Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch vừa có quyết định công nhận tri thức khai thác, chế biến trầm hương Khánh Hòa và lễ hội truyền thống ngành nghề yến sào Khánh Hòa là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Nhằm hưởng ứng Lễ hội Văn hóa - Du lịch Biển Khánh Hòa 2025, tối 4-6, UBND tỉnh Khánh Hòa giao Công ty TNHH Nhà nước MTV Yến sào Khánh Hòa tổ chức Chương trình Lễ hội Yến sào Khánh Hòa - Vinh danh Di sản Văn hóa Quốc gia Yến sào Khánh Hòa.
Tri thức khai thác và chế biến Yến sào Khánh Hòa là Di sản phi vật thể Quốc gia
Trao chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia
Chương trình nhằm tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống nghề khai thác, chế biến yến sào gắn với vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Chương trình gồm 3 phần: tái hiện huyền tích Thánh Mẫu Lê Thị Huyền Trâm; lễ vinh danh tri thức khai thác, chế biến yến sào; lễ hội yến sào Khánh Hòa được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; chương trình nghệ thuật "Yến sào Khánh Hòa: Tôn vinh di sản - Sáng mãi niềm tự hào".
Tái hiện huyền tích Thánh Mẫu Lê Thị Huyền Trâm
Đây là dịp khẳng định niềm tự hào về giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống, tiềm năng kinh tế - xã hội to lớn của của ngành nghề khai thác, chế biến yến sào tại địa phương, góp phần quảng bá đặc sản và hình ảnh du lịch Nha Trang - Khánh Hòa đến du khách trong và ngoài nước.
Nghi thức cúng tế nhằm tôn vinh và tri ân Thủy tổ, Thánh Mẫu và các vị tiền bối ngành nghề yến sào
Lễ hội Yến sào Khánh Hòa
Theo ông Nguyễn Tấn Tuân - Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, từ trước thế kỷ XVII, cư dân địa phương đã thu hoạch tổ yến từ hang động trên các đảo ven biển. Trong thời kỳ này, đã có những nghi thức sơ khai mang tính tín ngưỡng để cầu mong sự che chở từ thần linh khi khai thác yến.
Đến thế kỷ XVII - XIX, nghề khai thác yến sào được triều đình nhà Nguyễn quan tâm và quản lý chặt chẽ. Trong giai đoạn này, việc cúng tổ nghề và thần linh bảo hộ nghề yến sào trở thành một truyền thống quan trọng. Miếu thờ tổ nghề yến sào bắt đầu được xây dựng tại các đảo yến và đất liền ở Nha Trang.
Sang thế kỷ XX cho đến trước năm 1975, Lễ hội Yến sào trở thành một phong tục truyền thống, gắn liền với đời sống của người làm nghề yến sào ở Khánh Hòa. Các nghi thức cúng bái trở nên phong phú hơn, bao gồm lễ tế tổ nghề, cúng thần linh bảo hộ nghề khai thác yến và cầu cho mùa khai thác thuận lợi. Chính quyền địa phương và các tổ chức nghề yến đã đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và bảo tồn lễ hội.
Đến nay, Khánh Hòa có các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia: Lễ hội Tháp Bà Ponagar, lễ bỏ mả của người Raglai, lễ hội Cầu Ngư và 2 di sản mới được công nhận nói trên.
Tin, ảnh: Kỳ Nam