Việc xóa bỏ thuế khoán được giới chuyên gia nhận định là "bước tiến tất yếu" trong quản lý kinh tế thị trường hiện đại.
Ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh cá nhân ( Cục Thuế, Bộ Tài Chính), cho rằng: "Thuế khoán từng phù hợp trong giai đoạn nền kinh tế nhỏ lẻ, song hiện nay, khi công nghệ và giao dịch điện tử phát triển mạnh, việc kê khai minh bạch là cần thiết để đảm bảo công bằng và khuyến khích kinh doanh chính quy".
Tuy nhiên, đối với nhiều hộ kinh doanh nhỏ, đặc biệt là nhóm buôn bán lẻ, dịch vụ ăn uống, tạp hóa… việc phải quản lý sổ sách, hóa đơn điện tử hay kê khai thuế định kỳ là điều hoàn toàn mới mẻ và phức tạp.
Từ nay đến hết năm 2025 là thời gian chuyển tiếp từ "cơ chế" xóa bỏ thuế khoán sang mô hình tự khai, tự nộp thuế nên theo trong giai đoạn này, các hộ kinh doanh nên chủ động chuẩn bị sổ sách, tập làm quen với phần mềm và hóa đơn điện tử ngay từ bây giờ.
Do đó, từ nay đến hết năm 2025 là thời gian chuyển tiếp, các hộ kinh doanh không chỉ chủ động chuẩn bị sổ sách, tập làm quen với phần mềm và hóa đơn điện tử, mà cần chuẩn bị những "hành trang" mới như sau:
Thứ nhất, về chế độ kế toán, cơ quan thuế sẽ "biến" sổ ghi chép tay thành sổ kế toán điện tử đơn giản, dễ sử dụng. Hóa đơn mua vào cơ bản phải có chứng từ; riêng hàng hóa từ cá nhân sản xuất, nuôi trồng trực tiếp sẽ được lập bảng kê thay cho hóa đơn.
Thứ hai, thuế khoán hiện nay chưa phản ánh đúng thực tế.
Ví dụ: Hai hộ bán phở cạnh nhau, cùng quy mô nhưng doanh thu khác nhau, hộ bán ít vẫn phải nộp thuế như hộ bán nhiều, thậm chí lỗ vẫn phải nộp. Khi chuyển sang kê khai, mức thuế sẽ công bằng và minh bạch hơn.
Thứ ba, đối với hóa đơn, cơ quan thuế khuyến khích các hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn đầu vào. Việc xuất hóa đơn đầu vào để ghi nhận chi phí và làm cơ sở chứng minh tính hợp lệ của nguồn gốc hàng hóa, dịch vụ rõ ràng doanh thu, chi phí và chứng minh nguồn gốc hàng hóa, điều quan trọng không chỉ với thuế mà còn để bảo vệ người tiêu dùng.
Điều này góp phần minh bạch bằng cách chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa và chi phí kinh doanh, giúp tránh bị truy thu thuế và phạt hành chính. Việc này cũng tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững, giúp hộ kinh doanh dễ dàng chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp lớn hơn.
Thứ tư, liên quan hàng tồn kho và hóa đơn, hộ kinh doanh nhỏ thường tồn ít hàng, còn hộ kinh doanh lớn đã quen với việc sử dụng chứng từ. Cơ quan thuế cũng đang nghiên cứu cho phép gộp hóa đơn lẻ cuối ngày, đồng thời chi phí in hóa đơn hiện rất thấp nhờ hệ thống POS điện tử.
Thứ năm, với mặt hàng đặc thù như rau củ quả có hạn sử dụng ngắn, ngành Thuế sẽ khảo sát thêm để đảm bảo quy định "có lãi mới nộp thuế", phản ánh đúng thực tế kinh doanh.
KHÁNH DƯƠNG