Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội vừa ban hành quyết định tuyên bố Công ty TNHH Một thành viên Vận tải Viễn Dương Vinashin (Vinashinlines) phá sản từ ngày 5/5/2025.
Năm 2006, Vinashinlines được thành lập theo quyết định của Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin).
Vinashinlines bắt đầu rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán từ năm 2015, ngày 19/8/2015, đại diện pháp luật của công ty đệ đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản. Gần một thập kỷ trôi qua với nhiều nỗ lực tái cơ cấu không mang lại kết quả, đến tháng 11/2024, hội nghị chủ nợ thống nhất đề nghị tòa án ra quyết định phá sản.
Từ ngày 5/5/2025, Vinashinlines chính thức phá sản, chấm dứt toàn bộ hoạt động kinh doanh.
Với quyết định có hiệu lực từ ngày 5/5/2025, Vinashinlines chính thức chấm dứt toàn bộ hoạt động kinh doanh. Mọi giao dịch liên quan đến công ty bị đình chỉ. Cùng với đó, Tòa án đưa ra hàng loạt biện pháp để xử lý nghĩa vụ tài chính và tài sản còn lại của doanh nghiệp.
Theo quyết định tuyên bố Vinashinlines phá sản của Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội, khoản nợ có bảo đảm của Vinashinlines sẽ tạm giao tài sản thế chấp cho Tổng công ty Hàng hải Việt Nam - CTCP (VIMC) quản lý.
Các bên nhận thế chấp tài sản gồm Ngân hàng BIDV, Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB), Công ty tài chính TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy (VSFC), Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy (SBIC) bắt buộc phải nhận tài sản thế chấp và xử lý tài sản để thu hồi nợ.
Phương án xử lý bao gồm định giá lại, bán đấu giá tài sản đảm bảo để thanh toán nợ cho các chủ nợ có bảo đảm. Nếu giá trị tài sản đảm bảo không đủ trả hết nợ bảo đảm, phần nợ còn lại sẽ trở thành nợ không có bảo đảm.
Đối với trường hợp giá trị tài sản đảm bảo lớn hơn số nợ có bảo đảm, phần chênh lệch sẽ được nhập vào giá trị tài sản của Vinashinlines để thanh toán các khoản nợ khác.
Khoản nợ có bảo đảm bằng thế chấp tài sản được thanh toán bằng số tiền thu được từ việc xử lý tài sản đảm bảo đó. Sau khi xử lý tài sản đảm bảo, nếu giá trị tài sản đảm bảo không đủ thanh toán nợ thì phần nợ còn lại sẽ được thanh toán trong quá trình thanh lý tài sản của Vinashinlines.
Đối với tài sản đảm bảo là tàu New Energy, hiện đang được sửa chữa, toàn bộ quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu biển Việt Nam với Công ty bảo hiểm MIC sẽ được chuyển giao cho đơn vị nhận thế chấp tài sản là VSFC.
Theo đó VSFC phải chịu trách nhiệm thanh quyết toán với MIC và các bên thứ ba trong phạm vi hợp đồng bảo hiểm. Toàn bộ số tiền còn dư sau khi quyết toán sẽ được chuyển vào tài khoản của cơ quan thi hành án dân sự (THADS) có thẩm quyền quản lý.
Hiện nay còn 2 tài sản thế chấp là 2 dự án đầu tư đã được bàn giao về tài sản nhưng chưa bàn giao về mặt tài chính giữa Vinashinlines và các đơn vị liên quan, bao gồm: Dự án đóng tàu dầu 100.000 DWT (đã được chuyển giao cho Tập đoàn dầu khí việt Nam). Tuy nhiên đến nay các bên vẫn chưa phối hợp thống nhất xong về số liệu tài chính và bàn giao khoản nợ. Dự án đầu tư đóng Tàu cont1.730 TEU (chiếc số 1 - New Vision) đã được bàn giao cho Công ty TNHH MTV đóng tàu Hạ Long. Tuy nhiên, đến nay các bên vẫn chưa phối hợp thống nhất xong về số liệu tài chính và bàn giao khoản nợ.
TAND TP. Hà Nội yêu cầu giao VIMC và các bên liên quan đối chiếu, thống nhất số liệu tài chính/khoản nợ theo đúng quy định pháp luật và báo cáo số liệu khoản nợ cho cơ quan THADS có thẩm quyền, để cập nhật lại khoản nợ trong danh sách chủ nợ.
Theo Điều 8 của quyết định, bà Phạm Thị Thu Hà, Tổng giám đốc Vinashinlines cùng các cựu lãnh đạo của công ty sẽ bị cấm đảm nhiệm chức vụ quản lý trong bất kỳ doanh nghiệp nhà nước nào trong tương lai.
Ngoài ra, Tòa án đã nêu đích danh Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) là bên không tuân thủ yêu cầu xử lý tài sản đảm bảo, dẫn đến tổn thất nghiêm trọng cho Nhà nước. Cơ quan điều tra được đề nghị làm rõ trách nhiệm của các cá nhân liên quan tại VDB.
Vinashinlines từng là công ty con trực thuộc Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin), được thành lập với kỳ vọng phát triển vận tải viễn dương, góp phần nâng cao vị thế hàng hải Việt Nam trên bản đồ thế giới. Tuy nhiên, trái ngược với tầm nhìn ban đầu, Vinashinlines sớm rơi vào vòng xoáy thua lỗ, thất thoát và bê bối tài chính.
Năm 2017, dư luận bàng hoàng khi ba cựu lãnh đạo của Vinashinlines bị đưa ra xét xử vì tội tham ô. Trần Văn Liêm, nguyên Tổng giám đốc, và Giang Kim Đạt, nguyên Trưởng phòng Kinh doanh, bị tuyên án tử hình; trong khi Trần Văn Khương, nguyên Kế toán trưởng, nhận án tù chung thân.
Cả ba bị kết tội chiếm đoạt hơn 260 tỷ đồng thông qua việc mua bán và cho thuê tàu từ năm 2006 đến 2008, thời kỳ mà Vinashinlines liên tục “vẽ” các kế hoạch đầu tư tàu lớn để che giấu tình trạng tài chính yếu kém.
Vinashinlines từng là biểu tượng cho tham vọng phát triển ngành hàng hải của Việt Nam, được kỳ vọng là trụ cột vận tải viễn dương khi mới thành lập. Và việc chính thức tuyên bố phá sản không chỉ khép lại hành trình gần 20 năm tồn tại của Vinashinlines, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho nhiều doanh nghiệp nhà nước về vai trò của quản trị rủi ro, tuân thủ pháp luật và minh bạch tài chính.
Một doanh nghiệp từng vươn khơi giờ đã chính thức “chìm sâu”, để lại sau lưng những bài học đắt giá về quản trị và trách nhiệm trong khu vực kinh tế nhà nước.
An Tú