Chip bán dẫn: Sản xuất cái gì, bán cho ai?
Thị trường chip đang tăng trưởng mạnh và có tiềm năng trở thành ngành công nghiệp nghìn tỉ USD vào năm 2030, ước tính cần tăng thêm hơn 1 triệu nhân sự vào năm 2030. Các tập đoàn chip hàng đầu thế giới cũng đang gia nhập vào thị trường Việt Nam trong bối cảnh cuộc đua bán dẫn toàn cầu đang nóng dần.
Tại Hội thảo Đối thoại chính sách phát triển hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn Việt Nam do Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ KH-CN) tổ chức, ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin cho biết, trong chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn, Việt Nam đã xác định trở thành trung tâm bán dẫn toàn cầu vào 2040-2050.
“Vừa rồi tôi sang Hàn quốc thăm nhà máy của Tập đoàn Amkor. Điều ấn tượng nhất đối với tôi không chỉ là sự hiện đại của nhà máy, mà là lịch sử của Amkor”, ông Lịch nói và cho hay ban đầu, Amkor là tập đoàn sản xuất xe đạp, sau đó họ sản xuất tivi số 1 của Hàn Quốc.
Các chuyên gia thảo luận tại hội thảo
Theo ông Lịch: “Trong những năm 60 của thế kỷ trước, Hàn Quốc vẫn là một nước nông nghiệp, nhưng nhà sáng lập Amkor nói muốn làm công nghệ cao phải làm chip. Như vậy, trong lúc đang ở đỉnh cao của ngành điện tử thì họ đã quay sang làm chip. Các doanh nghiệp Việt Nam cũng nên có sự chuyển hướng, bởi trong nhiều năm tới, bán dẫn vẫn là trái tim của bất cứ ngành công nghiệp, công nghệ nào”.
Về phần mình, ông Tống Viết Trung, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Geleximco số 1 cho rằng không chỉ thiết kế để một con chip vận hành, mà còn phải có thị trường tiêu thụ.
“Khi chúng tôi làm, câu hỏi đầu tiên là sản xuất cái gì và cung cấp cho ai? Trong các lĩnh vực khác thì lời giải không khó, nhưng trong lĩnh vực bán dẫn để trả lời câu hỏi này thực sự không dễ”, ông Trung nói.
Ông Trung thể hiện quan điểm, các chính sách quốc gia cần hướng đến việc tự chủ chip. Điều này rất “khích lệ” doanh nghiệp, nhưng để hiện thực hóa thì “muôn vàn khó khăn”.
Đầu tiên, khi tham gia ngành bán dẫn, ngành điện tử Việt Nam có đủ để tiêu thụ mảng bán dẫn này không? Nếu không tính các doanh nghiệp FDI thì ngành điện tử của Việt Nam rất nhỏ. Nếu ngành công nghiệp điện tử không phát triển được thì rất khó phát triển ngành bán dẫn.
“Bán dẫn và điện tử là 2 ngành gắn kết với nhau”, ông Trung nói và cho biết ngoài xây dựng ngành bán dẫn thì cần phát triển ngành điện tử và robotics, trở thành 3 trụ cột bổ trợ lẫn nhau.
Về chính sách, ông Trung đánh giá cao chính sách phát triển lĩnh vực này, nhưng cũng đặt câu hỏi: “Liệu chính sách của chúng ta đã đủ hấp dẫn hay chưa? Khi tôi làm việc với các nhà đầu tư thì họ nói cũng hấp dẫn nhưng không phải quá hấp dẫn”.
Sản xuất chip bán dẫn và câu hỏi "bán cho ai?"
Ông Trung chia sẻ thêm, ở nhiều quốc gia, họ có sự hỗ trợ tài chính rất nhiều. Ngoài các chính sách về thuế, ưu đãi thì các quỹ đầu tư lớn hỗ trợ rất tích cực, quán xuyến toàn bộ quá trình từ lúc thành lập doanh nghiệp đến lúc vận hành được.
Việt Nam có thể thành trung tâm nhân lực toàn cầu về bán dẫn
Ông Nguyễn Khắc Lịch cho rằng, khi xây dựng chiến lược bán dẫn, câu hỏi đặt ra là Việt Nam tham gia vào khâu nào và đâu là thế mạnh của Việt Nam? Sau đó quyết định, Việt Nam tham gia vào tất cả các công đoạn của công nghiệp bán dẫn, vì Việt Nam có con người lẫn địa chính trị.
Còn về nhà máy, ông Lịch cho hay các doanh nghiệp bán dẫn rất hiếm khi đặt nhà máy sản xuất wafer ngoài quốc gia mẹ hoặc quốc gia quan trọng như Mỹ. Do đó, Chính phủ Việt Nam sẽ phải đầu tư để làm nhà máy sản xuất chip, tự chủ về an ninh chip.
Việt Nam có thể thành trung tâm nhân lực toàn cầu về bán dẫn
Cũng theo ông Lịch, Việt Nam đang có điểm nghẽn là các trường đào tạo xong thì các sinh viên chỉ thiết kế “chay”, vì nếu đưa một con chip sang Đài Loan sản xuất sẽ mất 40-200 nghìn USD. Do đó, vừa qua Cục đề xuất thành lập trung tâm quốc gia về hỗ trợ sản xuất thử chip bán dẫn, Nhà nước sẽ hỗ trợ.
“Các trường, viện hay doanh nghiệp thiết kế chip sẽ đăng ký với trung tâm. Trung tâm này cũng là đầu mối với tất cả các tập đoàn lớn trên thế giới. Hy vọng trung tâm này sẽ đi vào hoạt động từ năm 2026”, ông Lịch nói.
Ông Lịch nhìn nhận, yếu tố nhân lực có vai trò quan trọng để các doanh nghiệp hàng đầu thế giới đến Việt Nam.
“Việt Nam đến 2030 có thể thành một trung tâm nhân lực toàn cầu về bán dẫn. Chúng ta có thể nâng lên không chỉ 50.000 mà tới 100.000 kỹ sư bán dẫn để cung cấp cho thế giới”, ông Lịch nêu.
Lam Thanh