Nguồn vốn huy động tại chỗ thuộc các tổ chức tín dụng trên địa bàn Lâm Đồng còn thấp nên nhiều đơn vị phải nhận vốn điều hòa từ trụ sở chính với chi phí cao
Yếu về tài sản thế chấp
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến doanh nghiệp khó tiếp cận vốn vay ngân hàng là thiếu tài sản bảo đảm. Theo quy định của các ngân hàng, việc vay vốn thường yêu cầu doanh nghiệp phải có tài sản thế chấp để bảo đảm cho khoản vay.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp, không có đủ tài sản cố định, tài sản có giá trị cao để thế chấp cho ngân hàng. Đây là một thách thức lớn.
Bởi ngoài báo cáo tài chính, phương án sản xuất, tài sản thế chấp được xem là điều kiện tiên quyết để ngân hàng ưu tiên cho vay.
Lâm Đồng hiện có 27.000 doanh nghiệp tư nhân. Trong số này, số lượng doanh nghiệp được vay vốn từ các tổ chức tín dụng chưa nhiều. Đơn cử như tại khu vực Lâm Đồng đại ngàn, trong tổng số 4.700 doanh nghiệp hoạt động, mới có khoảng 900 doanh nghiệp được vay vốn từ ngân hàng thương mại.
Hầu hết, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông sản. Tài sản bảo đảm của doanh nghiệp không phải lúc nào cũng có sẵn hoặc có giá trị cao.
Giám đốc một ngân hàng thương mại tại Lâm Đồng cho rằng, tài sản là một điều kiện cần để tăng uy tín, năng lực vay vốn của khách hàng.
Tuy nhiên, hầu hết các tài sản thế chấp vay vốn cho doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh là tài sản bảo đảm của bên thứ 3 như: chủ doanh nghiệp, người thân, người liên quan.
Một số có tài sản thế chấp như: nhà xưởng, vườn cây lâu năm... nhưng lại chưa được cấp quyền sở hữu. “Tài sản bảo đảm hầu như chỉ ghi nhận quyền sử dụng đất, không có tài sản trên đất. Điều này phía ngân hàng rất khó căn cứ định giá tài sản bảo đảm”, vị giám đốc này cho biết.
Liên quan đến tài sản thế chấp, ông Đinh Văn Tùng - Giám đốc Công ty TNHH MTV Thiên Ân, xã Kiến Đức chia sẻ: “Tài sản của doanh nghiệp là yếu tố cần thiết để ngân hàng xem xét cho vay.
Tuy nhiên, tỷ lệ thế chấp tài sản bảo đảm tại các tổ chức tín dụng trên địa bàn Lâm Đồng còn khá thấp. Điều này dẫn đến hạn mức vay của doanh nghiệp ít khi được như kỳ vọng”.
Ngoài cho vay thế chấp, hiện nay, để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vay vốn còn được mở rộng cho vay tín chấp. Tuy nhiên, do doanh nghiệp chưa hội đủ các điều kiện về mức độ tín nhiệm trong vay vốn nên rất khó triển khai.
Theo các tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, giá bất động sản xuống thấp, quy hoạch thay đổi đã tác động đến tài sản bảo đảm của doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp kinh doanh bất động sản núp bóng doanh nghiệp sản xuất kinh doanh về nông nghiệp cũng bị ảnh hưởng theo.
Cùng với vấn đề tài sản bảo đảm, phương án sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp hiện nay còn nhiều bất cập. Đây được xem là rào cản lớn nhất để gây dựng uy tín với các tổ chức tín dụng.
Hầu hết doanh nghiệp Lâm Đồng, cán bộ lãnh đạo, điều hành có trình độ hạn chế. Khả năng nắm bắt thông tin, tận dụng cơ hội, dự báo, ứng phó với diễn biến thị trường, kỹ năng hoạch định chiến lược kinh doanh... của doanh nghiệp còn yếu. Từ đây, việc xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh thiếu tính khả thi.
Tổ chức tín dụng còn dè dặt
Theo Ngân hàng Nhà nước khu vực 10, các tổ chức tín dụng trên địa bàn còn dè dặt trong cho vay các do-anh nghiệp, nhất là dự án trung, dài hạn. Nguyên nhân là sợ lo ngại rủi ro, khó thu nợ, nợ xấu gia tăng.
Số ít các doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm tốt, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi thường được nhiều tổ chức tín dụng ngoài tỉnh săn đón. Những trường hợp này, các tổ chức tín dụng tại địa phương khó có thể cạnh tranh chính sách cho vay vì áp lực về lãi suất.
Hiện nay, khả năng tự chủ chính sách của các ngân hàng tỉnh Lâm Đồng còn thấp. Hầu hết, các chính sách cho vay doanh nghiệp đang triển khai đều phụ thuộc vào hội sở chính ở Trung ương. Trong khi đó, địa bàn Lâm Đồng còn những đặc thù, doanh nghiệp hoạt động cũng đặc thù.
Các ngân hàng tại địa phương còn bị động, chưa đủ tiếng nói trong tham mưu thực hiện chính sách đặc thù cho doanh nghiệp tại tỉnh.
Số lượng doanh nghiệp Lâm Đồng được vay vốn từ các tổ chức tín dụng trên địa bàn chưa nhiều
Chưa kể, các ngân hàng đều là chi nhánh trực thuộc nên điều kiện, chính sách cho vay phải tuân thủ các tiêu chí chung theo quy định của hội sở chính. Việc tự cân đối đủ nguồn vốn để phục vụ nhu cầu vốn cho nền kinh tế nói chung, các doanh nghiệp nói riêng còn thấp.
“Nguồn vốn huy động tại chỗ chỉ chiếm trên 41,98% tổng dư nợ, các ngân hàng thương mại còn phải nhận vốn điều hòa từ hội sở chính với chi phí khá cao, gây ảnh hưởng đến khả năng giảm lãi suất cho vay, triển khai gói tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp”, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước khu vực 10, phụ trách Vệ tinh Đắk Nông - Phạm Thanh Tình cho biết.
Ngoài ra, còn một số quy trình xét duyệt khoản vay, chính sách tại các ngân hàng còn phức tạp, tốn nhiều thời gian. Từ việc thu thập hồ sơ, đánh giá tài sản bảo đảm, thẩm định năng lực tài chính đến phê duyệt khoản vay...Mỗi bước đều yêu cầu nhiều thủ tục và giấy tờ. Điều này khiến cho nhiều doanh nghiệp cảm thấy nản lòng trong việc đáp ứng các yêu cầu của ngân hàng, đặc biệt khi họ cần vốn gấp để đáp ứng nhu cầu kinh doanh.
Trao đổi về khó khăn trong tiếp cận vốn, ông Nguyễn Kha - Giám đốc Công ty Cổ phần Đại Dũng, xã Cư Jút cho hay, tổng mức đầu tư của công ty hơn hàng trăm tỷ đồng.
Tuy nhiên, công ty phải vay vốn các tổ chức tín dụng ngoại tỉnh. “Chúng tôi muốn địa phương tạo điều kiện để có thể tiếp cận vốn vay ngân hàng. Bởi trong bối cảnh kinh tế khó khăn, doanh nghiệp đầu tư 100% vốn là không thể”, ông Kha khẳng định.
Tính đến hết tháng 8/2025, dư nợ cho vay toàn ngành kinh tế trên địa bàn Lâm Đồng là 353.000 tỷ đồng. Trong đó, dư nợ ngắn hạn là 251.000 tỷ đồng, dư nợ trung dài hạn là 103.000 tỷ đồng.
Nguyễn Lương .