Theo Breaking Defense, hồ sơ dự thầu của Lockheed Martin không đáp ứng được các tiêu chí mà Hải quân Mỹ đặt ra. Điều này giúp Northrop Grumman và Boeing trở thành hai ứng viên cuối cùng trong cuộc đua giành hợp đồng phát triển loại máy bay chiến đấu này.
Ý tưởng F/A-XX của Hải quân Mỹ.
Việc Lockheed Martin bị loại khỏi một chương trình quan trọng như F/A-XX là điều hiếm thấy trong ngành hàng không quân sự Mỹ. Trong nhiều thập kỷ qua, tập đoàn này luôn giữ vai trò chủ chốt trong việc phát triển máy bay chiến đấu tàng hình, với ba mẫu tiêu biểu: F-117, F-22 và F-35.
Hiện tại, Lockheed Martin cũng đang đảm nhiệm chương trình Next Generation Air Dominance (NGAD) của Không quân Mỹ, một dự án phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6. Tuy nhiên, NGAD đang gặp không ít trở ngại liên quan đến ngân sách và chi phí phát triển ngày càng tăng, khiến tương lai của dự án trở nên bấp bênh.
Không giống như Không quân Mỹ, vốn tập trung mạnh vào F-35, Hải quân Mỹ lại có chiến lược khác biệt. Tính đến nay, lực lượng này chỉ lên kế hoạch mua 273 chiếc F-35, con số thấp hơn nhiều so với Không quân.
Điều này tạo điều kiện để Hải quân Mỹ dồn nguồn lực cho chương trình F/A-XX, với kỳ vọng đây sẽ là dòng máy bay chiến đấu chủ lực trong các nhiệm vụ tương lai.
Hai đối thủ còn lại trong cuộc đua giành hợp đồng F/A-XX đều là những "ông lớn" trong lĩnh vực chế tạo máy bay quân sự.
Northrop Grumman hiện đang phát triển máy bay ném bom chiến lược B-21 Raider cho Không quân Mỹ. Tập đoàn này cũng có bề dày kinh nghiệm về công nghệ tàng hình với hai mẫu máy bay ném bom nổi tiếng: B-2 và B-21.
Trước đây, họ từng tham gia chương trình tiêm kích YF-23, đối thủ cạnh tranh với F-22 trong thập niên 1990. Dù YF-23 sở hữu thiết kế tiên tiến hơn, khả năng tàng hình tốt hơn và tốc độ cao hơn so với F-22, nó vẫn bị loại do chi phí quá lớn.
Trong khi đó, Boeing cũng là một đối thủ đáng gờm. Họ từng cạnh tranh trực tiếp với Lockheed Martin trong chương trình F-35 bằng mẫu X-32. Hiện tại, Boeing sở hữu hai dòng máy bay chiến đấu chủ lực: F/A-18E/F, xương sống của lực lượng tiêm kích Hải quân Mỹ và F-15EX, mẫu máy bay thế hệ mới đang được Không quân Mỹ đặt hàng.
Việc Lockheed Martin bị loại khỏi chương trình F/A-XX không chỉ gây bất ngờ mà còn cho thấy sự thay đổi trong chiến lược phát triển máy bay chiến đấu của Hải quân Mỹ.
Trong khi chương trình NGAD của Không quân Mỹ ngày càng gặp nhiều bất ổn, Trung Quốc lại đang đẩy nhanh tiến độ phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6, dự kiến đưa vào biên chế vào đầu những năm 2030. Điều này khiến chương trình F/A-XX càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Xuân Minh