WHO ban hành hướng dẫn toàn cầu đầu tiên về sử dụng thuốc GLP-1 trong điều trị béo phì

2 giờ trướcBài gốc

1. Béo phì – thách thức sức khỏe toàn cầu ngày càng gia tăng

Nội dung

1. Béo phì – thách thức sức khỏe toàn cầu ngày càng gia tăng

2. Hướng dẫn mới: Thuốc GLP-1 được khuyến nghị sử dụng cho điều trị béo phì lâu dài

3. Ba trụ cột để giải quyết béo phì bền vững

4. Thách thức trong triển khai: Giá thuốc, khả năng chi trả và tính công bằng

5. Nguy cơ sản phẩm GLP-1 giả và kém chất lượng

6. Về liệu pháp GLP-1 trong điều trị béo phì

Béo phì đang ảnh hưởng đến người dân ở mọi quốc gia và là nguyên nhân liên quan tới 3,7 triệu ca tử vong trên toàn thế giới chỉ riêng năm 2024. Nếu không có biện pháp ứng phó mạnh mẽ, số người mắc béo phì có thể tăng gấp đôi vào năm 2030.

WHO đánh giá béo phì là một bệnh lý mạn tính phức tạp, làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường type 2, một số ung thư và làm giảm hiệu quả điều trị của nhiều bệnh truyền nhiễm. Bên cạnh gánh nặng sức khỏe, chi phí kinh tế toàn cầu do béo phì được dự báo đạt 3 nghìn tỷ USD mỗi năm vào năm 2030.

Trong bối cảnh nhiều quốc gia yêu cầu hỗ trợ kỹ thuật, WHO đã phát triển hướng dẫn toàn cầu nhằm định hình cách tiếp cận thống nhất, khoa học trong điều trị béo phì — đặc biệt là vai trò của thuốc chủ vận GLP-1.

WHO đánh giá béo phì là một bệnh lý mạn tính phức tạp.

2. Hướng dẫn mới: Thuốc GLP-1 được khuyến nghị sử dụng cho điều trị béo phì lâu dài

Đây là lần đầu tiên WHO ban hành hướng dẫn chính thức về sử dụng liệu pháp GLP-1 trong điều trị béo phì. Trước đó, tháng 9/2025, các thuốc này đã được bổ sung vào Danh mục Thuốc thiết yếu để kiểm soát đái tháo đường type 2 ở nhóm nguy cơ cao.

Trong hướng dẫn, WHO đưa ra hai khuyến nghị có điều kiện quan trọng:

1. GLP-1 có thể sử dụng cho người lớn mắc béo phì, trừ phụ nữ mang thai

Các thuốc như liraglutide, semaglutide và tirzepatide được chứng minh mang lại hiệu quả giảm cân, cải thiện chuyển hóa và giảm nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, khuyến nghị vẫn có điều kiện do:

Dữ liệu an toàn và hiệu quả lâu dài còn hạn chế
Chi phí thuốc hiện vẫn cao
Hệ thống y tế nhiều nước chưa sẵn sàng triển khai rộng rãi
Lo ngại về công bằng trong tiếp cận dịch vụ

2. Người dùng GLP-1 nên được kết hợp can thiệp hành vi chuyên sâu

WHO nhấn mạnh các biện pháp can thiệp có cấu trúc về dinh dưỡng, thay đổi hành vi và tăng cường hoạt động thể chất có thể mang lại kết quả điều trị tốt hơn. Điều này dựa trên bằng chứng tuy có độ tin cậy thấp nhưng mang ý nghĩa thực hành quan trọng.

Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc WHO, khẳng định: "Chỉ dùng thuốc sẽ không thể giải quyết cuộc khủng hoảng béo phì toàn cầu. Liệu pháp GLP-1 là một phần của chiến lược chăm sóc toàn diện, giúp hàng triệu người vượt qua bệnh lý mạn tính này".

WHO lần đầu ban hành hướng dẫn toàn cầu về sử dụng thuốc chủ vận GLP-1 trong điều trị béo phì như một bệnh mạn tính.

