Diễn đàn “Phát triển kinh tế số: Cơ hội và thách thức trong Kỷ nguyên mới”
Chia sẻ tại Diễn đàn về động lực chính thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế số, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ KH&CN) Nguyễn Phú Tiến nhấn mạnh vai trò then chốt của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giúp nâng cao năng suất, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và tạo dịch vụ mới.
Theo ước tính của Bộ KHCN, Việt Nam là quốc gia có tốc độ phát triển kinh tế số nhanh nhất Đông Nam Á trong 3 năm liên tiếp. Tốc độ phát triển tinh tế số khoảng 20%/năm, cao gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng GDP, cho thấy vai trò của kinh tế số như một công cụ bình ổn và nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế trước bối cảnh suy thoái toàn cầu.
Tốc độ Internet di động của Việt Nam tiếp tục duy trì trong nhóm 20 quốc gia dẫn đầu thế giới, xếp hạng 13/139 quốc gia, tốc độ tải xuống đạt khoảng 160 Mbps; Mạng 5G tiếp tục được đẩy mạnh triển khai trên toàn quốc, dự kiến đến hết năm 2025 đạt khoảng 70 nghìn trạm 5G, tương đương khoảng 60% số trạm 4G, phủ sóng khoảng 90% dân số. Tốc độ Internet cố định của Việt Nam đứng thứ 11 thế giới, tăng 21 bậc so với cùng kỳ năm 2024. Tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có 45 trung tâm dữ liệu (IDC), trong đó 32 IDC cung cấp dịch vụ thương mại và 13 IDC phục vụ nội bộ.
Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ KH&CN) Nguyễn Phú Tiến: Tốc độ phát triển tinh tế số của Việt Nam đạt khoảng 20%/năm, cao gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng GDP
Việt Nam cũng có tiềm năng lớn với khoảng 170 trường đại học và trên 500 trường dạy nghề đang đào tạo chuyên ngành công nghệ thông tin và các lĩnh vực liên quan; hằng năm số tốt nghiệp khoảng trên 80 nghìn.
Công nghiệp Công nghệ số Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng cao, là nền tảng cho sự phát triển của kinh tế số, Việt Nam hiện có khoảng 80.000 doanh nghiệp công nghệ số, doanh thu tháng 10 đạt khoảng 20 tỷ USD (tăng 50% so cùng kỳ 2024). Các doanh nghiệp này đang tạo ra các sản phẩm phần cứng, nền tảng số, dịch vụ số phục vụ CĐS quốc gia, KTS và mở rộng thị trường quốc tế.
Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ từ mô hình gia công, lắp ráp sang thiết kế, làm chủ công nghệ và sản xuất các sản phẩm "Make in Vietnam". Sự chuyển dịch này là yếu tố then chốt để nâng cao giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh quốc gia.
Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ KH&CN) Nguyễn Phú Tiến nhấn mạnh, Nghị quyết 57-NQ/TW là cơ sở chính trị cao nhất cho việc thúc đẩy các nội dung phát triền khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS), trong đó có phát triển kinh tế số. Nghị quyết khẳng định, KHCN&ĐMST và CĐS là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại.
Nghị quyết đặt ra các mục tiêu rất rõ ràng, đến năm 2030, đạt khoảng 30% GDP. Một trong những điểm nhấn quan trọng nhất của Nghị quyết là yêu cầu hoàn thiện cơ chế, chính sách để “cởi trói” thực sự cho hoạt động KHCN&ĐMST. Điều này bao gồm việc xây dựng các cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) cho các công nghệ và mô hình kinh doanh mới.
PGS.TS Nguyễn Thường Lạng: Phát triển kinh tế số tạo ra động lực tăng trưởng mới
Khẳng định kinh tế số đang trở thành động lực tăng trưởng trọng yếu của các quốc gia trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, Giảng viên cao cấp, Viện Kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân chỉ ra 3 trụ cột nền tảng gồm: dữ liệu, công nghệ số, ứng dụng số trong mọi ngành nghề.
Theo PGS.TS Lạng, phát triển kinh tế số tạo ra động lực tăng trưởng mới thông qua các tác động lớn. Thứ nhất, tạo ra cầu mới và làm thay đổi cơ cấu nhu cầu số trở thành nhu cầu cơ bản. Tổng cầu tăng kéo theo mở rộng tổng cung, thúc đẩy tăng trưởng. Thứ hai, nâng cao năng suất lao động nhờ AI, Big Data, IoT, Cloud, giúp doanh nghiệp tự động hóa, tối ưu quy trình, giảm chi phí và tiếp cận mô hình sản xuất thông minh.
Thứ ba, kinh tế số mở rộng không gian kinh tế và thị trường, cho phép doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs tiếp cận thị trường toàn cầu thông qua thương mại điện tử và dịch vụ số. Nhiều mô hình kinh doanh và ngành nghề mới ra đời, tạo việc làm và gia tăng cạnh tranh quốc gia. Thứ tư, kinh tế số thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, hình thành hệ sinh thái fintech, edtech, healthtech, và gia tốc ý tưởng bằng AI.
Cùng với đó, quá trình số hóa giúp tăng tính minh bạch, hiệu quả quản trị, xây dựng chính phủ số, tài chính toàn diện và giảm bất bình đẳng xã hội. Đây là nền tảng để Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ phụ thuộc tài nguyên sang dựa trên tri thức và công nghệ. PGS.TS Nguyễn Thường Lạng dự báo, tỷ trọng kinh tế số có thể đạt 50% GDP vào năm 2045, trở thành trụ cột quan trọng nhất của năng lực cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số.
Thông qua các phiên tham luận, thảo luận và trao đổi đa chiều, diễn đàn tập trung vào nâng cao nhận thức về vai trò chiến lược của kinh tế số; thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp và cơ quan quản lý; hoàn thiện chính sách, khung pháp lý và hạ tầng số; đồng thời kết nối hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, startup, doanh nghiệp tư nhân và nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Phương Thảo