Kỷ nguyên số và cơ hội vàng của Việt Nam
Sáng 18/8/2025, tại Hà Nội, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) phối hợp với Đại sứ quán Anh tại Việt Nam tổ chức “Diễn đàn Bán dẫn Việt Nam - Vương quốc Anh”. Sự kiện quy tụ các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và chuyên gia hai nước, mở ra cơ hội hợp tác sâu rộng trong lĩnh vực bán dẫn, ngành công nghiệp được coi là trụ cột chiến lược cho tăng trưởng kinh tế - xã hội trong kỷ nguyên chuyển đổi số.
Trong phát biểu khai mạc, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) nhấn mạnh: “Việt Nam đang bước vào giai đoạn bản lề của phát triển, khi mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Tổng Bí thư Tô Lâm từng khẳng định đang trở thành động lực hành động cho toàn bộ hệ thống. Để đạt được khát vọng ấy, quốc gia phải tìm ra những “động cơ” mới, và công nghiệp bán dẫn chính là một trong những động cơ đó.”
Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia - NIC (Bộ Tài chính).
Không đơn thuần là nền tảng của các ngành công nghệ cao, chip bán dẫn hiện diện trong mọi lĩnh vực từ trí tuệ nhân tạo, ô tô điện, thiết bị di động, cho đến y tế, giáo dục, tài chính. Vì thế, việc nắm bắt cơ hội từ ngành bán dẫn không chỉ giúp Việt Nam nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh, mà còn tạo ra chìa khóa để mở rộng vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu.
Chính phủ Việt Nam đã sớm định vị bán dẫn là ngành công nghiệp chiến lược, thể hiện qua hàng loạt chính sách như Nghị quyết 57 về khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, Chiến lược quốc gia về phát triển ngành bán dẫn, Chương trình đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn đến năm 2030. Song song đó, Việt Nam đặt mục tiêu nâng chi cho R&D lên 2% GDP, lọt vào Top 40 Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII).
Tại diễn đàn, ông Iain Frew, Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam khẳng định: “Việt Nam có lực lượng lao động trẻ, nhiệt huyết và khát vọng lớn, trong khi Vương quốc Anh sở hữu nền tảng công nghệ, nghiên cứu và đào tạo lâu đời. Sự kết hợp này mở ra tiềm năng khổng lồ cho những ý tưởng, doanh nghiệp và hợp tác mới.”
Theo ông, sự hiện diện của những tập đoàn công nghệ và học thuật hàng đầu của Anh như ARM, Oxford Instruments, Renishaw, Đại học Liverpool thể hiện cam kết hợp tác lâu dài. Đây là những tổ chức đã góp phần đưa nước Anh trở thành một trong những cường quốc công nghệ với hơn 1.000 tỷ bảng đầu tư vào lĩnh vực này.
Trong đó, ARM giới thiệu chương trình Flex Access, sáng kiến hỗ trợ các trường đại học Việt Nam tiếp cận công cụ thiết kế chip, đào tạo và cấp chứng chỉ cho kỹ sư bán dẫn. Đại học Liverpool khẳng định năng lực hợp tác trong thiết kế chip, nghiên cứu vật liệu và thiết bị quang tử. Oxford Instruments mang đến giải pháp phân tích và chế tạo vật liệu bán dẫn, cùng kinh nghiệm khai thác khoáng sản quan trọng.
Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng chứng tỏ sự sẵn sàng khi các đại diện từ Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, FPT Semiconductor, CT Semiconductor đồng loạt chia sẻ kế hoạch tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. GS.TS Trần Xuân Tú, Viện trưởng Viện Công nghệ thông tin (Đại học Quốc gia Hà Nội) khẳng định: “Đào tạo và nghiên cứu thiết kế vi mạch, IC chính là bước khởi đầu để Việt Nam hình thành năng lực cốt lõi cho ngành công nghiệp bán dẫn.”
Hướng tới chuỗi giá trị toàn cầu
Đại sứ Iain Frew cho rằng, chip bán dẫn chính là nền tảng để hai nước thúc đẩy phát triển trí tuệ nhân tạo, y tế số, giáo dục số và đặc biệt là công nghệ tài chính (fintech).
Đáng chú ý, Việt Nam vừa công bố kế hoạch xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC). Theo Đại sứ, sự kết nối giữa IFC của Việt Nam và trung tâm tài chính công nghệ của Anh sẽ tạo ra dòng vốn ổn định cho các dự án đổi mới sáng tạo, bảo đảm đầu tư tập trung vào những công nghệ của tương lai.
Đây chính là điểm giao thoa quan trọng, trong khi Việt Nam khát khao nguồn vốn chất lượng cao để nuôi dưỡng các dự án bán dẫn và công nghệ, Anh lại mong muốn mở rộng hợp tác đầu tư vào một thị trường năng động với lực lượng nhân lực trẻ và tiềm năng to lớn.
Tại diễn đàn, đại diện hai phía Việt Nam và Vương quốc Anh có các phần chia sẻ sâu sắc và thực chất về kế hoạch phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.
Các chuyên gia nhận định, nếu tận dụng tốt các cơ chế hợp tác, Việt Nam có thể từng bước thoát khỏi vị trí gia công lắp ráp, tiến lên những nấc thang giá trị cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi giá trị kinh tế và công nghệ được tạo ra nhiều hơn. Đây cũng là con đường để Việt Nam khẳng định vị thế là công xưởng công nghệ mới của khu vực Đông Nam Á.
Không khí tại Diễn đàn Bán dẫn Việt Nam - Vương quốc Anh cho thấy sự cởi mở và quyết tâm cao độ của cả hai phía. Nếu như Chính phủ Việt Nam tái khẳng định cam kết tạo môi trường đầu tư thuận lợi và đồng hành cùng doanh nghiệp quốc tế, thì các tập đoàn và viện nghiên cứu Anh cũng thể hiện rõ thiện chí sẵn sàng đầu tư, hợp tác và chia sẻ tri thức.
Điều quan trọng hơn, diễn đàn đặt nền móng cho những hợp tác cụ thể từ chương trình đào tạo nhân lực, nghiên cứu chung, đến những dự án hợp tác đầu tư. Chính những “hạt mầm” hợp tác này sẽ nảy nở thành những doanh nghiệp mới, ý tưởng mới, sản phẩm mới trong tương lai.
Theo đánh giá từ phía Vương quốc Ạnh, với môi trường kinh doanh thuận lợi, nguồn nhân lực trẻ và am hiểu công nghệ, Việt Nam là đối tác lý tưởng để Vương quốc Anh tăng cường hợp tác và đầu tư.
Mặt khác, với sự phát triển vượt bậc của công nghệ và nền kinh tế số, Việt Nam sẽ có được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các chuyên gia và công ty hàng đầu của Vương quốc Anh, giúp tăng cường năng lực cạnh tranh và tạo ra những cơ hội mới cho sự phát triển lâu dài của cả hai quốc gia. Mối quan hệ chiến lược này chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, mở ra một kỷ nguyên mới của hợp tác và đổi mới sáng tạo.
Diễn đàn Bán dẫn Việt Nam - Vương quốc Anh đã mở ra một chương mới trong quan hệ hợp tác song phương. Với chính sách đúng đắn, nhân lực dồi dào, sự đồng hành của đối tác quốc tế giàu kinh nghiệm, Việt Nam đang hội tụ đủ điều kiện để trở thành một trung tâm bán dẫn mới của châu Á.
Linh Nguyễn