Bảo Hà - nơi du lịch văn hóa tâm linh hòa quyện cùng nét đẹp thiên nhiên và bản sắc dân tộc.
Xã Bảo Hà sau khi sáp nhập từ 5 đơn vị hành chính gồm Bảo Hà, Kim Sơn, Cam Cọn (huyện Bảo Yên cũ) và Tân An, Tân Thượng (huyện Văn Bàn cũ), trở thành đơn vị hành chính lớn của tỉnh với diện tích gần 243 km² và dân số khoảng 34.000 người. Sự hợp nhất không chỉ mở rộng không gian phát triển mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích văn hóa - tâm linh, từ đó xây dựng nền tảng vững chắc để phát triển du lịch bền vững, gắn kết với đời sống cộng đồng.
Đền Bảo Hà là điểm đến tâm linh tiêu biểu, nơi du khách cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp linh thiêng và bản sắc văn hóa đặc trưng của vùng cao.
Bảo Hà sở hữu hệ thống di tích tâm linh đa dạng và giàu giá trị văn hóa, nổi bật với các điểm đến như cụm đền Bảo Hà, Đền Cô Tân An, Đền Hai Cô, Đền Làng Lúc… Trong đó, Đền Bảo Hà, nơi thờ danh tướng Hoàng Bảy được xem là trung tâm du lịch tâm linh tiêu biểu, thu hút đông đảo du khách và phật tử hành hương suốt bốn mùa trong năm.
Đền Cô Tân An gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu và các vị thánh cô, kết hợp với Đền Bảo Hà hình thành tuyến du lịch liên hoàn, đáp ứng nhu cầu chiêm bái, hành hương và tìm kiếm sự tĩnh tại trong tâm hồn. Việc quản lý tập trung các di tích này giúp nâng cao hiệu quả bảo tồn, đồng thời xây dựng các sản phẩm du lịch hấp dẫn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống cộng đồng.
Nhờ vị trí địa lý thuận lợi nằm dọc sông Hồng, nơi giao thoa giữa các loại hình giao thông đường bộ, đường sắt và đường thủy, Bảo Hà không chỉ có nhiều lợi thế trong phát triển du lịch mà còn giữ vai trò quan trọng trong các hoạt động kinh tế - xã hội khác. Hệ thống hạ tầng như cầu Bảo Hà II, kè sông Hồng, Cụm công nghiệp Cam Cọn - Bảo Hà, Cảng Hàng không Sa Pa và tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đang được triển khai, tạo nền tảng vững chắc, góp phần nâng cao năng lực đón khách, phát triển dịch vụ du lịch và các loại hình dịch vụ trung chuyển.
Người dân và du khách hòa mình trong không khí lễ hội Đền Bảo Hà.
Công tác quản lý di tích tại Bảo Hà được tổ chức chặt chẽ, từ bảo vệ, tu bổ đến phát triển sản phẩm du lịch. Chuỗi di tích được kết nối thành tuyến du lịch tâm linh liên hoàn, gắn kết các xã Cam Cọn - Kim Sơn - Tân An, tạo thương hiệu du lịch tâm linh đặc sắc, có sức lan tỏa trong khu vực. Các nghi lễ, tập quán và đời sống tinh thần của cộng đồng gắn với hệ thống di tích không chỉ được bảo tồn, phát huy mà còn được lồng ghép trở thành nội dung cốt lõi trong các sản phẩm du lịch văn hóa, giúp du khách hiểu sâu sắc hơn các giá trị lịch sử, tín ngưỡng và bản sắc văn hóa địa phương.
Không gian du lịch Bảo Hà được định hướng phát triển đồng bộ giữa du lịch tâm linh với du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái. Cảnh quan thiên nhiên đa dạng, đan xen giữa đồi núi, sông suối và khu dân cư, tạo điều kiện thuận lợi để hình thành các hành trình trải nghiệm tổng hợp, kết hợp chiêm bái, nghỉ dưỡng tinh thần và khám phá đời sống ngươi dân địa phương. Du khách không chỉ dừng lại ở các điểm tâm linh mà còn được tham gia trải nghiệm văn hóa truyền thống, thưởng thức ẩm thực đặc trưng, tìm hiểu phong tục, lễ nghi, góp phần gia tăng thời gian lưu trú và chất lượng trải nghiệm.
Hoạt động lễ hội Đền Bảo Hà - dịp để giữ gìn bản sắc văn hóa và tín ngưỡng tâm linh của đồng bào các dân tộc.
