Nguồn: WB
Rủi ro vẫn tiềm ẩn ở cả trong nước và bên ngoài
Theo báo cáo cập nhật kinh tế Việt Nam mới nhất do WB công bố hôm nay, 12/3, sự phục hồi của xuất khẩu được thúc đẩy bởi nhu cầu toàn cầu về các sản phẩm công nghệ đã hỗ trợ tăng trưởng trong năm 2024.
Các chuyên gia của WB tại buổi cập nhật kinh tế Việt Nam. Ảnh: ST
Tuy nhiên, đà tăng trưởng dự kiến sẽ chậm lại trong năm nay và tiếp tục giảm trong năm 2026 do dự báo tăng trưởng kinh tế chậm lại ở các đối tác thương mại lớn của Việt Nam như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu.
Viễn cảnh bất định về thương mại toàn cầu trong điều kiện dự kiến có sự chuyển dịch về chính sách thương mại cũng tác động tới tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. “Những bất định gia tăng do chuyển hướng chính sách thương mại, cả sự chia rẽ ngày càng sâu sắc về thương mại có thể gây ảnh hưởng đến xuất khẩu hàng chế biến, chế tạo, sản lượng công nghiệp và tăng trưởng của Việt Nam”- Báo cáo của WB nhấn mạnh.
Liên quan đến vấn đề này, ông Andrea Coppola - Chuyên gia kinh tế trưởng của WB - bổ sung thêm: “Chúng tôi đưa ra dự báo về tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025 ở mức 6,8% dựa vào dữ liệu mới nhất trong nửa đầu năm nay”.
Ông Sacha Dray viện dẫn một loạt cơ sở: Cầu bên ngoài năm 2025 được dự báo là kém hơn năm 2024. Xuất khẩu hàng hóa tăng trưởng nhưng tốc độ tăng chậm lại, ở mức 8%, chỉ bằng một nửa tốc độ tăng trưởng năm ngoái (gần 20%). Chỉ số mua hàng cho thấy lực cầu bị suy yếu. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cam kết giảm so với năm 2024 trong 2 tháng đầu năm nay. “Tất cả những yếu tố này giúp chúng tôi đưa ra dự báo thận trọng hơn về tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm nay” - chuyên gia kinh tế trưởng của WB nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, các chuyên gia của WB cho rằng, nhìn vào trong nước, thị trường bất động sản có thể phục hồi lâu hơn dự kiến, gây tác động bất lợi đến đầu tư của khu vực tư nhân. Nếu chất lượng tài sản trong khu vực tài chính bị suy giảm thêm, năng lực cho vay của các ngân hàng có thể bị ảnh hưởng. Việt Nam là một trong những quốc gia có nguy cơ dễ tổn thương nhất với biến đổi khí hậu, rủi ro về thiên tai ngày càng lớn. Đây là những yếu tố tác động đến triển vọng tăng trưởng của Việt Nam.
Các động lực cần thiết cho tăng trưởng
Theo ông Andrea Coppola, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam có thể đạt 8% như mục tiêu mà Quốc hội, Chính phủ đề ra trong điều kiện bối cảnh toàn cầu thuận lợi với lực cầu từ bên ngoài mạnh, thông thoáng. Ở trong nước, chính sách tài khóa phải hiệu quả hơn nữa. Ví dụ, giải ngân đầu tư công cần đảm bảo cả về số lượng và chất lượng. Việt Nam cũng cần phát triển nguồn vốn con người, tập trung vào những ngành có năng suất cao.
Nếu tăng trưởng GDP cao thì phải theo dõi sát sao lạm phát. Ví dụ tăng trưởng 7-8% thì chúng ta phải theo dõi lạm phát thận trọng và làm tất cả để thúc đẩy tiềm năng của nền kinh tế, sử dụng tài sản một cách hiệu quả.
Việc thúc đẩy tín dụng có tác động tích cực tới tăng trưởng kinh tế nhưng cần phải quản lý tốt hệ thống ngân hàng để đảm bảo ổn định tài chính, mang lại hiệu quả với nền kinh tế.
