Tỷ phú Warren Buffett
Dù sở hữu khối tài sản hơn 160 tỷ USD, Warren Buffett vẫn giữ lối sống giản dị. Với ông, quản lý tài chính không chỉ nằm ở các quyết định đầu tư mà còn thể hiện trong thói quen chi tiêu hằng ngày.
Thông qua mô hình tư duy của Buffett, có thể nhận diện những “cạm bẫy” tài chính mà ông nhiều lần cảnh báo, từ đó học cách tích lũy bền vững thay vì để tiền thất thoát.
Mua ôtô mới: Mất giá ngay khi lăn bánh
Buffett cho rằng việc mua xe mới là sai lầm chi tiêu phổ biến, đặc biệt ở tầng lớp trung lưu. Xe mới mất giá rất nhanh, chỉ cần rời khỏi đại lý là giá trị đã sụt giảm. Trong khi đó, một chiếc xe đã qua sử dụng vài năm vẫn đáp ứng nhu cầu di chuyển, lại có giá thấp hơn nhiều.
Thay vì chi nhiều cho tài sản xuống giá, Buffett lựa chọn xe cũ, thậm chí xe bị trầy xước nhẹ để có mức giá hợp lý, phần tiền tiết kiệm được ông dùng cho đầu tư.
Nợ lãi cao: Lãi kép theo chiều ngược
“Nếu tôi phải vay với lãi suất 18% hay 20%, tôi đã phá sản từ lâu”, Buffett từng nói. Ông cảnh báo lãi suất cao có thể biến nguyên lý lãi kép – vốn giúp làm giàu – thành gánh nặng khiến nợ chồng chất.
Nhiều người lạm dụng thẻ tín dụng, chi tiêu trước rồi trả sau, không chú ý rằng khoản nợ ấy tăng nhanh hơn bất kỳ kênh đầu tư nào có thể bù đắp. Buffett đưa ra lời khuyên, trước khi nghĩ đến đầu tư, cần ưu tiên trả hết các khoản nợ lãi cao.
Cờ bạc, xổ số: “Thuế trí tuệ”
Buffett gọi xổ số và cờ bạc là “thuế trí tuệ” – khoản tiền mà người chơi tự nguyện trả vì không hiểu xác suất. Theo ông, những trò may rủi này vốn được thiết kế để nhà cái thắng, việc mơ đổi đời chỉ sau một đêm là ảo tưởng.
Thay vì vậy, ông chọn đầu tư đều đặn vào quỹ chỉ số, tuy tăng trưởng chậm nhưng chắc. Ngay cả số tiền nhỏ, nếu được tích lũy kiên trì, cũng có thể sinh lời lớn nhờ hiệu ứng lãi kép.
Mua nhà quá lớn: Giấc mơ biến thành gánh nặng
Buffett đến nay vẫn sống trong căn nhà mua từ năm 1958. Ông cho rằng nhà ở chỉ cần đủ dùng, bởi diện tích càng lớn, chi phí duy trì càng cao: vay nợ, điện nước, sửa chữa, thuế, nội thất.
Nhiều người rơi vào cảnh túng thiếu vì đầu tư vào căn nhà quá sang trọng. Họ có nơi ở đẹp nhưng không còn dư vốn để đầu tư hay ứng phó linh hoạt. Theo Buffett, nên chọn căn nhà hợp lý và giữ nguồn tiền cho tài sản có khả năng sinh lợi.
Đầu tư mù mờ: Xuống tiền cho thứ không hiểu
Nguyên tắc Buffett nhắc đi nhắc lại là: “Đừng đầu tư vào thứ bạn không hiểu”. Tuy vậy, nhiều người vẫn lao vào các sản phẩm tài chính phức tạp, công cụ đắt đỏ hoặc xu hướng đầu tư theo đám đông.
Ông ủng hộ các khoản đầu tư đơn giản, dễ hiểu, chi phí thấp như quỹ chỉ số. Đây là lựa chọn giúp phân tán rủi ro, đồng thời hưởng lợi từ tăng trưởng dài hạn của thị trường.
Lê Minh