Anh Trần Văn Hùng, du khách đến từ Ninh Bình, chia sẻ: Tôi rất ấn tượng với tuyến du lịch tâm linh ở Bảo Hà. Các đền thờ như Đền Bảo Hà, Đền Cô Tân An vừa linh thiêng vừa gần gũi, giúp tôi cảm nhận được đời sống văn hóa và tín ngưỡng của người dân địa phương. Không chỉ tham quan, tôi còn được trải nghiệm ẩm thực, phong tục và cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp ven sông Hồng. Bảo Hà thực sự là mô hình du lịch tâm linh kết hợp văn hóa cộng đồng và sinh thái mà tôi hiếm thấy ở những nơi khác.
Phát triển du lịch tâm linh tại Bảo Hà đang hướng đến mục tiêu kinh tế - xã hội bền vững. Loại hình du lịch này ít phụ thuộc vào mùa vụ, tạo nguồn khách ổn định, góp phần tăng thu nhập, tạo việc làm cho người dân và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ. Đồng thời, việc gắn du lịch với bảo tồn văn hóa và phát huy vai trò cộng đồng giúp giá trị truyền thống trở thành nguồn lực phát triển lâu dài, đồng thời nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ di sản và môi trường.
Du khách tham gia lễ hội tại Đền Bảo Hà, hòa mình vào không gian văn hóa và tín ngưỡng lâu đời của địa phương.
Nguyễn Văn Quyền, Trưởng ban Quản lý di tích và Phát triển du lịch Bảo Hà cho rằng, sau hợp nhất, việc quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích trở nên thuận lợi hơn, từ đó xây dựng sản phẩm du lịch tâm linh liên hoàn hấp dẫn, kết nối vùng sông Hồng. Chuỗi sản phẩm này giúp địa phương định hình thương hiệu du lịch tâm linh Bảo Hà, kết nối từ Cam Cọn - Kim Sơn đến Tân An, mang đến những trải nghiệm đa dạng, vừa đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của du khách, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Năm 2025, mặc dù chịu tác động của thiên tai và những khó khăn chung của nền kinh tế, Bảo Hà vẫn ghi nhận kết quả tích cực với khoảng 1,09 triệu lượt khách đến tham quan, mang lại hơn 600 tỷ đồng doanh thu từ các hoạt động dịch vụ du lịch. Trong đó, nguồn thu từ hệ thống di tích văn hóa - lịch sử đạt trên 95 tỷ đồng.
Những con số này cho thấy hiệu quả bước đầu từ việc khai thác tiềm năng du lịch tâm linh gắn với quản lý, bảo tồn di sản, đồng thời minh chứng sức hút ngày càng lớn và hướng đi bền vững khi kết hợp du lịch tâm linh, văn hóa cộng đồng và sinh thái.
Chiến lược phát triển đến năm 2030 xác định mục tiêu đưa Bảo Hà trở thành trung tâm kinh tế - du lịch - văn hóa trên trục sông Hồng, với hai khâu đột phá trọng tâm gồm: Phát triển du lịch - dịch vụ dựa trên di sản văn hóa đặc sắc và đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông - đô thị. Trong đó, việc quản lý hiệu quả các di tích, phát huy giá trị văn hóa truyền thống kết hợp với phát triển hạ tầng hiện đại sẽ là yếu tố then chốt để thu hút du khách, nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo động lực tăng trưởng bền vững.
Với trục du lịch tâm linh lấy Đền Bảo Hà và Đền Cô Tân An làm điểm tựa, kết hợp bản sắc văn hóa cộng đồng và du lịch sinh thái, Bảo Hà đang từng bước khẳng định vị thế điểm đến đặc sắc tại Lào Cai. Sự quản lý chặt chẽ, bảo tồn giá trị di tích và phát triển sản phẩm du lịch đa dạng không chỉ đáp ứng nhu cầu tham quan, chiêm bái của du khách mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống cộng đồng và giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống lâu dài.
Bảo Hà, với bề dày truyền thống lịch sử văn hóa, tín ngưỡng và cảnh quan thiên nhiên đặc trưng, đang mở ra hướng đi bền vững cho du lịch tâm linh Việt Nam, trở thành mô hình tiêu biểu về kết hợp quản lý di tích, phát triển văn hóa và khai thác du lịch một cách hiệu quả, toàn diện.
Đinh Viết Vinh