Tác giả: Lydia Denworth/Bách Việt Books-NXB Lao Động
Lược sử về tình bạn - Khám phá bản năng gắn kết của loài người
Cuốn sách là hành trình khám phá khoa học sâu sắc về vai trò quan trọng của tình bạn đối với con người và động vật. Qua các nghiên cứu thực địa và các kết quả phòng thí nghiệm, Lydia Denworth đã chỉ ra rằng những mối liên kết tích cực giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện tim mạch và não bộ, trong khi sự cô đơn có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng. Đây là bằng chứng rõ ràng rằng con người được lập trình để kết nối xã hội suốt đời.
Vì sao tình bạn nhạt phai?
Tình bạn phai nhạt vì nhiều lý do, thường gắn với tuổi tác và những “bước ngoặt” trong đời sống.
Ảnh: Liza Summer/Pexels.
Tình bạn, cũng như tình yêu, có yếu tố “hóa học”. Chúng ta thấy thật dễ chịu khi biết rằng những người khác yêu quý chúng ta, đồng tình với chúng ta, và chúng ta có xu hướng đáp lại bằng cách yêu quý những người đó.
Tuy nhiên, bên cạnh đó còn có một phép tính - đôi khi diễn ra trong vô thức. Lợi ích của tình bạn cần lớn hơn chi phí mà ta bỏ ra: Mức độ hài lòng và gắn bó mà ta cảm nhận được nên vượt trội so với những gì ta đầu tư cũng như những lựa chọn khác mà ta đã từ bỏ. Một cảm giác về sự công bằng luôn lảng vảng phía sau. Những mối quan hệ tốt khiến ta cảm thấy dễ chịu và mang đến sự trợ giúp, hỗ trợ đáng tin cậy. Những tình bạn không làm được điều đó thường dần nhạt phai.”
Tình bạn phai nhạt vì nhiều lý do, thường gắn với tuổi tác và những “bước ngoặt” trong đời sống. Tuổi đôi mươi, theo Ethan Watters, là “những năm bộ lạc”, khi việc kết bạn dễ dàng, bạn cũ vẫn ở gần và ta còn nhiều thời gian cho các hoạt động chung. Trái lại, tuổi ba mươi thường là giai đoạn tình bạn “chết dần”, bị chi phối bởi hôn nhân, con cái, công việc hay việc di chuyển. Khác biệt lối sống - như có con hay chưa - khiến việc duy trì càng khó.
Tôi từng trải nghiệm điều đó khi mang theo con nhỏ dự đám cưới bạn học cũ, nhưng rồi bị cuốn vào việc chăm con trong khi bạn bè không vướng bận vẫn nhàn nhã tận hưởng. Ở tuổi bốn mươi, trách nhiệm công việc và gia đình càng lấn át, khiến tình bạn ít được ưu tiên. Chỉ đến khi bước sang tuổi năm mươi, sau hành trình chăm lo cho gia đình, tôi mới cảm thấy tình bạn lại hứa hẹn nở rộ.
Tình bạn thay đổi trạng thái theo thời gian. Ảnh: The World Of Success.
Thú vị thay, một nghiên cứu sử dụng dữ liệu điện thoại di động trong bảy tháng đã theo dõi các mối quan hệ qua các giai đoạn cuộc đời. Trong bối cảnh hạn chế này, tình bạn ở độ tuổi trung niên vẫn phát triển tốt đẹp.
Trong số 3 tỷ cuộc gọi được phân tích, các nhà nghiên cứu đã xác định được 2,5 triệu người gọi là nam giới và 1,8 triệu là nữ giới rồi theo dõi xem những người họ gọi thường xuyên nhất là ai. Họ coi “bạn thân” là đối tác trò chuyện thường xuyên nhất trong số những người cùng giới tính và gần bằng tuổi. (Đúng vậy, đó có thể là những mối tình đồng giới hoặc anh chị em sinh đôi, nhưng đa phần sẽ là không phải như vậy.)
Độ dài và tần suất các cuộc gọi được cho là thể hiện sự gần gũi về mặt tình cảm và các nhà nghiên cứu đã theo dõi xem ai là người bắt đầu cuộc gọi. Họ nhận thấy sự thay đổi dần dần ở tuổi trưởng thành, từ việc gọi điện cho bố mẹ sang gọi điện cho bạn bè.
Sự lãng mạn dâng trào - những cuộc gọi đến những người bạn cùng tuổi khác giới chiếm tỷ lệ ngày càng tăng cho đến tuổi 28. Bạn gần như có thể thấy mọi người bỏ rơi bạn bè của mình vì tình yêu. Nhưng ở tuổi 30, bạn bè dành phần lớn thời gian gọi điện thoại - mặc dù đó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn có ít cơ hội gặp mặt trực tiếp hơn.
Từ 29 đến 45 tuổi, việc liên lạc qua điện thoại di động với “người bạn đời” ngày càng giảm. Có lẽ là do hai người hiện sống cùng nhà. Vậy nên họ dành nhiều thời gian hơn để nói chuyện với bạn thân của mình, đặc biệt là với phụ nữ. Về cuối đời, cuộc gọi giữa ba thế hệ có sự cân bằng hơn, có lẽ bao gồm cả bạn bè cùng tuổi, con và cháu.
Lydia Denworth/Bách Việt Books-NXB Lao Động