Dây chuyền sản xuất xe ô tô của Hãng Volkswagen tại nhà máy ở Wolfsburg, Đức. Ảnh: DPA/TTXVN
Theo đài phát thanh quốc tế DW (Đức), ngành công nghiệp ô tô danh tiếng – vốn là "động cơ" tăng trưởng của nền kinh tế Đức – đang trải qua những ngày tháng tồi tệ. Sự sụt giảm của các "ông lớn" như Volkswagen (VW), Mercedes hay Audi không chỉ ảnh hưởng đến thị trường toàn cầu mà còn trực tiếp đẩy các thành phố thịnh vượng nhất nước Đức vào một cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng.
Các thành phố như Wolfsburg, Ingolstadt và Stuttgart từ lâu đã là biểu tượng của sự giàu có tại châu Âu. Nhờ việc xuất khẩu ô tô ra toàn thế giới, những địa phương này từng sở hữu mức GDP bình quân đầu người cao kỷ lục. Năm 2023, Ingolstadt tự hào giữ vị trí thứ hai về GDP bình quân tại Đức, chỉ sau Wolfsburg, và cả hai đều nằm trong top 5 khu vực thịnh vượng nhất toàn châu lục.
Tuy nhiên, sự đảo ngược vận mệnh đã diễn ra nhanh chóng. "Thành phố đang trải qua một cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng. Không còn cách nào khác để diễn tả điều đó", Dorothea Deneke-Stoll, Phó Thị trưởng Ingolstadt, chia sẻ với DW.
Doanh thu thuế sụt giảm và thâm hụt kỷ lục
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tình trạng này là sự sụt giảm mạnh về doanh thu thuế thương mại – nguồn thu chủ chốt để tài trợ cho ngân sách hàng năm của các đô thị Đức. Khi các tập đoàn ô tô gặp khó khăn, nguồn thu này không còn đủ sức gánh vác các chi tiêu công.
Tại Ingolstadt, doanh thu thuế năm 2025 dự kiến sẽ thấp hơn một nửa so với tính toán ban đầu. Stuttgart cũng ước tính mức thiếu hụt gần 40% so với năm 2024. Theo Hiệp hội các thành phố Đức, tổng thâm hụt ngân sách của các khu vực trên dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục 30 tỷ euro (35,28 tỷ USD) vào năm 2025, vượt xa mức 25 tỷ euro của năm trước đó.
Nhà nghiên cứu Rene Geissler từ Đại học Kỹ thuật Wildau nhận định đây là sự "trì trệ trong thu thuế" – một tín hiệu tiêu cực cho thấy nền kinh tế không còn khỏe mạnh để theo kịp lạm phát.
Để cân bằng ngân sách theo luật định, các thủ phủ ô tô đã phải triển khai hàng loạt biện pháp cắt giảm chi tiêu đau đớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống dân sinh:
Một là cắt giảm dịch vụ công: Tại Ingolstadt, hơn 90 hạng mục bị cắt giảm bao gồm dịch vụ thu gom rác, bảo trì công viên và chăm sóc người cao tuổi.
Hai là tăng phí dịch vụ: Tại Friedrichshafen, nơi đặt trụ sở nhà cung cấp phụ tùng ZF, phí chăm sóc trẻ em dự kiến sẽ tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba vào năm 2026. Điều này gây sốc cho các gia đình vốn đã phải chịu mức tiền thuê nhà cao.
Ngoài ra, nhiều thành phố đang phải tính đến việc tăng thuế bất động sản và vay nợ lớn để bù đắp thiếu hụt. Thị trưởng Stuttgart Thomas Fuhrmann thừa nhận: "Nền tảng mà chúng tôi muốn xây dựng không còn nữa. Chúng tôi phải bắt đầu lại từ đầu".
Áp lực từ sự chuyển đổi và cạnh tranh toàn cầu
Cuộc khủng hoảng này không phải ngẫu nhiên. Ngành ô tô Đức đang vật lộn với quá trình chuyển đổi sang xe điện và sự cạnh tranh gay gắt từ nước ngoài. Đặc biệt, doanh số bán hàng của Audi và VW tại thị trường quan trọng là Trung Quốc đã giảm 10% trong nửa đầu năm 2025.
Bên cạnh đó, chi phí năng lượng và nhân công tăng cao trong nước đã bào mòn lợi nhuận của các nhà sản xuất lẫn các công ty cung cấp phụ tùng. Trong khi doanh thu giảm, các khoản chi cho phúc lợi xã hội, dân số già hóa và người di cư vẫn ở mức cao, tạo ra áp lực kép lên ngân sách địa phương.
Theo báo cáo của quỹ Bertelsmann, những đặc quyền về chất lượng cuộc sống tốt, lương cao và ngân sách lớn tại các thủ phủ ô tô Đức đang bị thử thách nghiêm trọng. Dù một số quan chức lạc quan rằng các thành phố sẽ tìm ra lối thoát, nhưng thực tế cho thấy người dân sẽ phải bắt đầu làm quen với một thời kỳ "ít thịnh vượng" hơn, nơi những dịch vụ công cộng không còn là điều hiển nhiên.
Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc