Sử dụng ví điện tử có thể âm thầm khiến việc tiêu xài trở nên hao phí hơn do thiếu cảm giác thâm hụt. Ảnh minh họa: Clemmie/Xiaohongshu.
Hiệu ứng không tiền mặt" (cashless effect) mô tả xu hướng chi tiêu nhiều hơn khi thanh toán qua thẻ, ví điện tử hoặc không chạm thay vì dùng tiền mặt. Do không nhìn thấy tiền thật rời khỏi tay, cảm giác “mất tiền” trở nên mờ nhạt, khiến ta ít kiềm chế hơn và dễ mua sắm vượt kế hoạch.
Sự tiện lợi và nhanh chóng của quét QR hay quẹt thẻ có thể dẫn đến hành vi mua sắm theo cảm hứng và ảo tưởng kiểm soát chi tiêu, nhất là với người thích sự hài lòng tức thì. Trái lại, dùng tiền mặt khiến chúng ta ý thức rõ ràng hơn về các khoản chi, từ đó suy nghĩ kỹ trước khi rút ví.
Để kiểm soát chi tiêu hiệu quả hơn trong thời đại số, bạn cần xây dựng cho mình những kế hoạch tài chính phù hợp, từ việc quản lý ngân sách hàng tháng đến lựa chọn công cụ hỗ trợ và thói quen tiêu dùng, dựa trên thông tin
Lập ngân sách chi tiêu
Hãy lập ngân sách hàng tháng và chia thành các hạng mục như ăn uống, giải trí, đi lại. Đặt hạn mức cho từng mục và theo dõi thường xuyên. Bạn có thể áp dụng việc tiết kiệm trên các ví điện tử cá nhân hoặc thẻ trả trước để kiểm soát chi tiêu.
Đừng quên thiết lập chuyển khoản tiết kiệm tự động mỗi tháng để đảm bảo luôn ưu tiên dự trữ tiền trước khi tiêu lố.
Trước khi mua những món chưa thật sự cần, hãy trì hoãn mua một vài ngày, điều này giúp bạn cân nhắc kỹ hơn và tránh những khoản rút ví không cần thiết. Ảnh minh họa: @vickywen/Xiaohongshu.
Sử dụng các ứng dụng số
Cài đặt các ứng dụng ngân sách và ví điện tử giúp bạn theo dõi chi tiêu, phân loại khoản chi, đặt cảnh báo khi chạm hạn mức và xem tài chính theo thời gian thực. Nhiều ứng dụng còn có tính năng ghi lại các khoản chi tiêu, hỗ trợ bám sát kế hoạch tiết kiệm.
Việc tự động thanh toán hóa đơn và tiết kiệm qua các nền tảng này cũng giúp bạn tránh quên hoặc thanh toán trễ hạn.
Chi tiêu "tỉnh táo" hơn
Hình thành thói quen chi tiêu có ý thức là rất quan trọng. Trước khi mua, hãy cân nhắc mức độ cần thiết và chờ một khoảng thời gian để “hạ nhiệt” sự nóng lòng muốn sở hữu. Tránh các yếu tố dễ kích thích tiêu tiền như buồn chán hay ảnh hưởng từ mạng xã hội.
Ngoài ra, còn nên rà soát định kỳ thói quen chi tiêu và điều chỉnh ngân sách để phù hợp với lối sống và mục tiêu tài chính hiện tại.
Lập ngân sách "ảo"
Để lập ngân sách ảo, trước tiên, cần xác định thu nhập và chi phí sinh hoạt cố định, sau đó phân bổ số tiền còn lại vào các danh mục chi tiêu khác trên các app ngân sách hoặc nhiều tài khoản để theo dõi.
Đồng thời, thiết lập chuyển khoản tự động cho tiết kiệm tiền và hóa đơn phải trả hàng tháng. Bật cảnh báo khi gần chạm hạn mức và xem lại chi tiêu hàng tháng để điều chỉnh kịp thời.
Quẹt thẻ, quét QR làm giảm cảm giác “mất tiền”, dễ dẫn đến chi tiêu nhiều hơn mà ít khi để ý. Việc sớm nhận ra xu hướng này có thể giúp mỗi người điều chỉnh cách quản lý chi tiêu phù hợp với bản thân.
Tâm Đan