Việt Nam tiếp tục là 'tọa độ' của đầu tư toàn cầu

4 giờ trướcBài gốc

Dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam và các quốc gia trong khu vực.

Đây là nhận định được đưa ra tại ấn phẩm “Doing Business in Viet Nam 2025 – 2026” do Vụ Ngoại giao Kinh tế, Bộ Ngoại giao phối hợp với Deloitte Việt Nam thực hiện và công bố mới đây.

Ấn phẩm được xây dựng dựa trên những cập nhật, thay đổi quan trọng trong năm 2025 nhằm cung cấp cho các nhà đầu tư một bức tranh tổng quan về kinh tế Việt Nam, tập trung vào những yếu tố cơ bản cần lưu ý khi gia nhập thị trường và thực hiện hoạt động kinh tế tại Việt Nam.

SỨC HẤP DẪN TỪ NỀN TẢNG VĨ MÔ ỔN ĐỊNH

Ấn phẩm cho biết năm 2024, kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng GDP 7,09%, một con số ấn tượng trong bối cảnh toàn cầu đầy thách thức. Động lực tăng trưởng đến từ sự phục hồi mạnh mẽ khu vực công nghiệp và xây dựng (tăng 8,55%), và dịch vụ (tăng 8,01%). Các tổ chức quốc tế uy tín như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đều dự báo kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng khoảng 6% trong năm 2025, cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu.

Tăng trưởng kinh tế cùng sự ổn định đã đưa Việt Nam thành một thỏi nam châm thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Năm 2024, vốn FDI giải ngân đạt mức kỷ lục khoảng 25,35 tỷ USD, tăng 9,4% so với năm trước. Dòng vốn này chủ yếu chảy vào lĩnh vực sản xuất và chế biến, chiếm tới 67% tổng vốn FDI đăng ký vào năm 2024, một xu hướng tích cực cho nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Việt Nam. Trong đó, Singapore (27% chiếm tổng vốn đăng ký), Hàn Quốc (16%), và Nhật Bản (13%) là những nhà đầu tư lớn nhất trong giai đoạn 2020-2024, cho thấy niềm tin vững chắc của các đối tác chiến lược vào môi trường kinh doanh của Việt Nam.

Bên cạnh các chỉ số kinh tế vĩ mô, sức hút của Việt Nam còn đến từ các lợi thế chiến lược dài hạn.

Cụ thể, về vị trí địa lý và hạ tầng phát triển, với đường bờ biển dài 3.260 km gần các tuyến hàng hải quốc tế, Việt Nam là một trung tâm lý tưởng cho thương mại hàng hải. Chính phủ đang đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng giao thông với mục tiêu đến năm 2050 sẽ có 9.014 km đường cao tốc, 25 tuyến đường sắt và 33 sân bay. Dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ được kỳ vọng sẽ nâng cao vị thế của TP. Hồ Chí Minh thành một trung tâm hàng hải toàn cầu.

Về mạng lưới Hiệp định Thương mại tự do (FTA), tính đến tháng 6 năm 2025, Việt Nam đã ký 17 hiệp định FTA, trong đó 16 hiệp định đã có hiệu lực. Các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA và RCEP đã mở ra cánh cửa tiếp cận các thị trường lớn trên thế giới cho cả doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam trong năm 2024 (tỷ USD).

Về quy mô dân số và thị trường tiêu dùng, Việt Nam đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng với hơn hai phần ba dân số trong độ tuổi lao động (15-64). Đây vừa là nguồn cung lao động dồi dào, vừa là một thị trường tiêu dùng khổng lồ với hơn 101,3 triệu người. Tiêu dùng tư nhân luôn chiếm hơn 50% GDP và dự kiến sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ. World Data Lab dự báo Việt Nam sẽ trở thành thị trường tiêu dùng lớn thứ 11 thế giới vào năm 2030.

Ngoài ra, sự bùng nổ của kinh tế số và năng lượng tái tạo cũng là một trong những yếu tố hấp dẫn của Việt Nam. Nền kinh tế số của nước ta được dự báo đóng góp 18,3% GDP vào năm 2024 và tổng giá trị hàng hóa (GMV) có thể đạt từ 90-200 tỷ USD vào năm 2030. Song song đó, cam kết đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050 đang thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ. Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) đã đặt ra những mục tiêu tham vọng, hướng tới tỷ trọng năng lượng tái tạo chiếm khoảng 74-75% tổng sản lượng điện quốc gia trong tương lai.

