Vòng tròn bất tử - Những người nằm lại phía chân trời

một ngày trướcBài gốc

Cụm tượng đài Chiến sĩ Gạc Ma với nhân vật chính (hình tượng liệt sĩ Trần Văn Phương) giương cao lá cờ Tổ quốc, xung quanh là các chiến sĩ tạo thành vòng tròn bất tử. Ảnh: LẠC HỒNG

Cách đây 37 năm, vào ngày 14/3/1988, trên vùng biển Gạc Ma, thuộc quần đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa), 64 cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong tay chỉ có cuốc, xẻng, xà beng và súng bộ binh đã dũng cảm, ngoan cường chiến đấu, quyết bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc tới hơi thở cuối cùng.

Sự kiện bi tráng

Lịch sử Vùng 4 Hải quân ghi rõ: Rạng sáng 14/3/1988, khi bộ đội ta chuyển vật liệu lên bãi Gạc Ma, phía Trung Quốc đưa nhiều tàu chiến cùng binh lính đến tấn công, khiến 64 chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam hy sinh. Tàu HQ-604 và HQ-605 bị bắn chìm.

Trung tá Trần Đức Thông, Phó Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 146 Vùng 4 Hải quân và đại úy Vũ Phi Trừ, Thuyền trưởng cùng nhiều cán bộ, chiến sĩ tàu HQ-604 đã anh dũng hy sinh theo tàu. Tàu HQ-505 bị bắn cháy đã lao hết tốc lực lên bãi, trở thành cột mốc sống bảo vệ chủ quyền Cô Lin. Bộ đội ta giữ được Cô Lin, Len Đao. Riêng Gạc Ma bị Trung Quốc chiếm giữ trái phép đến nay.

Trận hải chiến bảo vệ đảo Gạc Ma ngày 14/3/1988 đã đi vào lịch sử dân tộc như một ký ức không bao giờ phai trong mỗi người dân đất Việt. Các anh đã đi xa nhưng tên tuổi và dấu ấn oanh liệt cùng tinh thần, khí phách hiên ngang ấy vẫn sống mãi với thời gian, trở thành bản hùng ca bất tử, góp phần tô thắm lá cờ đỏ sao vàng vẻ vang của dân tộc, làm rạng rỡ trang sử truyền thống của quân đội và Hải quân nhân dân Việt Nam anh hùng.

Thiếu úy Trần Văn Phương, Phó Đảo trưởng đảo Gạc Ma, trước lúc hy sinh đã nhắn nhủ với đồng đội và trở thành câu nói bất hủ trong lịch sử Hải quân Việt Nam: "Thà hy sinh chứ không chịu mất đảo. Hãy để cho máu của mình tô thắm lá cờ truyền thống của Quân chủng Hải quân anh hùng". Ngày 6/1/1989, liệt sĩ Trần Văn Phương đã được Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (nay là Chủ tịch nước) Võ Chí Công truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Trong trận hải chiến quyết tử để bảo vệ đảo Gạc Ma, Phú Yên có 2 liệt sĩ, đó là trung sĩ Trương Văn Thịnh (phường 9, TP Tuy Hòa) và trung sĩ Phan Tấn Dư (xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa). Các anh đã anh dũng hy sinh khi mới 22 tuổi đời.

Để tưởng nhớ những chiến sĩ hải quân Việt Nam đã ngã xuống vì chủ quyền biển đảo của Tổ quốc, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã phát động trong đoàn viên, đồng thời huy động từ các cơ quan đơn vị và sự đóng góp của đồng bào trong và ngoài nước hơn 130 tỉ đồng, xây dựng Khu tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma.

Di ảnh của liệt sĩ Phan Tấn Dư, người con của Phú Yên (góc trái hàng đầu tiên) cùng đồng đội. Ảnh: CTV

Công trình do nhà điêu khắc Lâm Văn Nới thiết kế, được khởi công xây dựng từ tháng 3/2015 và hoàn thành vào 7/2017, gồm 2 hạng mục chính, trong đó cụm tượng đài “Chiến sĩ Gạc Ma” cao 16m (trong đó nhóm tượng người bằng đá granite cao 8m), gồm nhân vật chính (liệt sĩ Trần Văn Phương) giương cao lá cờ Tổ quốc, xung quanh là các chiến sĩ gồm những người sống, người bị thương, người chết đã quây quần xung quanh tạo thành một vòng tròn bất tử. Ở phía dưới là các ngọn sóng cuồn cuộn trào dâng thể hiện sự ác liệt của trận hải chiến. Hình tượng vòng cung mặt trời nhô lên khỏi đảo, ôm gọn tất cả chiến sĩ - Những người nằm lại phía chân trời.

