Xã Mù Cang Chải được thành lập trên cơ sở sáp nhập từ các xã: Chế Cu Nha, Kim Nọi, Mồ Dề và thị trấn Mù Cang Chải (cũ). Đây không chỉ là sự thay đổi về địa giới mà còn là bước ngoặt chiến lược, định vị nơi đây trở thành trung tâm du lịch sinh thái, văn hóa và cộng đồng. Với tiềm năng cảnh quan, con người và tầm nhìn rõ ràng, Mù Cang Chải đang từng bước hiện thực hóa khát vọng vươn lên thành điểm đến tiêu biểu của Tây Bắc.
Vẻ đẹp ruộng bậc thang ở Mù Cang Chải.
Vị thế mới, đánh thức tiềm năng
Mù Cang Chải từ thuở nào đã khắc sâu trong tâm khảm du khách bởi danh thắng quốc gia ruộng bậc thang kỳ vỹ, nơi bàn tay cần mẫn của con người hòa quyện tài tình với tạo hóa. Mỗi mùa lúa chín vàng óng, mùa nước đổ lấp lánh như gương trời, hay những lễ hội rộn ràng tiếng khèn Mông... đều có sức níu chân hàng vạn lữ khách phương xa.
Sau sáp nhập, xã Mù Cang Chải không chỉ khoác lên mình tấm áo mới lớn hơn, mà còn nắm giữ vị thế chiến lược đặc biệt, thuận lợi để trở thành vùng lõi phát triển du lịch trọng điểm. Bởi việc hợp nhất địa bàn đã như một luồng gió mới, tạo điều kiện lý tưởng cho quy hoạch đồng bộ, xuyên suốt, từ đó thu hút đầu tư hiệu quả và kết nối hạ tầng linh hoạt hơn bao giờ hết.
Nhận thấy tiềm năng to lớn này, chính quyền địa phương, dưới sự chỉ đạo sáng suốt của Đảng bộ, đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội, chủ động điều chỉnh quy hoạch không gian phát triển du lịch theo hướng “mở – xanh – bền vững”, đặt nền móng vững chắc cho chặng đường dài lâu.
Hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện, không chỉ kết nối các bản làng mà còn mở ra những cơ hội phát triển du lịch cho Mù Cang Chải.
Những thành tựu trong nhiệm kỳ vừa qua đã minh chứng cho sức hút vốn có của vùng đất này. Mạng lưới cơ sở thương mại và dịch vụ không ngừng mở rộng với tổng số 103 cơ sở kinh doanh, trong đó có 43 cơ sở lưu trú. Dòng khách du lịch tăng trưởng ấn tượng, trung bình đạt trên 82.200 lượt khách mỗinăm, góp phần đáng kể đưa tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt trên 122 tỷ đồng.
Đặc biệt, du lịch cộng đồng đã bùng nổ mạnh mẽ, giúp nhiều hộ gia đình tự tin đón tiếp hàng ngàn lượt khách, biến du lịch từ nguồn thu phụ trợ khiêm tốn thành nguồn sống chính, mang lại sự thịnh vượng ấm no.
Sự thân thiện, mến khách của người dân Mù Cang Chải đã để lại ấn tượng đẹp trong lòng du khách quốc tế.
Giữ hồn bản làng, nâng tầm sinh kế
Trong bối cảnh nhiều nơi chạy theo tốc độ phát triển ồ ạt, Mù Cang Chải lại chọn cho mình một hướng đi khác. Đó là con đường phát triển nhân văn, lấy người dân làm trung tâm, gìn giữ bản sắc văn hóa và cấu trúc làng bản truyền thống.
Đến Mù Cang Chải, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng ruộng bậc thang kỳ vĩ, mà còn được trải nghiệm đời sống bản địa chân thực: ngủ nhà sàn, thưởng thức cơm lam nướng ống, tắm lá thuốc, nghe tiếng khèn Mông da diết bên bếp lửa, hay đạp xe ngắm đồng lúa chín vàng, cùng người dân cấy lúa, gặt lúa giữa thiên nhiên bao la...
Nụ cười rạng rỡ của du khách quốc tế khi được trải nghiệm những khoảnh khắc giao lưu văn hóa chân thật, gần gũi.
Người Mông, người Thái... từ chỗ là “chủ nhà hiếu khách”, nay trở thành chủ thể của du lịch. Họ là người kể chuyện văn hóa, là nghệ nhân bảo tồn và làm mới giá trị truyền thống. Câu chuyện của ông Lường Văn Sanh, một trong những người tiên phong làm du lịch cộng đồng từ năm 2009, là minh chứng sống động.
Ông chia sẻ: Từ khi làm du lịch, thôn tôi thay đổi nhiều lắm. Đường sá sạch đẹp, bản làng khang trang, không còn gia súc thả rông hay gầm sàn ẩm thấp. Ai cũng đồng lòng giữ gìn cảnh quan, cải thiện không gian sống để đón khách. Nhờ đó, thu nhập ổn định, bà con ai cũng phấn khởi. Chúng tôi tin tưởng vào sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền đối với phát triển du lịch, thu hút du khách, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.