THÍCH ỨNG VỚI CHUẨN MỰC QUỐC TẾ, KIẾN TẠO ĐỘNG LỰC MỚI

Bước vào giai đoạn 2025-2026, Việt Nam đang tiến hành một cuộc cải cách quy định sâu rộng, đặc biệt trong lĩnh vực thuế, nhằm thích ứng với các chuẩn mực quốc tế và duy trì sức hấp dẫn đầu tư trong bối cảnh mới.

Về thích ứng với Thuế tối thiểu toàn cầu (GMT)

Một trong những thay đổi mang tính bước ngoặt là việc Việt Nam chính thức áp dụng các quy tắc Thuế tối thiểu toàn cầu (GMT) theo Trụ cột 2 của OECD từ ngày 01 tháng 01 năm 2024. Việc này bao gồm việc áp dụng Thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT) và Quy tắc tổng hợp thu nhập chịu thuế dưới mức tối thiểu (IIR). Động thái này giúp Việt Nam bảo vệ nguồn thu thuế từ các tập đoàn đa quốc gia nhưng cũng làm giảm hiệu quả của các ưu đãi thuế truyền thống dựa trên thuế suất thấp.

Để đối phó với thách thức này và duy trì khả năng cạnh tranh, Chính phủ đã có những chính sách phản ứng kịp thời và sáng tạo. Nổi bật nhất là việc thành lập Quỹ Hỗ trợ Đầu tư thông qua Nghị định số 182/2024/ND-CP. Quỹ này là một sáng kiến đột phá, được thiết kế để thu hút các doanh nghiệp công nghệ cao đẳng cấp thế giới thông qua các biện pháp hỗ trợ trực tiếp. Thay vì ưu đãi thuế, quỹ sẽ cung cấp các khoản trợ cấp cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), phát triển nguồn nhân lực trong các lĩnh vực tiên tiến như bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI), qua đó tạo ra một hình thức ưu đãi mới, phù hợp với tiêu chuẩn toàn cầu.

Cơ cấu các loại năng lượng theo theo quốc gia giai đoạn 2000-2022.

Về Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) mới

Theo ấn phẩm, trọng tâm của làn sóng cải cách là Luật Thuế TNDN mới (số 67/2025/QH15), sẽ có hiệu lực từ ngày 01 tháng 10 năm 2025. Luật này mang đến nhiều thay đổi quan trọng về thuế suất ưu đãi, danh mục ưu đãi, chi phí được khấu trừ và không khấu trừ…

Cụ thể, luật áp dụng mức thuế suất ưu đãi theo bậc doanh thu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tương ứng các mức 15% cho doanh nghiệp có tổng doanh thu năm không quá 3 tỷ VND và 17% cho doanh nghiệp có doanh thu trên 3 tỷ đến 50 tỷ VND.

Luật mới cũng mở rộng danh mục các lĩnh vực được hưởng ưu đãi, tập trung mạnh vào công nghệ cao như sản xuất sản phẩm an ninh mạng, sản phẩm công nghệ số trọng điểm, R&D và sản xuất chip bán dẫn, và phát triển trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo. Những lĩnh vực này sẽ được hưởng mức ưu đãi cao nhất, bao gồm miễn thuế 4 năm và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo, cùng với thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm.

Ngoài ra, ngưỡng thanh toán không dùng tiền mặt để được khấu trừ chi phí sẽ giảm từ 20 triệu VND xuống còn 5 triệu VND. Luật cũng bổ sung nhiều khoản chi phí được trừ mới liên quan đến hoạt động R&D, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, và các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính. Đặc biệt, mức trích lập Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ được nâng từ 10% lên 20% thu nhập tính thuế hàng năm, tạo động lực lớn cho đổi mới sáng tạo.

Một thay đổi đáng chú ý trong luật mới là cho phép bù trừ thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, dự án đầu tư với các khoản lỗ từ hoạt động kinh doanh khác, tạo sự linh hoạt và hỗ trợ cho thị trường bất động sản.

Về tinh gọn bộ máy hành chính

Bên cạnh cải cách thuế, Việt Nam cũng đang thực hiện một cuộc tái cấu trúc hành chính lớn. Nghị quyết số 176/2025/QH15 đã giảm số lượng bộ và cơ quan ngang bộ từ 18 bộ và 4 cơ quan xuống còn 14 bộ và 3 cơ quan. Tổng số tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương cũng được tinh gọn từ 63 xuống 34. Những cải cách này nhằm loại bỏ sự dư thừa, nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng quyền tự chủ cho địa phương, tạo ra một môi trường hành chính thông suốt và hiệu quả hơn cho các nhà đầu tư.

Anh Nhi

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/viet-nam-tiep-tuc-la-toa-do-cua-dau-tu-toan-cau.htm