3. Ba trụ cột để giải quyết béo phì bền vững

Hướng dẫn của WHO nhấn mạnh béo phì không chỉ là vấn đề y tế cá nhân mà là thách thức của toàn xã hội. Việc kiểm soát bền vững đòi hỏi chiến lược đa ngành, với ba trụ cột chính:

1. Tạo môi trường sống lành mạnh hơn: Quốc gia cần thực thi các chính sách mạnh mẽ để thúc đẩy ăn uống lành mạnh, giảm thực phẩm không tốt cho sức khỏe, khuyến khích hoạt động thể chất và phòng ngừa béo phì ngay từ cộng đồng.

2. Bảo vệ nhóm nguy cơ cao: Sàng lọc sớm, can thiệp có mục tiêu và chăm sóc liên tục giúp hạn chế tiến triển của béo phì và giảm biến chứng.

3. Đảm bảo tiếp cận dịch vụ chăm sóc trọn đời, lấy con người làm trung tâm: Người bệnh béo phì cần được điều trị toàn diện, từ tư vấn dinh dưỡng, hỗ trợ tâm lý đến dùng thuốc và theo dõi lâu dài.

4. Thách thức trong triển khai: Giá thuốc, khả năng chi trả và tính công bằng

Nhu cầu GLP-1 tăng mạnh dẫn đến nguy cơ bất bình đẳng y tế nếu không có chính sách phù hợp. WHO cảnh báo:

Nếu không mở rộng sản xuất, tới năm 2030 chỉ dưới 10% người cần thuốc có thể tiếp cận.
Chi phí cao có thể khiến nhiều quốc gia thu nhập thấp – trung bình đứng ngoài cuộc.
Hệ thống y tế nhiều nước còn thiếu nhân lực, năng lực giám sát và cơ chế chi trả cho nhóm thuốc mới.

WHO kêu gọi cộng đồng quốc tế "hành động khẩn cấp", thúc đẩy:

Mua sắm chung
Định giá theo từng bậc
Cấp phép tự nguyện
Tăng sản xuất, đảm bảo chuỗi cung ứng

5. Nguy cơ sản phẩm GLP-1 giả và kém chất lượng

Nhu cầu tăng nhanh của thuốc GLP-1 đã kéo theo sự xuất hiện của sản phẩm giả, kém chất lượng, tạo ra rủi ro nghiêm trọng cho người bệnh.

WHO nhấn mạnh cần:

Kê đơn và phân phối nghiêm ngặt bởi nhân viên y tế có chuyên môn
Tăng cường giám sát dược
Giáo dục bệnh nhân về dùng thuốc an toàn
Hợp tác quốc tế để ngăn chặn thuốc giả

WHO khuyến cáo các quốc gia phải cảnh giác cao độ để bảo vệ bệnh nhân và duy trì niềm tin vào hệ thống y tế.

Hướng dẫn được xây dựng dựa trên phân tích sâu các bằng chứng và ý kiến của nhiều bên liên quan, bao gồm cả người có trải nghiệm thực tế với béo phì. Đây là một phần trong kế hoạch đẩy nhanh tiến độ chấm dứt tình trạng béo phì toàn cầu.

WHO cho biết trong năm 2026 sẽ phối hợp với các đối tác quốc tế để xây dựng khung ưu tiên minh bạch, công bằng, đảm bảo những người có nhu cầu cao nhất được tiếp cận hỗ trợ trước.

6. Về liệu pháp GLP-1 trong điều trị béo phì

Theo WHO, béo phì ở người lớn được định nghĩa khi BMI ≥ 30. Thuốc chủ vận thụ thể GLP-1 có khả năng:

Hạ đường huyết
Hỗ trợ giảm cân
Giảm nguy cơ biến chứng tim, thận
Có thể giảm tử vong sớm ở bệnh nhân đái tháo đường type 2

Ba thuốc được WHO đưa vào hướng dẫn điều trị béo phì lâu dài gồm:

Liraglutide
Semaglutide
Tirzepatide

WHO nhấn mạnh việc sử dụng phải đi kèm theo dõi y tế chặt chẽ, kết hợp biện pháp lối sống và chương trình chăm sóc dài hạn.

Mời độc giả xem thêm:

DS. Thu Giang

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/who-ban-hanh-huong-dan-toan-cau-dau-tien-ve-su-dung-thuoc-glp-1-trong-dieu-tri-beo-phi-169251202182814436.htm