Huy động nguồn lực xã hội hóa
Hiện nay, kiểm định khí thải xe cơ giới không chỉ là một yêu cầu kỹ thuật đơn thuần mà còn là giải pháp cốt lõi để kiểm soát nguồn phát thải, hướng tới xây dựng hệ thống giao thông xanh, hiện đại, bền vững.
Tuy nhiên, thách thức đặt ra là làm thế nào để triển khai kiểm định một cách đồng bộ, hiệu quả và có tính khả thi cao trong điều kiện hạ tầng và nguồn lực còn hạn chế.
Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: Duy Thông
Tại tọa đàm “Kiểm định khí thải xe cơ giới và vấn đề chống ô nhiễm không khí” diễn ra sáng 25/11, đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, ông Phạm Văn Hòa bày tỏ sự đồng tình mạnh mẽ với chủ trương xã hội hóa kiểm định khí thải xe cơ giới, cũng như ủng hộ xã hội hóa kiểm định chất lượng, an toàn xe cơ giới.
Theo ông Phạm Văn Hòa, việc xã hội hóa sẽ giúp giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước, bởi phần lớn chi phí cho bộ máy kiểm định có thể được chia sẻ thông qua sự tham gia của doanh nghiệp và các đơn vị tư nhân.
Một vấn đề nổi bật được ông Phạm Văn Hòa chỉ ra là số lượng xe máy tại Việt Nam lên tới hàng chục triệu chiếc, phần lớn đã qua sử dụng từ 5–10 năm. Ông cho biết: Hiện nay số lượng xe ô tô ít, đã kiểm định được; nhưng có mấy chục triệu xe máy, cần nhiều cơ sở vật chất, đòi hỏi con người và phương tiện kỹ thuật lớn.
Thực tế này cho thấy việc xã hội hóa kiểm định không chỉ là giải pháp bổ trợ mà còn là yêu cầu tất yếu để huy động nguồn lực xã hội, đáp ứng khối lượng công việc khổng lồ. Ông cũng lưu ý rằng xe mới thường kiểm định nhanh, trong khi xe cũ mất nhiều thời gian hơn, do đó cần có lộ trình và biện pháp hợp lý để triển khai, nâng chất lượng kiểm định trong thời gian tới.
Tăng cường giám sát để bảo đảm chất lượng
Mặc dù đồng tình với chủ trương xã hội hóa, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa nhấn mạnh rằng xã hội hóa phải đi đôi với cơ chế giám sát, kiểm tra và đôn đốc nhắc nhở, nhằm đảm bảo chất lượng và tính minh bạch trong hoạt động kiểm định, tránh tình trạng triển khai ồ ạt nhưng thiếu kiểm soát.
Kiểm định khí thải xe cơ giới là một loại hình kinh doanh có điều kiện, do đó cần có quy trình cấp phép và giám sát nghiêm ngặt. Ông Phạm Văn Hòa phân tích: Chủ trương là chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Sau khi cấp giấy phép kinh doanh cho loại hình này, cần kiểm tra giám sát xem cơ sở vật chất của doanh nghiệp có đúng giấy phép, chất lượng phương tiện kỹ thuật kiểm định, nhân lực của cơ sở kiểm định đó có đúng tiêu chuẩn quy định hay không...
Quang cảnh tọa đàm
Để khuyến khích doanh nghiệp tham gia, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ về đất đai, thuế và đào tạo nhân lực. Song song với đó, cơ quan nhà nước phải giữ vai trò chủ đạo trong công tác thanh tra, kiểm tra, đồng thời phát huy vai trò giám sát của cơ quan dân cử, đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể xã hội.
Đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh, việc giám sát cần được thực hiện bằng nhiều phương pháp linh hoạt, tránh gây khó khăn cho doanh nghiệp nhưng vẫn đảm bảo hạn chế tiêu cực và phát huy những mặt tích cực.
Xã hội hóa kiểm định không chỉ giúp giảm gánh nặng ngân sách mà còn tạo điều kiện huy động nguồn lực xã hội, thúc đẩy phát triển giao thông xanh và bền vững. Tuy nhiên, để thành công, cần có lộ trình rõ ràng, cơ chế giám sát chặt chẽ, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, và sự đồng bộ trong đầu tư cơ sở vật chất, nhân lực. Đây chính là nền tảng để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu xây dựng hệ thống giao thông xanh, đô thị thông minh và phát triển bền vững.
Ngọc Phương