Lỗ Trí Thâm tên thật là Lỗ Đạt, nhân vật hư cấu lừng danh trong Thủy hử của Thi Nại Am, là một hình tượng hảo hán mặt tròn tai lớn, tính tình nóng nảy nhưng hào sảng, trượng nghĩa. Thế nhưng, một con người bộc trực, thích tự do tự tại như ông, lại có một số phận gắn liền với cửa Phật. Vậy đâu là nguyên nhân khiến Lỗ Đạt phải từ bỏ quan trường, vào chùa xuất gia?
Lỗ Trí Thâm là người tính tình nóng nảy nhưng hào sảng, trượng nghĩa.
Hành động trượng nghĩa, dẫn đến thân mang trọng tội
Xuất thân của Lỗ Trí Thâm vốn là một quan võ nhỏ, giữ chức Đề hạt tại Kinh Lược phủ ở Vị Châu. Cuộc đời ông rẽ ngoặt khi chứng kiến sự bất công mà cha con Kim Thúy Liên phải gánh chịu. Vì muốn giúp họ thoát khỏi tay Trịnh Đồ, kẻ đã ép Thúy Liên phải bán thân làm thiếp, Lỗ Trí Thâm đã ra tay.
Với bản tính nóng nảy và lòng căm phẫn trước sự ức hiếp kẻ yếu, ông không kiềm chế được mà "lỡ tay" đánh chết Trịnh Đồ. Hành động trượng nghĩa đó đã biến ông từ một quan chức nhỏ trở thành tội phạm bị truy nã, buộc phải bỏ trốn khỏi Vị Châu.
Cửa Phật – Lối thoát duy nhất để "mai danh ẩn tích"
Lỗ Trí Thâm xuất gia vì tránh truy bắt, không phải vì muốn tu hành.
Trên đường chạy trốn, Lỗ Trí Thâm may mắn gặp lại Kim Thúy Liên. Lúc này, cô đã trở thành thiếp của Triệu Viên ngoại, một ân nhân giàu có và có thế lực. Để báo đáp ân cứu mạng và cứu vớt tương lai cho Lỗ Trí Thâm, cha con Thúy Liên đã cầu xin Triệu Viên ngoại ra tay giúp đỡ.
Với sự quen biết và những đóng góp trước đây của mình, Triệu Viên ngoại đã sắp xếp cho Lỗ Đạt xuất gia làm hòa thượng tại chùa Văn Thù trên núi Ngũ Đài. Nơi đây không chỉ là chốn linh thiêng mà còn là nơi được Triệu Viên ngoại hết mực hậu đãi, trở thành chỗ ẩn thân lý tưởng.
Tại đây, Trí Chân trưởng lão, phương trượng của chùa đã thu nhận và ban cho Lỗ Đạt pháp danh Trí Thâm. Cái tên này như một sự kỳ vọng vào trí tuệ và chiều sâu tâm hồn của một con người bộc trực.
Rõ ràng, việc Lỗ Trí Thâm vào chùa xuất gia không xuất phát từ sự giác ngộ hay lòng mộ đạo với Phật pháp, mà hoàn toàn là một bước đường cùng. Đó là biện pháp để ông "mai danh ẩn tích", tránh khỏi án tử hình sau khi phạm tội giết người. Cửa Phật trở thành nơi nương thân tạm thời, một cái kén để một hảo hán đang bị truy nã có thể sống sót.
Cũng chính vì lẽ đó, không có gì ngạc nhiên khi sau này, Lỗ Trí Thâm liên tục phá vỡ mọi giới luật nhà Phật, ông uống rượu, ăn thịt và đánh nhau, cuối cùng dẫn đến sự kiện "đại náo núi Ngũ Đài" lừng danh. Hành trình tu hành của ông, từ đầu đến cuối, chỉ là một sự sắp đặt của số phận, nơi một con người của thế giới hào sảng bị nhốt vào nơi tĩnh lặng, tạo nên những mâu thuẫn đầy kịch tính và thú vị.
Quốc Tiệp (t/h)