Bản in mẫu bìa Trần Dần - Thơ bản 2025, được ông Trần Trọng Văn, con trai cả của nhà thơ, ký duyệt tại nhà in.
Theo thông tin từ Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam, đơn vị khai thác bản quyền và xuất bản Trần Dần - Thơ in lần đầu năm 2008, cuốn sách sẽ chính thức trở lại vào cuối tháng 10 này. Sách thuộc bộ kỷ niệm 20 năm thành lập Nhã Nam. Không lâu sau khi thông tin tác phẩm tái xuất, 1.000 bản đặc biệt đã được đặt hết.
Về hình thức, sách giữ minh họa bìa giống ấn bản từng “làm mưa làm gió” năm xưa, là tranh do chính Trần Dần vẽ để minh họa cho bài thơ Bài hát người lớn, viết vào những năm 1963-1964. Tuy nhiên, trong lần tái xuất này, bìa được thiết kế lại cho đồng bộ với các ấn phẩm khác trong bộ sách kỷ niệm của đơn vị, với khung viền trắng ngoài bức tranh thay vì để tranh tràn bìa.
Về nội dung, sách giữ lại hầu hết tác phẩm trong lần in đầu, đồng thời thêm vào 36 thở dài - một sáng tác ẩn dụ về muôn hình vạn trạng nỗi khổ của kiếp người sống ở đời. Biên soạn sách ký tên Vũ Văn Kha - vốn ghép từ tên ba người con của Trần Dần, cũng là bút danh của nhà thơ ở tư cách dịch giả, khi chuyển ngữ một số cuốn sách.
Chia sẻ với Tri Thức - ZNews, ông Trần Trọng Văn, con trai cả của Trần Dần cho biết cuốn sách vốn do em trai ông là họa sĩ Trần Trọng Vũ trực tiếp tuyển chọn, biên soạn từ di cảo đồ sộ mà cha mình để lại, rồi viết lời giới thiệu, còn ông và chị gái Trần Băng Kha chủ yếu hỗ trợ. Đây là những bài thơ được Trần Dần viết từ thời kháng chiến chống Pháp đến khi mất.
“Tuy nhiên, nếu in lại toàn bộ thì số lượng quá lớn, nên chúng tôi chỉ mong muốn giới thiệu những tác phẩm để đời của nhà thơ Trần Dần, mà không ai có thể chối bỏ là đóng góp cho văn học”, ông Trần Trọng Văn nói. Với tiêu chí cho ra đời một tuyển tập “ngắn nhất có thể”, cuốn sách trên dưới 500 trang “ôm chứa những sáng tác thơ và những cách tân thơ tiêu biểu nhất của Trần Dần”.
Nhà văn, nhà thơ Trần Dần. Ảnh: Dương Minh Long.
Tác phẩm do đó trải rộng trên các chủ đề mà Trần Dần quan tâm: thơ tình, thơ xã hội, thơ chiến tranh, khắc họa lại hành trình phá cách độc đáo của nhà thơ, từ khi thể nghiệm đến khi thành công với thơ họa, thơ mini v.v.
Các bài thơ được tuyển chọn nhờ vậy mà đa dạng, không trùng lặp nhau về nội dung lẫn cách thức biểu đạt. Thơ Trần Dần “bộc bạch những suy tư và triết lý của cá nhân, nhưng phản ánh được hơi thở của thời đại, đồng thời có sức sống bền bỉ theo thời gian”.
Một số bài dẫu được nhiều bạn đọc yêu thơ ca tụng, như Tư mã dâng sao, lại không góp mặt trong tuyển tập này, vì theo đánh giá của người biên soạn, nhìn chung vẫn khá khó tiếp cận với công chúng độc giả. Hoặc có những cách tân như mây không lời - thơ không viết bằng ngôn từ mà bằng những hình vẽ thôi cũng chưa được đưa vào Trần Dần - Thơ.
Tiêu chí hàng đầu của Trần Dần - Thơ vẫn là xuất bản những sáng tác “dân dã” nhất để độc giả có được hình dung khái quát về một trong những nhà thơ lớn nhất của văn chương Việt Nam hiện đại.
Người biên soạn hy vọng việc công bố một phần di cảo với bạn đọc Việt Nam “sẽ mở ra những cuốn sách khác, sẽ là lời gợi ý xác thực nhất về Trần Dần, và trên hết sẽ khiến độc giả phải rời bỏ nhiều thói quen đọc của mình… Hãy đọc lại nhiều lần, mỗi một lần đọc sẽ là một khám phá mới, về một con người, một cuộc đời, về những khả năng của chữ của lời, về những quan niệm khác của thơ” (trích phần giới thiệu Gửi độc giả đầu sách, ấn bản 2008).
Bên cạnh 1.000 bản in đặc biệt bìa cứng, cạnh nhũ vàng, đơn vị phát hành dự kiến ra mắt bản in bìa mềm phổ thông vào năm 2026.
Ngoài ra, ông Trần Trọng Văn cũng cho hay còn nhiều sáng tác đặc sắc khác của Trần Dần mà gia đình sẽ giới thiệu đến bạn đọc, bao gồm khoảng 10 truyện ngắn viết trong giai đoạn năm 1947-1957, một số bài lý luận phê bình như Tuyên ngôn thơ tượng trưng, Thơ là gì,... và những trang nhật ký đậm chất văn chương của tác giả. Gia đình đang trong quá trình biên soạn và kỳ vọng có thể giới thiệu tuyển tập Trần Dần - Văn này vào sang năm, nhân kỷ niệm 100 trăm ngày sinh Trần Dần (23/8/1926 - 23/8/2026).
Trần Dần (1926-1997) là nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Ông sinh ra tại thành phố Nam Định và là một trong những hội viên sáng lập của Hội Nhà văn Việt Nam vào năm 1957.
Trần Dần bắt đầu tham gia hoạt động văn nghệ từ những năm kháng chiến chống Pháp. Ông được biết đến qua nhiều tác phẩm nổi bật như Người người lớp lớp (1954), Đi! Đây Việt Bắc (sáng tác tháng 2-9/1957, xuất bản trọn vẹn lần đầu năm 2009), Đêm núm sen (viết 1961, xuất bản 2017), Những ngã tư và những cột đèn (viết 1966, xuất bản 2010), Cổng tỉnh (1994), Mùa sạch (viết 1964, xuất bản 1997). Ông đã có những đóng góp quan trọng trong việc phát triển thơ ca Việt Nam, được xem là một trong những nhà cách tân thơ đương đại lớn nhất của Việt Nam với lối viết tượng trưng, hàm chứa nhiều triết lý sâu sắc.
'Trần Dần - Thơ' trang nhà in Hình ảnh trang 1 cuốn "Trần Dần - Thơ" đang được in, chuẩn bị cho lần tái xuất sắp tới.