Vụ lỗi hệ thống chứng nhận xuất xứ hàng hóa: Cảm giác bế tắc vẫn chưa chấm dứt

3 giờ trướcBài gốc

Nâng cấp... vẫn trục trặc

Sau gần một tháng trục trặc khiến nhiều doanh nghiệp rơi vào trạng thái “đứng ngồi không yên”, Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương cho biết, hệ thống cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa điện tử eCoSys (C/O) mới chính thức được đưa vào vận hành từ trưa 22/12. Việc hoàn tất nâng cấp được kỳ vọng sẽ bảo đảm tính liên tục trong cấp C/O, đồng thời giảm áp lực cho doanh nghiệp trong giai đoạn cao điểm cuối năm.

Với các mẫu C/O D, AK và VK - những mẫu C/O phải truyền dữ liệu sang cơ chế một cửa quốc gia, thương nhân vẫn tiếp tục thực hiện khai báo và nộp hồ sơ tại địa chỉ https://ecosys.gov.vn

Tuy nhiên, trái với kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp, thực tế cho thấy lỗi truy cập vẫn chưa được khắc phục triệt để. Nhiều doanh nghiệp phản ánh cả hệ thống cũ lẫn hệ thống mới đều gặp tình trạng không đăng nhập được, trang web liên tục chuyển hướng hoặc treo, khiến việc nộp hồ sơ tiếp tục bị “đóng băng”.

Bà Lê Thị Xuân - đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản - cho biết cảm giác bế tắc vẫn chưa chấm dứt: “Trước khi nâng cấp thì một hệ thống gặp lỗi, sau nâng cấp cả hai cùng trục trặc”. Theo bà Xuân, việc nâng cấp đã được công bố là hoàn tất, nhưng trải nghiệm thực tế cho thấy, hệ thống vẫn vận hành thiếu ổn định, làm lộ rõ khoảng cách giữa thông tin kỹ thuật và thực tế sử dụng của doanh nghiệp.

Hệ thống dịch vụ công của Bộ Công Thương và eCosys tiếp tục bị trục trặc.

Đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu nông sản tại Tây Nguyên cho biết, mỗi ngày hồ sơ C/O bị chậm là mỗi ngày chi phí đội lên hàng trăm USD/lô hàng, từ lưu kho, lưu bãi đến nguy cơ lỡ lịch giao hàng, thậm chí mất đơn nếu đối tác không chấp nhận gia hạn.

Theo doanh nghiệp này, điều đáng lo ngại nhất không nằm ở bản thân sự cố kỹ thuật, mà ở việc không có mốc thời gian xử lý rõ ràng để doanh nghiệp chủ động điều chỉnh kế hoạch. Đối tác liên tục giục nhưng doanh nghiệp không biết giải thích thế nào, nên mọi rủi ro gần như đều dồn về phía doanh nghiệp. Còn với cơ quan chức năng chỉ nghe lời giải thích quen thuộc là “mong được thông cảm”.

Anh Lê Văn Trường - Trưởng phòng Kinh doanh một doanh nghiệp logistics cho biết, mỗi ngày đơn vị này phải xin cấp 30-50 bộ C/O cho các lô hàng đi trong ngày, tương đương 15-20 xe. “Chỉ cần không khai báo được C/O là xe phải nằm lại, chi phí phát sinh rất lớn. Nhưng quan trọng là ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp Việt”, anh Trường cho hay.

Không chỉ hệ thống C/O, những trục trặc tương tự cũng xuất hiện ở nhiều nền tảng số khác phục vụ quản lý nhà nước. Ngày 23/12, Cục Hải quan ban hành thông báo hỏa tốc về việc bảo trì hai hệ thống công nghệ thông tin trọng yếu là hệ thống thông quan điện tử tập trung và hệ thống giá tính thuế (GTT02). Việc bảo trì dự kiến diễn ra từ 18h đến 23h59 ngày 26/12 và có thể gây gián đoạn quá trình khai báo, xử lý thủ tục hải quan điện tử.

Để hạn chế tác động đến doanh nghiệp, Cục Hải quan yêu cầu các chi cục hải quan khu vực chủ động thông báo sớm cho cán bộ, công chức, doanh nghiệp và đại lý hải quan trên địa bàn, đồng thời sắp xếp, điều tiết thời gian giải quyết thủ tục phù hợp, nhằm giảm thiểu ảnh hưởng đến hoạt động thông quan hàng hóa.

Không thể theo tư duy "đủ dùng"

Thực tế cho thấy, đây không phải lần đầu các hệ thống thông quan điện tử của hải quan phát sinh trục trặc. Trong năm nay, cộng đồng doanh nghiệp xuất nhập khẩu đã nhiều lần phản ánh tình trạng hệ thống khai báo vận hành thiếu ổn định, đặc biệt là vào các khung giờ cao điểm. Có thời điểm doanh nghiệp không thể đăng nhập, hồ sơ bị treo trong thời gian dài hoặc dữ liệu không được chuyển tiếp đầy đủ giữa các phân hệ, khiến quy trình thông quan bị gián đoạn.

Giữa năm nay, nhiều doanh nghiệp làm thủ tục tại các cảng biển lớn cho biết dù đã hoàn tất khai báo nhưng hệ thống phản hồi chậm hoặc không phản hồi, buộc hàng hóa phải nằm chờ tại cảng, phát sinh chi phí lưu kho, lưu container và ảnh hưởng trực tiếp đến lịch chạy tàu.

Hệ thống cấp C/O bị trục trặc khiến nhiều doanh nghiệp tăng thời gian lưu hàng tại kho bãi, phát sinh thêm nhiều chi phí.

Lãnh đạo Hiệp hội Xuất khẩu và Chế biến thủy sản Việt Nam cho rằng, có thực tế không thể phủ nhận là nhiều nền tảng công nghệ thông tin phục vụ quản lý nhà nước hiện nay đang không theo kịp tốc độ phát triển của nền kinh tế.

Cũng theo lãnh đạo hiệp hội này, khi kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đã tiến sát mốc 900-920 tỷ USD, số lượng doanh nghiệp và giao dịch tăng nhanh theo cấp số nhân, các hệ thống xương sống liên tục trục trặc không còn đơn thuần là sự cố kỹ thuật mang tính thời điểm.

“Mỗi lần hệ thống lỗi hay chậm, chi phí phát sinh là có thật, từ lưu kho, lưu bãi, chậm giao hàng cho đến nguy cơ mất uy tín với đối tác. Đó là chi phí vô hình nhưng ăn mòn trực tiếp lợi nhuận và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt”, vị lãnh đạo hiệp hội nhấn mạnh và cho rằng vấn đề đặt ra không chỉ dừng ở việc khắc phục một hệ thống C/O hay xử lý một sự cố hải quan cụ thể, mà là bài toán tổng thể về đầu tư và quản trị hạ tầng công nghệ số quốc gia trong bối cảnh nền kinh tế đang thay đổi.

Dương Hưng

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/vu-loi-he-thong-chung-nhan-xuat-xu-hang-hoa-cam-giac-be-tac-van-chua-cham-dut-post1807202.tpo