiệp, du lịch, xây dựng và dịch vụ. Nền kinh tế đang rất cần một sự chuyển đổi để tạo ra việc làm có mức thu nhập tốt và xây dựng một tầng lớp trung lưu rộng rãi.
Venezuela đã đề ra một chiến lược đa dạng hóa nền kinh tế, trong đó tập trung vào phát triển du lịch, với tầm nhìn biến Venezuela thành một quốc gia không chỉ xuất khẩu năng lượng, mà còn tạo ra nhiều giá trị gia tăng, mang lại phúc lợi lớn hơn cho người dân.
Từ vài năm trước, Venezuela đã đề ra một chiến lược đa dạng hóa nền kinh tế, trong đó tập trung vào phát triển du lịch, với tầm nhìn biến Venezuela thành một quốc gia không chỉ xuất khẩu năng lượng, mà còn tạo ra nhiều giá trị gia tăng, mang lại phúc lợi lớn hơn cho người dân. Chiến lược này hướng đến việc tạo ra một môi trường pháp lý chắc chắn, tự do cạnh tranh và tự do kinh doanh để thu hút đầu tư.
Du lịch là nguồn “dầu xanh”
“Du lịch mới chính là nguồn 'dầu mỏ' vô tận”, cựu Bộ trưởng Du lịch Venezuela Alí Padrón có lần đã ví von như vậy trong một cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Prensa Latina của Cuba.
Venezuela là một quốc gia thuộc vừa thuộc vùng rừng Amazon, vừa thuộc vùng núi Andes, lại nằm bên bờ biển Caribe, nhưng rất hiếm khi bị ảnh hưởng bởi những cơn siêu bão đã trở thành huyền thoại ở vùng biển này. Ngoài ra, bao phủ 1/3 diện tích đất nước là 44 công viên quốc gia.
Thứ trưởng Ngoại giao Venezuela, Tatiana Pugh tiếp các nhà khoa học Việt Nam sang dự Hội thảo quốc tế Du lịch khám phá đời sống chim hoang dã (birdwatching) - AVITOURISM 2025. (Ảnh: Bộ Ngoại giao Venezuela)
Các tour du lịch được thiết kế với các hoạt động như khám phá những đỉnh núi bằng phẳng ở vùng Guayana, chinh phục đỉnh núi Andes, nóc nhà của Nam Mỹ, ở Mérida, chèo thuyền trên làn nước trong vắt của quần đảo Los Roques và trải nghiệm vẻ hùng vĩ của vùng thảo nguyên Los Llanos, có thể làm hài lòng bất kỳ vị khách du lịch ưa mạo hiểm nào.
Bang Bolívar được coi một trong những viên ngọc quý giá nhất của du lịch Venezuela, cho phép du khách có những trải nghiệm du lịch thiên nhiên và mạo hiểm không đâu có. Nơi đây có Vườn Quốc gia Canaima, được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, thác Angel hùng vĩ, thác nước cao nhất thế giới, và thảo nguyên Gran Sabana sở hữu cảnh quan độc đáo với những đỉnh núi bằng phẳng - đặc điểm địa lý riêng có ở đây, cùng thác nước và sông ngòi. Đây là địa hình lý tưởng cho hoạt động đi bộ đường dài, du lịch dân tộc và khám phá cộng đồng người dân bản địa.
Venezuela là nơi sinh sống của 1.418 loài chim, trong đó có 48 loài đặc hữu, chỉ Venezuela mới có, rất tiềm năng để phát triển thị trường du lịch khám phá đời sống chim hoang dã.
Bên cạnh đó, khu vực Amazon là một thị trường tiềm năng cho du lịch sinh thái mạo hiểm, nơi du khách có thể khám phá rừng rậm, sông ngòi và gặp gỡ cộng đồng bản địa, thúc đẩy du lịch cộng đồng và bảo tồn môi trường.
Ngoài ra, Venezuela còn là nơi sinh sống của 1.418 loài chim, trong đó có 48 loài đặc hữu, chỉ Venezuela mới có, rất tiềm năng để phát triển thị trường du lịch khám phá đời sống chim hoang dã.
Khai thác du lịch bền vững
Chính phủ Venezuela đã đề ra "Kế hoạch Du lịch 2025-2031" nhằm củng cố ngành du lịch, biến ngành này thành một trụ cột cơ bản của nền kinh tế, tập trung vào một số giải pháp, bao gồm việc tăng cường bản sắc và văn hóa dân tộc thông qua du lịch, quảng bá nguồn gốc văn hóa và truyền thống của mỗi vùng miền, để từng bước phát triển thành một phần không thể thiếu trong trải nghiệm du lịch.
Bên cạnh đó, kế hoạch chú trọng thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển cơ sở hạ tầng du lịch, cải thiện và mở rộng cơ sở vật chất phục vụ du khách, bao gồm chỗ ở, phương tiện di chuyển và các dịch vụ hỗ trợ.
