Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai Lý Tiết Hạnh cho rằng: Trong bối cảnh đang có rất nhiều thay đổi có tác động đến các nhiệm vụ thu-chi ngân sách hiện nay, ngoài những nội dung có thể dự liệu được, còn có những diễn biến như tình hình địa chính trị thế giới, thiên tai diễn biến phức tạp, khó lường… đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ mới chúng ta không lường trước được.
Do đó, trong phương án ngân sách trung ương năm 2026, cần nghiên cứu, xác định rõ những định hướng, nguyên tắc chung để việc điều hành thuận lợi, chủ động, linh hoạt, hiệu quả, nhưng vẫn đảm bảo đúng quy định pháp luật.
 Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai Lý Tiết Hạnh cho rằng cần xác định rõ định hướng, nguyên tắc chung trong phương án ngân sách năm 2026. Ảnh: Đoàn ĐBQH tỉnh 
Đại biểu (ĐB) Hạnh đề xuất: Trong năm 2026, cần tập trung ngân sách cho những dự án trọng điểm quốc gia đã hoàn thành thủ tục; đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án quan trọng quốc gia, các dự án hạ tầng trọng điểm; hỗ trợ các địa phương có công trình dự án trọng điểm đi qua thực hiện và hoàn thành dứt điểm các phần việc được giao.
Ví dụ, ở Gia Lai, cử tri rất mong muốn dự án đường cao tốc Bắc - Nam, đường cao tốc Quy Nhơn - Pleiku sẽ nhanh chóng được thực hiện và hoàn thành, đảm bảo tiến độ, chất lượng.
Bên cạnh đó, trong điều kiện nguồn lực còn nhiều khó khăn, ĐB Hạnh đề xuất cần thực hiện rà soát tổng thể nhu cầu đầu tư các dự án trọng điểm có sử dụng vốn ngân sách trung ương do các cơ quan Trung ương và UBND tỉnh, thành phố (sau sắp xếp) làm chủ đầu tư để tính toán khả năng ngân sách, sắp xếp thứ tự ưu tiên.
Trong đó, cần cân đối nguồn lực giữa các vùng miền; tập trung đầu tư cho các lĩnh vực then chốt, các dự án động lực, có tính chất kiến tạo, làm đòn bẩy cho việc phát triển nền kinh tế cho giai đoạn tiếp theo.
ĐB Hạnh đề nghị đối với những dự án liên quan đến việc khắc phục hậu quả thiên tai, bảo vệ môi trường, cần nghiên cứu kỹ lưỡng, không chỉ khắc phục hậu quả trước mắt mà cần hướng tới sự ổn định lâu dài. Đồng thời, tập trung đầu tư cho yếu tố khoa học công nghệ để đảm bảo thực hiện các dự án có hiệu quả cao nhất.
“Đơn cử, việc tái thiết sau thiên tai cần nhiều giải pháp đồng bộ như trồng rừng, củng cố hệ thống hồ đập, gia cố các tuyến cao tốc… Từ thực tiễn biến đổi khí hậu và thiên tai hiện nay, cần phải tính toán kỹ các phương án, giải pháp kỹ thuật cho các công trình, dự án mới mà chúng ta đã và sẽ làm, như đường cao tốc Bắc - Nam, đường sắt tốc độ cao… Nghiên cứu, tính toán kỹ sẽ giảm tối đa tác động không mong muốn từ biến đổi địa hình, địa chất đang diễn biến từng ngày từng giờ, phức tạp như hiện nay”-ĐB Hạnh phân tích.
Mặt khác, theo ĐB Hạnh, cần tính đến quy hoạch các vùng dân cư mới, vừa đảm bảo an toàn vừa đảm bảo sinh kế cho người dân. Tuy nhiên, không phải cứ bão lũ xảy ra thì phải dời người dân đi chỗ khác, mà phải quy hoạch mang tính hệ thống, tính đến phát triển các mô hình mới phù hợp với việc sống chung, thích nghi, thích ứng.
Ví dụ, những nơi lũ lụt thường xuyên xảy ra rất cần nghiên cứu các mô hình như nhà vượt lũ, sử dụng các loại vật liệu nhẹ, có khả năng chống chọi với biến đổi của thiên tai, địa chất.
“Các hoạt động này cần được tính toán lồng ghép vào các chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án tái thiết, dự án khẩn cấp… để đảm bảo đồng bộ, tiết kiệm và hướng tới mục tiêu bền vững”-ĐB Hạnh nêu vấn đề.
ĐB Hạnh cũng đề nghị phải chú ý đến tính ổn định của kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát; chú trọng các giải pháp bảo vệ giá trị đồng tiền Việt Nam với một bộ công cụ đa dạng, giúp duy trì ổn định tỷ giá và giảm nguy cơ mất giá trong bối cảnh biến động kinh tế toàn cầu diễn ra rất phức tạp như giai đoạn hiện nay.
ĐB Lý Tiết Hạnh kiến nghị cần xem xét tăng mức hỗ trợ vốn đầu tư công cho các tỉnh sau sáp nhập có quy mô diện tích, dân số lớn, địa bàn phức tạp, có biên giới, biển đảo, người dân sống trong vùng địa chất yếu… chưa tự chủ được ngân sách (như Quảng Ngãi, Gia Lai, Đăk Lăk, Lâm Đồng…).
Từ đó, giúp các tỉnh sớm nâng cấp kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống của người dân miền núi, vùng sâu, vùng xa, thu hẹp khoảng cách phát triển với các địa phương khác và bình quân cả nước.
Đối với các địa phương này, chỉ khi có sự đầu tư đồng bộ, giữ vững ổn định mới tạo ra các cơ hội, các động lực phát triển mới và thu hút được nhiều nhà đầu tư vào các lĩnh vực hiện nay từng địa phương nói riêng, cả nước nói chung đang có lợi thế.
MAI LÂM