Mặc dù không còn là tháng cao điểm (tháng ba), nhưng địa chỉ lịch sử - văn hóa có không gian rộng 2,5ha này vẫn rất đông người đến viếng, dâng hương tưởng nhớ. Ông Vũ Duy Trúc, Giám đốc Ban Quản lý Khu tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma cho biết, vào tháng ba hoặc tháng bảy, mỗi tháng nơi đây tiếp đón từ 6.000-7.000 lượt khách tham quan, dâng hương. Những tháng còn lại, hằng ngày vẫn có hàng trăm người đến viếng, tưởng niệm. Nhiều hoạt động giáo dục truyền thống đã được tổ chức tại đây như: Kết nạp đảng viên mới, kết nạp đoàn viên mới, tuyên dương và khen thưởng cán bộ, đoàn viên, học sinh có thành tích xuất sắc…

Thắp nén hương thơm với tấm lòng thành kính, từ khu tưởng niệm nhìn về phía biển Đông, mọi người cùng bày tỏ lời tri ân tới những chiến sĩ quả cảm, những người con đất Việt đã anh dũng hy sinh cả tuổi trẻ và tính mạng của mình vì chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

“Các anh là những chiến sĩ hải quân ưu tú đã chiến đấu, hy sinh cuộc đời mình cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng, của dân tộc, vì sự trường tồn vững chắc của chủ quyền biển đảo Tổ quốc. Các anh đã kết thành “vòng tròn bất tử” và vòng tròn đó đã trở thành tượng đài trong trái tim người Việt Nam, viết tiếp bản anh hùng ca trong lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc. Năm tháng qua đi, sóng biển có thể xóa nhòa mọi dấu vết nhưng không thể xóa nhòa được ký ức bi tráng về những người con đất Việt quả cảm này. Thế hệ hôm nay và mai sau mãi mãi khắc cốt, ghi tâm", ông Phạm Văn Ngữ, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Nga tỉnh Phú Yên bày tỏ.

Những lá thư tay, học bạ, bằng tốt nghiệp, giấy báo tử... đã úa màu thời gian của các liệt sĩ Gạc Ma được trưng bày tại Khu tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma. Ảnh: CTV

Những kỷ vật thiêng liêng

Sau khi dâng hương, dâng hoa tại cụm tượng đài, mọi người đến với không gian trưng bày ngầm dưới mặt đất khu tưởng niệm, nơi lưu giữ hàng chục hiện vật liên quan đến cuộc đời và gia đình của các chiến sĩ Gạc Ma đã hy sinh. Đặc biệt, trong những lá thư viết vội của các anh gửi về gia đình trước ngày lên đường ra đảo, mọi người dừng lại rất lâu trước lá thư đã úa vàng theo thời gian của liệt sĩ Nguyễn Văn Phương viết ngày 6/3/1988 tại cảng Cam Ranh gửi về gia đình trước khi xuống tàu đi Gạc Ma. Trong thư, người con của quê hương Thái Bình này viết: "Bà, bố mẹ kính mến. Anh chị kính mến. Các em thương nhớ. Hôm nay con tranh thủ cầm bút ghi mấy dòng chữ về thăm sức khỏe của gia đình. Lời đầu tiên con chúc toàn thể gia đình luôn luôn mạnh khỏe, sản xuất tốt, thu nhiều thắng lợi. Qua thư cho con gửi lời kính chúc sức khỏe đến toàn thể họ hàng thân thích xa gần trong gia đình. Bố mẹ ạ: như những thư trước con có viết cho gia đình nội dung là quần áo + xe con sẽ nhờ các anh Sài Gòn mang ra và gửi chú Thúy mang về...". Cuối thư liệt sĩ Nguyễn Văn Phương viết: “Từ nay, con không viết thư về nữa, vì công việc bận, bưu điện lại quá xa… Gia đình cứ yên tâm, đừng nghĩ ngợi nhiều cho con và con ra đi sẽ không hẹn ngày về. Bao giờ về là về thôi…”, lời trong thư khiến nhiều người không cầm được nước mắt.

Ngoài ra, khu trưng bày còn có nhiều kỷ vật khác, như lá cờ Tổ quốc mà liệt sĩ Trần Văn Phương (quê Quảng Bình) cùng đồng đội đã anh dũng hy sinh bảo vệ trong sự kiện 14/3; ảnh cưới của thiếu úy Đinh Ngọc Doanh (quê Hoa Lư, Ninh Bình, Phó đảo trưởng đảo Gạc Ma) vào năm 1986 tại Cam Ranh (2 năm sau ngày cưới thì anh hy sinh, lúc đó con gái đầu lòng của anh vừa mới 13 tháng tuổi); chiếc ba lô và khăn len của liệt sĩ Nguyễn Văn Thành; dải cầu vai áo quân phục của liệt sĩ Cao Xuân Minh… Cùng với đó là chiếc mũ cối, bộ quân phục hải quân bạc màu, đôi dép nhựa, chiếc radio, la bàn…, là những vật dụng quen thuộc mà các chiến sĩ Gạc Ma đã sử dụng trước lúc hy sinh.

“Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam nguyện tiếp nối truyền thống anh hùng, bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc Việt Nam”, thượng tá Bùi Xuân Bình, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Vùng 4 Hải quân khẳng định.

LẠC HỒNG

Nguồn Phú Yên : https://baophuyen.vn/huong-ve-bien-dong/202505/vong-tron-bat-tu-nhung-nguoi-nam-lai-phia-chan-troi-a794cfb/