Theo TS Phạm Viết Thuận, Viện Kinh tế TNMT TP Hồ Chí Minh, Nghị quyết số 316/NQ-CP của Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành và địa phương sắp xếp lại hệ thống khuyến nông và VPĐKĐĐ theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Mục tiêu của nghị quyết này nhằm tinh gọn bộ máy, thống nhất dữ liệu và nâng cao hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp. Song thực tế triển khai cho thấy, việc chuyển chức năng về cấp xã vào thời điểm này còn nhiều vướng mắc như nhân lực chưa đủ; hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ; cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Từ kết quả khảo sát tại các địa phương, Viện Kinh tế TNMT kiến nghị giữ nguyên mô hình Chi nhánh VPĐKĐĐ hiện nay; chỉ chuyển giao chức năng này về cấp xã khi địa phương đủ điều kiện về nhân sự, dữ liệu và kỹ thuật.
Người dân làm thủ tục hành chính tại cấp xã.
Phó GS.TS Nguyễn Đinh Tuấn, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học TNMT phân tích, nếu chuyển giao ngay thời điểm này, cấp xã sẽ gặp khó khăn. Khi đó, tình trạng ách tắc, dồn ứ công việc cần giải quyết sẽ tạo ra hệ quả xấu cho người dân.
Đề xuất lập mô hình mới khi chuyển giao các Chi nhánh VPĐKĐĐ về cấp xã là lập Phòng ĐKĐĐ ở cấp tỉnh (trực thuộc Sở NNMT) để thực hiện chức năng quản lý Nhà nước chuyên ngành; hướng dẫn nghiệp vụ cho xã, phường và trực tiếp thực hiện cấp “sổ hồng” cho các tổ chức… Phó GS.TS Nguyễn Đinh Tuấn chỉ rõ, ở cấp xã, Trung tâm Dịch vụ hành chính công và Phòng Kinh tế - Hạ tầng - Đô thị có bộ phận địa chính, môi trường, xây dựng và bộ phận này sẽ tiếp nhận hồ sơ về nhà, đất tại Trung tâm Dịch vụ hành chính công.
Phó GS.TS Nguyễn Đinh Tuấn cho rằng cần thành lập Trung tâm kỹ thuật TNMT. Với mô hình mới, các trung tâm này sẽ đảm nhận những dịch vụ như đo đạc, bản đồ, trích lục, tư vấn…để hỗ trợ cấp xã. Để thuận lợi khi triển khai công tác này ở cấp xã, các trung tâm sẽ cử 1-2 cán bộ tham gia tại cấp xã, cùng cán bộ ở cấp xã cùng tham gia vào quá trình giải quyết hồ sơ đăng ký đất đai.
Khi tổ chức mô hình tách bạch rõ giữa 2 chức năng là quản lý Nhà nước và dịch vụ công, thẩm quyền đăng ký, cấp “sổ hồng” sẽ do công chức hành chính đảm trách. Khi đó địa phương và cơ quan chuyên môn sẽ có điều kiện để số hóa, quản lý tập trung dữ liệu đất đai. Tổ chức bộ máy hành chính của cả nước cũng sẽ giảm được 700 Chi nhánh VPĐKĐĐ đang duy trì hiện nay. Việc này cũng sẽ tạo ra sự phân định rõ ràng khi công chức thì giải quyết công việc hành chính, còn viên chức sẽ thực hiện các dịch vụ công. Từ đó giảm được chi phí hành chính, tăng hiệu quả phục vụ và minh bạch hóa quan hệ trong công tác.
LS Hoàng Thị Thu, Giám đốc Công ty Luật HTVN cho rằng, những năm gần đây, các vụ án, tranh chấp về đất đai diễn ra thường xuyên, thậm chí phát sinh thành các vụ án hình sự với mức độ nguy hiểm và phức tạp. Vì vậy, mỗi thay đổi về đất đai cần được cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo về mặt lập pháp cũng như sự đồng tình, ủng hộ của người dân. Việc bỏ hay giữ mô hình Chi nhánh VPĐKĐĐ là vấn đề cấp thiết nhưng cũng là một bài toán khó. Vì vậy chỉ khi cả cơ quan chuyển giao và cơ quan tiếp nhận đều đã sẵn sàng, đáp ứng cả về nhân sự, trang thiết bị cũng như có cơ chế pháp luật rõ ràng thì mới thực hiện.
Bảo Sơn