Ông Andrea Coppola - Chuyên gia kinh tế trưởng của WB
Báo cáo của WB cũng lưu ý, chính sách tiền tệ vẫn phải đối mặt với dư địa hạn chế về tiếp tục cắt giảm lãi suất trong trường hợp đồng USD tiếp tục mạnh lên và gây ra áp lực cho tỷ giá. Mặc dù nền kinh tế được dự báo sẽ tăng trưởng vững chắc trong các năm 2025-2026 nhưng tình trạng thiếu hụt hạ tầng như hiện nay đòi hỏi phải đầu tư mạnh mẽ hơn.
Dư địa tài khóa hiện nay cho phép dành nguồn lực cho những dự án hạ tầng để đảm bảo động lực tăng trưởng bền vững trong cả trung và dài hạn. Quản lý tối ưu đầu tư công cần được thực hiện song hành với việc đẩy mạnh đầu tư trong các lĩnh vực như năng lượng, hậu cần (logistics) nhằm triển khai đầu tư đảm bảo hiệu suất, đúng kế hoạch và theo thứ tự ưu tiên.
Việt Nam được dự báo sẽ duy trì tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ trong hai năm tới, nhưng có thể sử dụng dư địa tài khóa để chuẩn bị tốt hơn cho những bất ổn gia tăng. Đầu tư công thúc đẩy tăng trưởng, đặc biệt, đầu tư cơ sở hạ tầng đô thị, giao thông và năng lượng sẽ rất quan trọng trong điều kiện chính quyền có thể mở rộng quy mô và đảm bảo rằng chi tiêu hiệu quả.
Bà Mariam J.Sherman - Giám đốc WB tại Việt Nam
Trên cơ sở những cải cách gần đây, theo ông Sacha Dray - chuyên gia kinh tế của WB, các bước tiếp theo cần thực hiện là giảm nhẹ rủi ro và nguy cơ dễ tổn thương trong khu vực tài chính. Các cấp có thẩm quyền cần khuyến khích hệ thống ngân hàng cải thiện hệ số an toàn vốn. Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường khung thể chế và trách nhiệm về giám sát an toàn (bao gồm phát hiện và xử lý những vấn đề phát sinh do ngân hàng liên kết với các tập đoàn doanh nghiệp) và can thiệp sớm (xác định sớm vấn đề và phòng ngừa khủng hoảng).
Báo cáo của WB nhấn mạnh: Đối với lĩnh vực ngân hàng, các nội dung đòi hỏi phải quan tâm bao gồm xử lý ngân hàng yếu kém và quản lý khủng hoảng, đồng thời phòng vệ pháp lý cho cán bộ giám sát. Ví dụ, Ngân hàng Nhà nước chưa có đủ thẩm quyền và công cụ để xử lý các ngân hàng không có khả năng tiếp tục tồn tại. Các nội dung này cần được ưu tiên trong những cải cách pháp lý về khu vực tài chính thời gian tới, bao gồm cả việc sửa đổi Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Một khuyến nghị nữa của WB là nâng cao khả năng chống chịu về năng lượng để giảm nhẹ rủi ro về cung. Các chỉ tiêu trong Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được áp dụng có thể cải thiện năng suất trong ngành và giảm mức độ thâm dụng năng lượng. Điều quan trọng là cần tránh chậm trễ trong cấp phép và triển khai mở rộng công suất sản xuất điện theo kế hoạch để đảm bảo an ninh năng lượng. Việc cải thiện cơ chế đấu thầu và định giá cũng có thể đảm bảo thực hiện được kế hoạch tăng công suất sản xuất điện.
Cuối cùng, “cải cách cơ cấu có vai trò quan trọng thiết yếu nhằm duy trì tăng trưởng bền vững dài hạn, cụ thể là tăng cường môi trường quy định trong các ngành dịch vụ nền tảng quan trọng, xanh hóa nền kinh tế, hình thành vốn nhân lực, tăng cường chiều sâu hội nhập thương mại và hội nhập hệ sinh thái của khu vực tư nhân trong nước vào các nguồn giá trị toàn cầu” - ông Sacha Dray nhấn mạnh./.
THÀNH ĐỨC