Viên chức 'chân trong, chân ngoài': Lo ngại trục lợi, xung đột lợi ích

2 giờ trướcBài gốc

Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Viên chức (sửa đổi) sáng 13.11, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) đánh giá cao quy định cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập…

Theo bà Nga, đây là quy định "mở" đối với viên chức, tạo cơ hội tận dụng "chất xám" và trình độ chuyên môn của đội ngũ viên chức trong khu vực tư nhân. Tuy nhiên, cùng với việc mở rộng quyền này cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng)

Bà Nga cho rằng nếu quy định như dự thảo luật có thể tiềm ẩn một số nguy cơ xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư (đặc biệt là khi viên chức là người giữ chức vụ quản lý của cả 2 đơn vị trong và ngoài công lập hoạt động cùng một lĩnh vực). Điều này dẫn tới việc lợi dụng chức vụ trong khu vực công để trục lợi cho đơn vị mình quản lý ở khu vực tư.

Vì vậy, cần có quy định không cho phép viên chức quản lý tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác; quy định cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư, đặc biệt là đối với viên chức quản lý.

Đồng quan điểm, Đại biểu Cao Thị Xuân (Thanh Hóa) tán thành quy định về việc viên chức được quyền ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh.

Theo bà Xuân, dự thảo luật đã mở rộng quyền, cụ thể hơn các quyền nhưng có vẻ lại thiếu đi sự chặt chẽ trong việc bảo đảm nguyên tắc là phải hoàn thành mọi nhiệm vụ, trách nhiệm của một viên chức nhà nước trước khi tham gia các công việc bên ngoài.

“Nói cách khác nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ thì có thể dẫn đến hệ lụy đó là nhiệm vụ chính lại trở thành phụ, chất lượng dịch vụ công cơ bản thiết yếu không được bảo đảm”, bà Xuân nêu.

Bà Xuân đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng để bổ sung các quy định nhằm tránh được các rủi ro. Nếu cần thiết thì giao Chính phủ quy định chi tiết.

Đại biểu Cao Thị Xuân, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) đề nghị ban soạn thảo bổ sung nghĩa vụ kê khai, báo cáo và được phê duyệt bằng văn bản của người đứng đầu trước khi ký kết, đồng thời quy định thời hạn “làm nguội” ít nhất 24 tháng sau khi thôi chức vụ quản lý mới được tham gia điều hành tổ chức tư nhân cùng lĩnh vực.

“Việc này sẽ giúp bảo đảm minh bạch, tránh chuyển hóa lợi ích từ khu vực công sang khu vực tư”, ông Hùng nhấn mạnh.

Cũng theo ông Hùng, quy định "về những việc viên chức không được làm" (tại Điều 10), hiện dự thảo luật chưa làm rõ phạm vi cấm tham gia hoạt động kinh doanh. Do đó cần làm rõ việc viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp, tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị mình.

“Việc mở rộng phạm vi cấm như vậy nhằm phòng ngừa tình trạng “chân trong chân ngoài”, tránh xung đột lợi ích, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học - nơi ranh giới giữa công vụ và lợi ích tư nhân dễ bị lẫn lộn”, đại biểu nói.

Tranh luận với Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga và Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) cho rằng nếu quy định viên chức không được hoạt động doanh nghiệp, kinh doanh vì có thể lợi dụng công vụ là không hợp lý.

Đại biểu Trần Văn Lâm phân tích, trên thực tế nếu viên chức đang hoạt động rất giỏi trong lĩnh vực đấy thì sẽ phát huy ở lĩnh vực đó để mở rộng ra bên ngoài.

“Nếu lại quy định hạn chế, chỉ cho hoạt động kinh doanh ở những lĩnh vực mà nó không phải sở trường, không phải ưu thế của người ta, thế thì coi như là cho mà cũng gần như là không cho. Chỗ này không hợp lý, và đây cũng là một biểu hiện của tư duy "không quản được thì cấm”, ông Lâm nêu.

Theo ông Lâm, "vấn đề cốt lõi là phải xác lập cơ chế quản lý trong các cơ sở sự nghiệp công lập đó, để không thể lợi dụng được kể cả có ý đồ".

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP.HCM)

Góp ý Điều 20 về "Hợp đồng làm việc đối với viên chức", đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP.HCM) nhận thấy, trong thực tế sáp nhập tổ chức, nhiều viên chức dù hoàn thành tốt nhiệm vụ nhưng bị rơi vào tình trạng “dôi dư cơ học”, không phải do yếu kém mà do tổ chức không còn vị trí tương ứng.

Theo đại biểu, hiện nay, các quy định chưa có cơ chế buộc cơ quan chủ quản phải chủ động sắp xếp, giới thiệu hoặc biệt phái viên chức dôi dư sang đơn vị khác trong cùng hệ thống công. Phần lớn viên chức phải tự đi tìm việc, tự liên hệ xin chuyển, nhiều trường hợp bị chấm dứt hợp đồng nên rất thiệt thòi.

Bà Trân kiến nghị bổ sung Khoản 3 Điều 20: “Trường hợp viên chức bị dôi dư do sắp xếp lại đơn vị hành chính hoặc tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan quản lý có trách nhiệm bố trí, biệt phái hoặc giới thiệu viên chức sang đơn vị phù hợp với chuyên môn, năng lực. Không chấm dứt hợp đồng nếu viên chức vẫn đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm khác”.

Theo nữ đại biểu, quy định như trên không chỉ nhân văn mà còn tránh lãng phí nguồn lực. “Viên chức ngoài chuyên môn được đào tạo họ còn được đào tạo, bồi dưỡng rất nhiều các kỹ năng khác từ nguồn tài chính công; ở độ tuổi 35 - 50 là giai đoạn chín muồi về kinh nghiệm và bản lĩnh. Họ cần được tiếp tục cống hiến thay vì trở thành người thất nghiệp ngoài ý muốn”, bà Trân nói.

Lam Thanh

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/vien-chuc-chan-trong-chan-ngoai-lo-ngai-truc-loi-xung-dot-loi-ich-240998.html