Ngoài ra, Chính phủ đặt trọng tâm vào quảng bá các điểm đến mới nổi và đa dạng hóa các dịch vụ lữ hành. Quảng bá du lịch không còn giới hạn trong việc giới thiệu các điểm đến truyền thống nơi có bãi biển và ánh nắng mặt trời, mà sẽ tập trung sự phong phú của du lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm, du lịch văn hóa và du lịch sự kiện của Venezuela.
Chính phủ cũng đề ra việc cải thiện kết nối đường hàng không và đường bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận các điểm đến du lịch trong nước và quốc tế, đồng thời thúc đẩy hợp tác với khu vực tư nhân và các trường đại học để đào tạo chuyên gia và phát triển các sản phẩm du lịch mới.
Colonia Tovar, một thị trấn di sản Đức gần Caracas nổi tiếng với nền văn hóa và kiến trúc độc đáo, thu hút du khách với những nét văn hóa Đức đặc sắc được bảo tồn nguyên vẹn như ở chính quốc. (Ảnh: Hồng Quân)
Cuối cùng, kế hoạch hướng tới tăng cường sự gắn kết giữa khu vực công và tư trong phát triển du lịch, bảo đảm chất lượng dịch vụ lữ hành được chuẩn hóa, mang lại trải nghiệm tích cực không chỉ cho du khách, mà còn cho cả cư dân địa phương.
Trong chiến lược phát triển du lịch của mình, Venezuela hướng tới đa dạng hóa các dịch vụ, thúc đẩy du lịch bền vững với trọng tâm là loại hình du lịch sinh thái, coi đó là nguồn “dầu xanh”.
Chủ tịch Quỹ Đại sứ Venezuela Bền vững, bà María Pérez, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết nối du lịch sinh thái với các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).
"Du lịch sinh thái thúc đẩy phát triển kinh tế cộng đồng, tạo ra kiến thức và giáo dục, thúc đẩy nền kinh tế địa phương, đồng thời tác động đến các dự án xã hội", bà cho biết.
María Pérez chỉ ra những mối đe dọa môi trường do du lịch truyền thống gây ra và ủng hộ các mô hình kinh doanh có ý thức và trách nhiệm. Bà nhấn mạnh xu hướng toàn cầu hướng tới du lịch sinh thái nông thôn và cộng đồng, đồng thời nêu bật tầm quan trọng của việc làm thế nào để du lịch hỗ trợ phát triển địa phương cũng như bảo tồn đa dạng sinh học.
Trong phát triển du lịch của mình, Venezuela không phát triển du lịch kiểu thương mại, với các siêu thị mua sắm và chuỗi khách sạn lớn, mà là du lịch bền vững với mục tiêu giảm thiểu tác động môi trường. “Đối tượng của chúng tôi là những du khách yêu thiên nhiên, bãi biển, núi non, rừng rậm, có sở thích khám phá văn hóa, giao lưu với với người dân địa phương”, María Pérez cho biết.
Du lịch Venezuela đang cho thấy hiệu suất mạnh mẽ
Hoạt động du lịch của Venezuela năm 2024 đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, đạt mức 108% và thu hút hơn 2,5 triệu du khách. Cho đến cuối năm 2024, tổng số lượng tour, tuyến du lịch đã được đăng ký là 351, tăng 600% so với 46 tuyến vào đầu năm.
Sang năm 2025, du lịch Venezuela vẫn tiếp tục duy trì hiệu suất cao với lượng du khách quốc tế ước tính tăng 80% và du lịch nội địa tăng 72% trong nửa đầu năm. Chính phủ đang tích cực thúc đẩy tăng trưởng thông qua các hiệp định thương mại quốc tế và nối lại các tuyến bay với các quốc gia như Brazil và khu vực Mỹ Latinh, trong khi du lịch xã hội (sự tham gia của các thành phần xã hội vào du lịch, bao gồm cả người khuyết tật) đã chứng kiến mức tăng trưởng lũy kế 700% trong 17 quý.
Đại lộ các anh hùng tiền bối ở thủ đô Caracas, Venezuela. (Ảnh: Hồng Quân)
Venezuela đang nỗ lực thu hút khách du lịch châu Á, tập trung vào việc quảng bá cảnh quan thiên nhiên và những trải nghiệm độc đáo riêng có của mình.
Với tầm nhìn đến năm 2030, đầu năm nay, Chính phủ Venezuela đã ban hành Kế hoạch 7 chuyển đổi để hiện đại hóa nền kinh tế hay còn gọi là Kế hoạch 7T (T là chữ cái đầu của từ Transformacíon trong tiếng Tây Ban Nha, có nghĩa là chuyển đổi), trong đó xác định tăng cường phát triển du lịch thông qua quảng bá, đào tạo, phục hồi và phát triển cơ sở hạ tầng, đầu tư và sáng tạo.
Hồng Quân