'Vết thương' kinh tế Mỹ-Trung Quốc còn âm ỉ, một thỏa thuận thương mại chỉ là tạm thời

8 giờ trướcBài gốc

Theo thỏa thuận thương mại, Mỹ sẽ giảm 10% thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. (Nguồn: Getty Images)

Nhìn bề ngoài, "cuộc gặp lịch sử" giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc cho thấy một chiến thắng lớn cho cả hai bên.

Thỏa thuận bao gồm việc Mỹ sẽ giảm 10% thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, qua đó đưa tổng mức thuế của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc từ 57% xuống còn khoảng 47%. Bên cạnh đó, Mỹ sẽ giảm thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng liên quan đến fentanyl từ 20% xuống còn 10%.

Chính phủ Mỹ nhất trí tạm dừng một năm đối với "danh sách đen" mở rộng của Bộ Thương mại cấm các công ty mua hàng hóa công nghệ Mỹ, trong đó có thiết bị sản xuất bán dẫn, vốn nhằm ngăn chặn việc lợi dụng các công ty con và các công ty khác để “lách” các biện pháp kiểm soát xuất khẩu.

Ngoài ra, Mỹ cũng sẽ tạm dừng một năm đối với các khoản phí cảng mới áp dụng cho các tàu do Trung Quốc đóng, sở hữu và mang cờ nước này.

Trong khi đó, phía Trung Quốc nhất trí tạm dừng một năm đối với các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với khoáng sản đất hiếm và nam châm. Trung Quốc cũng sẽ cấp giấy phép chung cho việc xuất khẩu đất hiếm, gali, germani, antimon và than chì.

Bắc Kinh cũng nhất trí đình chỉ tất cả các loại thuế đối ứng với hàng hóa Mỹ được công bố kể từ ngày 4/3 vừa qua, trong đó có thuế quan đối với lúa mì, ngô, bông, đậu tương, thịt lợn, thịt bò...

Chính phủ Trung Quốc cam kết mua ít nhất 12 triệu tấn đậu nành Mỹ trong mùa vụ năm nay và tối thiểu 25 triệu tấn mỗi năm trong 3 năm tới, nối lại việc nhập khẩu một số sản phẩm khác, trong đó có gỗ.

Những biện pháp như vậy có thể xoa dịu phần nào nỗi đau mà doanh nghiệp và người tiêu dùng phải gánh chịu kể từ khi ông Trump trở lại nắm quyền. Tuy nhiên, sẽ cần nhiều nỗ lực hơn nữa để chữa lành những "vết thương" đang âm ỉ ở cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Quá ít, quá muộn?

Giới quan sát cho rằng, đối với một bộ phận cụ thể của nền kinh tế Mỹ đang chịu tổn thương do cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, thỏa thuận này có thể đã đến quá muộn.

Nông dân trồng đậu nành Mỹ đang lao đao vì lệnh cấm vận của Bắc Kinh đối với mặt hàng này bắt đầu từ tháng 5/2025, khi mức thuế quan cao hơn được áp dụng.

Hiện, Trung Quốc vẫn chưa mua bất kỳ sản phẩm đậu nành nào - mặt hàng nông sản xuất khẩu hàng đầu của Mỹ.

Từ trước đến nay, đất nước tỷ dân vốn là thị trường xuất khẩu đậu nành lớn nhất của Washington, nên lệnh cấm vận đã làm giảm đáng kể giá đậu nành Mỹ trong vài tháng qua.

Chính phủ Trung Quốc tuyên bố sẽ mua "một lượng lớn" đậu nành nhưng hiện tại, nhiều nông dân Mỹ có thể đã bán mặt hàng này với giá thấp hơn.

Bên cạnh đó, không có giải pháp nào được đưa ra cho thị trường việc làm - đã và đang yếu đi - của nền kinh tế lớn nhất thế giới. Những mức thuế quan quyết liệt và khó lường của Tổng thống Trump đã làm trầm trọng thêm tình hình, khi các doanh nghiệp trở nên ngần ngại tuyển thêm nhân công do tình hình bất ổn.

