Luật Căn cước quy định công dân Việt Nam có quyền được xác lập số định danh cá nhân, được xác nhận thông tin về căn cước, thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, được cấp thẻ căn cước theo quy định của luật. (Nguồn: MISA)
Điều này được thực hiện theo Quy chế phối hợp trong công tác thu thập thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, xác lập số định danh cá nhân cho công dân Việt Nam hiện đang cư trú ở nước ngoài vừa được ký kết giữa Bộ Ngoại giao và Bộ Công an.
Luật Căn cước quy định công dân Việt Nam có quyền được xác lập số định danh cá nhân, được xác nhận thông tin về căn cước, thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, được cấp thẻ căn cước theo quy định của luật. Nghị định số 70/2024/NĐ-CP ngày 25/6/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Căn cước đã cụ thể hóa quy định về việc xác lập số định danh cá nhân đối với công dân Việt Nam ở nước ngoài. Theo đó, trường hợp công dân hiện đang định cư ở nước ngoài và chưa được xác lập số định danh cá nhân thì Bộ Ngoại giao và cơ quan có liên quan thực hiện việc thu thập thông tin, đề nghị cơ quan quản lý căn cước của Bộ Công an cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và xác lập số định danh cá nhân cho công dân.
Để bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của công dân Việt Nam đang sinh sống tại nước ngoài được quy định trong Luật Căn cước, Bộ Ngoại giao và Bộ Công an đã ban hành Quy chế phối hợp quy định cụ thể đối tượng, nguyên tắc, hình thức, trách nhiệm phối hợp hoạt động trong công tác thu thập, cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, xác lập số định danh cá nhân cho công dân Việt Nam ở nước ngoài.
Đối tượng là công dân Việt Nam ở nước ngoài chưa được thu thập, cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, xác lập số định danh cá nhân, bao gồm cả người đã đăng ký khai sinh tại cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam ở trong và ngoài nước, và người chưa thực hiện đăng ký khai sinh nhưng đã được cơ quan có thẩm quyền Việt Nam cấp một trong các loại giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam theo quy định của pháp luật.
Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nơi công dân cư trú sẽ tiếp nhận hồ sơ của công dân, kiểm tra, đối chiếu thông tin cá nhân của công dân trong hồ sơ lưu và chuyển đề nghị về Cơ quan quản lý căn cước, Bộ Công an. Số định danh cá nhân của công dân sẽ được Bộ Công an xác lập và chuyển tới cơ quan đại diện để thông báo tới công dân.
Trước đó, đối với những trường hợp trẻ em là công dân Việt Nam sinh ra tại nước ngoài, thực hiện đăng ký khai sinh tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, việc cấp số định danh cá nhân cũng đang diễn ra thuận lợi. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị 07/CT-TTg về đẩy mạnh triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030, từ ngày 15/4/2025 Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với Bộ Công an và Bộ Tư pháp, triển khai sử dụng phần mềm hộ tịch điện tử dùng chung tại các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, để đăng ký khai sinh và cấp số định danh cá nhân cho trẻ em Việt Nam tại nước ngoài.
Từ ngày 15/4, Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với Bộ Công an và Bộ Tư pháp, triển khai sử dụng phần mềm hộ tịch điện tử dùng chung tại các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, để đăng ký khai sinh và cấp số định danh cá nhân cho trẻ em Việt Nam tại nước ngoài. (Ảnh chụp màn hình)
Hiện nay, việc sử dụng phần mềm hộ tịch điện tử đang thực hiện tại một số cơ quan đại diện và sẽ triển khai đồng bộ tại tất cả cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trước ngày 1/12/2025. Thông qua việc cơ quan đại diện sử dụng phần mềm hộ tịch điện tử, mọi thông tin đăng ký khai sinh của trẻ em Việt Nam sinh ra ở nước ngoài sẽ được cập nhật vào Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; do đó, số định danh cá nhân của trẻ nhanh chóng được xác lập và thể hiện ngay trên giấy khai sinh được cấp ở cơ quan đại diện.
Hiện nay, tại nhiều quốc gia, mọi trẻ em sinh trên lãnh thổ của quốc gia đó đều được tự động đăng ký khai sinh trên hệ thống thông tin liên thông của sở tại. Do vây, tại các địa bàn này, cơ quan đại diện Việt Nam chỉ có thể thực hiện thủ tục ghi vào sổ hộ tịch việc khai sinh sau khi trẻ đã được đăng ký khai sinh tại cơ quan thẩm quyền của sở tại.
Tuy nhiên, Nghị định 70/2024/NĐ-CP ngày 25/6/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Căn cước chỉ quy định số định danh cá nhân được xác lập với cá nhân được đăng ký khai sinh. Bộ Ngoại giao đã trao đổi với Bộ Công an và Bộ Tư pháp để kiến nghị Chính phủ sớm sửa đổi Nghị định số 70/2024/NĐ-CP theo hướng trẻ em đăng ký khai sinh tại cơ quan có thẩm quyền nước ngoài và thực hiện thủ tục ghi vào sổ hộ tịch việc khai sinh tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài được cấp số định danh cá nhân, bảo đảm mọi trẻ em Việt Nam sinh ra ở nước ngoài đều được cấp số định danh cá nhân.
Như vậy, bên cạnh việc triển khai đăng ký khai sinh và cấp số định danh cá nhân cho trẻ em Việt Nam sinh ra ở nước ngoài tại các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, việc ký kết và triển khai “Quy chế phối hợp giữa Bộ Ngoại giao và Bộ Công an trong việc cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và xác lập số định danh cá nhân cho công dân Việt Nam đang cư trú ở nước ngoài” đã bảo đảm cho công dân Việt Nam ở nước ngoài chưa có số định danh cá nhân sẽ được xác lập số định danh cá nhân; tạo điều kiện thuận lợi cho công dân Việt Nam ở nước ngoài nhanh chóng được cấp thẻ căn cước khi về Việt Nam, thực hiện quyền được khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thuận lợi khi truy cập và thực hiện các thủ tục trên cổng dịch vụ công, hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính.
Thời gian tới, Bộ Ngoại giao tiếp tục chỉ đạo các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài tích cực tuyên truyền, hướng dẫn công dân trong việc thu thập, cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và đề nghị cơ quan có thẩm quyền xác lập số định danh cá nhân. Đồng thời, Bộ Ngoại giao tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Tư pháp xử lý các vấn đề phát sinh, triển khai hiệu quả việc cấp số định danh cá nhân cho công dân Việt Nam ở nước ngoài.
Phạm Hoàng Tùng