Sự đồng hành chặt chẽ của chính quyền xã, các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là Đảng ủy xã đã tiếp thêm sức mạnh to lớn cho người dân. Sự phát triển mạnh mẽ của du lịch cộng đồng còn được tiếp sức bởi các mô hình kinh tế tập thể hiệu quả. Hiện nay, trên địa bàn xã Mù Cang Chải đã có 29 hợp tác xã, trong đó hơn 10 hợp tác xã chuyên phát triển du lịch, đóng vai trò cầu nối vững chắc giữa người dân và thị trường, giúp chuẩn hóa dịch vụ, nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm du lịch bản địa.
Mô hình homestay truyền thống không chỉ là nơi nghỉ chân, mà còn là một sản phẩm du lịch cộng đồng, mang lại sinh kế và giữ gìn văn hóa.
Hàng loạt lớp tập huấn về kỹ năng làm du lịch, truyền thông, tiếp đón khách được tổ chức thường xuyên. Các hợp tác xã du lịch được kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp, cùng nhau xây dựng tour tuyến chuyên nghiệp và quảng bá hiệu quả các sản phẩm OCOP đặc trưng của địa phương. Đặc biệt, một hệ thống hướng dẫn viên bản địa đang dần hình thành, chuyên nghiệp trong cung cách phục vụ nhưng vẫn giữ được nét mộc mạc, chân thật rất riêng của người dân bản địa.
Nhờ đó, du lịch không chỉ mang lại thu nhập ổn định, mà còn là “thỏi nam châm” giữ chân người trẻ ở lại quê hương. Không ít thanh niên người Mông từng có ý định rời bản tìm cơ hội nơi phố thị, nay đã tự tin trở thành những hướng dẫn viên năng động, đầu bếp tài năng, hay quản lý homestay chuyên nghiệp ngay trên chính mảnh đất mình sinh ra. Tự tin, năng động và tràn đầy tự hào về văn hóa dân tộc mình, đó chính là “lợi ích mềm” vô giá mà du lịch cộng đồng đang mang lại cho xã Mù Cang Chải.
Nghề thêu, dệt thổ cẩm truyền thống không chỉ là nét văn hóa đặc sắc mà còn là nguồn sinh kế, giúp người dân Mù Cang Chải phát triển kinh tế bền vững.
Mục tiêu lớn, tầm nhìn rõ ràng
Với tầm nhìn chiến lược xây dựng Mù Cang Chải phát triển toàn diện, bền vững theo hướng “xanh - hài hòa - bản sắc và hạnh phúc”, Đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất đã xác lập lộ trình cho giai đoạn 2025 - 2030. Ba đột phá chiến lược trọng tâm đã được xác định rõ, gồm: phát triển nguồn nhân lực, nâng cao năng lực người dân làm du lịch và kinh tế; huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đầu tư đồng bộ hạ tầng (giao thông, số, liên vùng); tập trung phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đưa Mù Cang Chải thành điểm đến tiêu biểu của Tây Bắc.
Ông Trần Ngọc Hiệp, Chủ tịch UBND xã Mù Cang Chải chia sẻ về kế hoạch hành động cụ thể: Chúng tôi sẽ điều chỉnh quy hoạch chung, xác định rõ thế mạnh từng tiểu vùng: du lịch gắn với văn hóa dân tộc; phát triển dược liệu và nông nghiệp xanh; mở rộng hệ thống dịch vụ lưu trú.
Vùng trọng điểm phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại khu vực Tà Cua Y đã được quy hoạch. Xã cũng đặc biệt chú trọng khôi phục các nghề truyền thống, như: thêu dệt thổ cẩm, đan lát, rèn đúc, kết hợp với các mô hình homestay để vừa tạo sinh kế, vừa giữ gìn di sản văn hóa.
Mục tiêu được Mù Cang Chải đặt ra là thu hút từ 110.000 - 150.000 lượt khách/năm, phấn đấu đạt từ 600.000 đến 1 triệu lượt khách trong giai đoạn 2025 - 2030.
Song hành với phát triển kinh tế, xã đặc biệt coi trọng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể của dân tộc; đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số trong du lịch. Các ứng dụng du lịch trực tuyến, hệ thống dữ liệu số và chương trình tập huấn sử dụng công nghệ cho người dân đang được triển khai mạnh mẽ.
Đặc biệt, công tác quốc phòng – an ninh, giữ vững trật tự xã hội luôn được đặt lên hàng đầu để bảo đảm môi trường phát triển an toàn, bền vững.
Xã Mù Cang Chải đặc biệt chú trọng khôi phục các nghề truyền thống, vừa tạo sinh kế, vừa giữ gìn di sản văn hóa.
Mù Cang Chải đang chuyển mình, từ vùng đất tiềm năng trở thành điểm đến thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Với tầm nhìn rõ ràng: phát triển từ giá trị bản địa, hội nhập bằng bản sắc riêng, tin rằng, sự đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân, sẽ đưa Mù Cang Chải trở thành điểm đến không thể bỏ qua của du khách trong hành trình khám phá Tây Bắc.
Nguyễn Văn Thông