Các công ty Mỹ hiện cũng đang sa thải nhân công ngày càng nhiều. Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ công bố ngày 4/9, lần đầu tiên kể từ năm 2021, số người Mỹ thất nghiệp nhiều hơn số việc làm trống.

Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung được xem như một bước lùi chiến lược của cả hai bên, một cuộc "đình chiến" cần thiết sau thời gian dài đối đầu. (Nguồn: Getty Images)

Những tiến bộ trong trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đang góp phần gây ra một số đợt cắt giảm nhân sự quy mô lớn.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất trong tháng này để hỗ trợ thị trường lao động, tuy nhiên, các ngân hàng trung ương cho rằng, AI có thể đã gây ra những thiệt hại mang tính hệ thống mà chính sách tiền tệ không thể khắc phục.

Thống đốc Fed Christopher Waller lưu ý: "Nếu AI tạo ra sự thay đổi về mặt cấu trúc trong nhu cầu lao động, thì chính sách tiền tệ sẽ không còn là một công cụ hiệu quả nữa".

Chỉ là một khoảng lặng tạm thời

Đối với Trung Quốc, những khó khăn kinh tế trong nước kéo dài vẫn tiếp diễn và một thỏa thuận thương mại với Mỹ có lẽ không thể giải quyết được hết các vấn đề.

Những yếu tố chính làm lu mờ triển vọng kinh tế của Trung Quốc là sự suy thoái kéo dài của thị trường bất động sản, tình trạng giảm phát dai dẳng, niềm tin của người tiêu dùng suy giảm và tỷ lệ thất nghiệp cao ở giới trẻ.

Bà Louise Loo, người đứng đầu bộ phận kinh tế châu Á tại công ty nghiên cứu Oxford Economics nhận định: "Thật khó để thấy các điều khoản thương mại có thể thay đổi những thách thức mang tính cấu trúc của nền kinh tế Trung Quốc".

Bà nói thêm rằng, việc giảm thuế quan từ Mỹ có thể chỉ làm tăng thêm khoảng 0,2% cho tăng trưởng kinh tế Trung Quốc vào năm tới.

Tuy nhiên, dữ liệu kinh tế gần đây từ đất nước tỷ dân đang vẽ nên một bức tranh ảm đạm. Tháng 9/2025, chỉ số giá sản xuất (PPI) - thước đo giảm phát - đã giảm tháng thứ 36 liên tiếp. Ngành công nghiệp xe điện đang sa lầy vào cuộc đua xuống đáy không ngừng nghỉ, một phần do công suất dư thừa.

Nhu cầu của người tiêu dùng cũng đang lao dốc khi tốc độ bán lẻ chậm lại ở mức thấp nhất trong 10 tháng là 3% vào tháng 9/2025 so với cùng kỳ năm ngoái.

Cũng trong tháng 9/2025, giá nhà mới tại Trung Quốc đã giảm mạnh nhất trong 11 tháng - dù đây là mùa cao điểm chi tiêu bất động sản. Sự sụt giảm kéo dài trong lĩnh vực bất động sản dự kiến sẽ tiếp tục gây áp lực lên tâm lý người tiêu dùng tại đất nước tỷ dân.

Nhìn chung, thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung Quốc được xem như một bước lùi chiến lược của cả hai bên, một cuộc "đình chiến" cần thiết sau thời gian dài đối đầu. Dù được ca ngợi là một "chiến thắng lịch sử" nhưng bản chất của thỏa thuận này giống một sự trở lại trạng thái bình thường hơn là một bước đột phá, theo nhận định của CNN.

Các cam kết mua nông sản, giảm thuế (có thời hạn một năm)... giúp đưa thị trường về mức trước đây. Điều đó có nghĩa là thỏa thuận thương mại chỉ là một khoảng lặng tạm thời trong một cuộc cạnh tranh chiến lược dài hạn.

(theo CNN)

Linh CHi

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/vet-thuong-kinh-te-my-trung-quoc-con-am-i-mot-thoa-thuan-thuong-mai-chi-la-tam-thoi-333182.html