Vụ kiện về thuế ở Tòa án Tối cao Mỹ tác động như thế nào đến thương mại?

3 giờ trướcBài gốc

Tòa án Tối cao Mỹ bắt đầu thụ lý vụ kiện về quyền hạn của Tổng thống Donald Trump trong quyết định áp thuế thương mại. Nguồn: Fox news

Trong phiên điều trần hôm 5/11, các thẩm phán Tòa án Tối cao tỏ ra nghi ngờ về quyền hạn của ông Trump trong quyết định áp thuế theo Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA) năm 1977, một đạo luật không hề đề cập đến thuế quan mà chỉ cho phép kiểm soát nhập khẩu trong trường hợp khẩn cấp quốc gia do Tổng thống ban bố.

“Dựa trên những câu hỏi của các thẩm phán, dường như các mức thuế dựa trên IEEPA đang gặp nguy hiểm”, ông Damon Pike, chuyên gia của BDO USA nhận định. Ông cho biết, 7 trên tổng số 9 thẩm phán đều tỏ ra hoài nghi về quyền hạn của Tổng thống theo IEEPA cho phép áp thuế không giới hạn đối với mọi sản phẩm nhập khẩu từ khắp thế giới.

Tuy nhiên, ông Pike cũng cho rằng, nếu chính quyền Tổng thống Trump thua kiện, họ sẽ ngay lập tức viện dẫn các đạo luật thương mại khác. Quan điểm được nhiều luật sư thương mại, quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Trump, doanh nghiệp nhập khẩu và chuyên gia phân tích đồng tình

Doanh nghiệp khao khát sự ổn định

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu vừa có dấu hiệu ổn định nhờ thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ - Trung kéo dài một năm và các hiệp định mới với Đông Nam Á giúp giảm mức thuế IEEPA, các doanh nghiệp Mỹ vẫn tiếp tục kêu gọi sự chắc chắn để có thể lên kế hoạch đầu tư.

Ông David Young, Giám đốc chính sách của Hội đồng Conference Board cho biết, sau phiên điều trần, ông đã báo cáo cho khoảng 40 giám đốc điều hành và không thấy tín hiệu lạc quan: “Chúng ta vẫn chưa thấy điều gì rõ ràng. Các CEO vẫn đang ở trong tình thế hoang mang khi nghĩ về tương lai. Dù Tòa Tối cao có bác bỏ IEEPA đi nữa, sự bất ổn vẫn sẽ tiếp diễn”.

Theo ông Young, phán quyết của tòa có thể chưa được đưa ra trước đầu năm 2026, trong khi các doanh nghiệp vẫn hoàn toàn mù mờ về khả năng được hoàn trả hơn 100 tỷ USD tiền thuế IEEPA đã nộp nếu ông Trump thua kiện.

Hoàn thuế: Phức tạp và mất thời gian

Vấn đề hoàn thuế đã được thẩm phán Amy Coney Barrett nêu ra, cảnh báo rằng việc xử lý hoàn tiền cho hàng nghìn doanh nghiệp có thể trở thành “một mớ hỗn độn” pháp lý.

Luật sư Neal Katyal, người đại diện cho năm doanh nghiệp nhỏ khởi kiện cho biết, các công ty này sẽ được hoàn tiền tự động nếu tòa tuyên thuế quan là bất hợp pháp, còn các công ty khác phải nộp đơn khiếu nại hành chính riêng lẻ - một quy trình “rất phức tạp và tốn thời gian”.

Tuy nhiên, ông Katyal nói thêm rằng, tòa “có thể giới hạn phán quyết ở hiệu lực tương lai”, tức chỉ ngừng việc thu thuế mới mà không hoàn trả khoản thu trước đây.

Luật sư Joseph Sparagen tại New York cảnh báo rằng, nếu phán quyết không bao gồm hoàn thuế, làn sóng kiện tụng mới chắc chắn sẽ nổ ra: “Nếu thuế quan là bất hợp pháp hôm nay, thì nó cũng đã bất hợp pháp vào tháng 2 và tháng 4/2025, khi các mức thuế đối ứng được áp dụng”.

Theo ông Sparagen, Tòa án Tối cao có thể chuyển vụ việc về Tòa Thương mại quốc tế để hướng dẫn chính quyền Tổng thống Trump hủy bỏ thuế và hoàn tiền. Phương án nhanh nhất là hoàn thuế thông qua hệ thống điện tử Automated Customs Environment của Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ, song quy trình này có thể kéo dài tới một năm. “Hãy nhớ rằng chính quyền sẽ không dễ dàng chấp nhận trả lại tiền”, ông nói thêm.

Viện dẫn luật khác: Doanh nghiệp thêm bấp bênh

Nhà phân tích Christopher Hodge của Natixis cho rằng, sự “phức tạp quan liêu” trong việc hoàn thuế chỉ là một phần của những kịch bản mơ hồ nếu chính quyền Tổng thống Trump thua kiện. Theo ông, một thất bại tại Tòa Tối cao chỉ là “trở ngại tạm thời” trong chương trình nghị sự thương mại của ông Trump.

Chính quyền có thể chuyển sang các đạo luật khác có thẩm quyền thuế rõ ràng hơn, bao gồm: Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, cho phép áp thuế vì lý do an ninh quốc gia; Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, cho phép áp thuế tạm thời 15% trong 150 ngày.

“Điều bất lợi là quá trình triển khai có thể kéo dài, làm gia tăng thời gian bất ổn của chính sách thương mại”, ông Hodge viết. “Rất có thể một vòng đàm phán thương mại mới sẽ diễn ra trong năm 2026, khiến triển vọng thương mại càng thêm u ám”.

Ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ

Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed), ông Stephen Miran cũng cho biết, một phán quyết bất lợi cho ông Trump có thể “làm gia tăng bất ổn về môi trường thuế quan”.

Trong cuộc phỏng vấn với Yahoo Finance, ông Miran, người từng là cố vấn kinh tế trong chính quyền Tổng thống Trump và hiện kêu gọi cắt giảm mạnh lãi suất nói rằng, bất ổn thương mại có thể “kéo giảm tăng trưởng kinh tế”. Tuy nhiên, điều này có thể được bù đắp phần nào bằng chính sách tiền tệ nới lỏng hơn, tùy thuộc vào hai mục tiêu của Fed là ổn định giá cả và toàn dụng lao động.

Quỳnh Vũ

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/vu-kien-ve-thue-o-toa-an-toi-cao-my-tac-dong-nhu-the-nao-den-thuong-mai-10394663.html