Xây dựng mã vùng thực chất - Siết chặt chuỗi giá trị cho 'Vua trái cây'

5 giờ trướcBài gốc

Khu vực sản xuất sầu riêng chuẩn VietGap của nhóm 100 hộ dân tại xã Ea Knuêch, tỉnh Đắk Lắk mùa này sai trĩu quả cận ngày thu hoạch. Mặc dù giá thương lái chào mua đầu vụ thấp hơn đáng kể so với vụ trước, cùng nỗi lo dư lượng chất cấm đang len lỏi mỗi vườn cây, nhưng các hộ trong nhóm vẫn tự tin sản phẩm của mình sẽ đáp ứng mọi tiêu chuẩn khắt khe.

Ông Lê Văn Hùng - một chủ vườn trong nhóm hộ chia sẻ, toàn bộ diện tích 100 ha sầu riêng ở đây đã được cấp mã số vùng trồng. Các vườn cũng được đặt trong chuỗi liên kết với DN, từ vật tư đầu vào đến sản phẩm đầu ra, quy trình chăm sóc, đã được giám sát chặt chẽ. “Mỗi hộ trồng đều phải cam kết tuân thủ quy trình từ khâu bón phân đến xử lý sau thu hoạch. DN xuất khẩu phối hợp với nhà vườn trong giám sát và kiểm tra dư lượng, nếu phát hiện bất thường sẽ xử lý kịp thời. Nhờ đó, niềm tin từ đối tác cũng vững vàng hơn”, ông Hùng chia sẻ.

Sầu riêng chuẩn VietGap của nhóm 100 hộ dân tại xã Ea Knuêch, tỉnh Đắk Lắk

Canh tác gắn với chuỗi giá trị hiện đang được nhiều DN và nông hộ ở Tây Nguyên áp dụng, mang lại hiệu quả tích cực. Cùng với “đầu tàu” Đắk Lắk, các “toa sau” của ngành hàng như Gia Lai, Lâm Đồng.. cũng đã được cấp hàng trăm mã số vùng trồng và hàng chục cơ sở đóng gói sầu riêng.

Ông Dương Mah Tiệp - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cho biết, tỉnh đã hình thành chuỗi liên kết phát triển sản xuất cây ăn quả, tổng diện tích hơn 13.250ha, với sự tham gia của 52 DN, 58 HTX và 35 nông hội. Riêng ngành hàng sầu riêng, có 11 DN thực hiện liên kết với 16 HTX trên diện tích gần 2.900ha. Từ đó, Gia Lai chủ động thúc đẩy liên kết theo chuỗi giá trị, định hướng quy trình sản xuất theo hướng tạo ra nguồn hàng đủ lớn và bảo đảm chất lượng.

“Gia Lai luôn khuyến cáo và cung cấp thông tin cho các HTX, tổ hội nông dân và các hộ trồng sầu riêng nắm được nhu cầu và quy chuẩn của thị trường. Tại các mô hình liên kết, luôn có DN đồng hành cùng người sản xuất để kết nối thị trường xuất khẩu, tạo ra những sản phẩm tốt cho thị trường”, ông Tiệp cho biết.

Những gì diễn ra ở 2 tỉnh Đắk Lắk và Gia Lai cho thấy, cả chính quyền, nông dân và DN đều có những cố gắng nhất định trong tổ chức lại sản xuất, xây dựng chuỗi giá trị từ vùng trồng. Phía Trung Quốc - thị trường nhập khẩu sầu riêng lớn nhất của Việt Nam, cũng ghi nhận những nỗ lực này và đã cấp thêm gần 1.000 mã số mới trong năm 2025 cho hơn 800 vùng trồng và 130 cơ sở đóng gói tại đây.

Bà Ngô Tường Vy - Giám đốc Công ty CP Tập đoàn xuất - nhập khẩu trái cây Chánh Thu cho rằng, hơn 1.400 mã được cấp vẫn là rất ít so với quy mô các vùng trồng của sầu riêng Việt Nam hiện nay

Như vậy, bước vào vụ sầu riêng thứ 2 năm 2025 của Việt Nam và là vụ chính của khu vực Tây Nguyên, cả nước đã có 1.400 mã số vùng trồng và 188 mã số cơ sở đóng gói. Bà Ngô Tường Vy - Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Xuất - Nhập khẩu trái cây Chánh Thu, một trong những DN hàng đầu trong xuất khẩu sầu riêng khẳng định, đây là tín hiệu tích cực, cho thấy ngành hàng đã có bước tiến đáng kể sau những bước lùi xuất khẩu hồi đầu năm nay.

Tuy nhiên, hơn 1.400 mã được cấp vẫn là rất ít so với quy mô các vùng trồng. Để nhanh chóng gia tăng hơn nữa con số này, bà Ngô Tường Vy cho rằng, cần quản trị minh bạch, tránh để “con sâu làm rầu nồi canh”, khiến các mã số bị thu hồi và làm nghẽn xuất khẩu như những tháng đầu năm.

“Sầu riêng Việt Nam không phải không cạnh tranh được với các nước khác. Vấn đề là chúng ta thiếu sự đồng bộ trong quản lý đồng bộ. Do đó, mỗi chủ thể từ nông dân, DN đến cơ quan quản lý cần ý thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình. Phải nhất quán, minh bạch và cùng nhau hoàn thiện những mắt xích còn lỏng lẻo, để từng chủ thể trong chuỗi yên tâm với phần việc của mình”, bà Vy khuyến nghị.

Sầu riêng là ngành hàng có đóng góp lớn vào tăng trưởng của ngành nông nghiệp, nâng cao rõ rệt đời sống nông dân nhưng trách nhiệm xây đắp ngành hàng dường như còn bị thả nổi theo sự tùy hứng, tùy tâm. Trong khi đó, Luật Trồng trọt được ban hành từ năm 2018, điều chỉnh toàn diện các lĩnh vực giống cây trồng, phân bón, canh tác, thu hoạch, chế biến… nhưng rất ít phát huy tác dụng trong nông nghiệp nói chung, ngành sầu riêng nói riêng. Bộ Tiêu chuẩn chất lượng quốc gia về sầu riêng TCVN 10739/2015 lại quá sơ sài, không thể áp dụng vào thực tế.

Minh bạch trong mã số vùng trồng, kiểm soát chất lượng sầu riêng thực chất là điều kiện tiên quyết giữ uy tín ngành hàng

Ông Trần Hậu Ngọc, Phó Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng Quốc gia kỳ vọng, các luật, quy định liên quan đang trong quá trình sửa đổi, sẽ kịp hấp thu những yêu cầu mới của thực tiễn, để thực sự hiệu quả trong kiểm soát chất lượng nông sản nói chung và sầu riêng nói riêng.

“Ủy ban đang tiến tới xây dựng 1 cơ sở quốc gia về đo lường tiêu chuẩn chất lượng. Khi đó tất cả những thông tin về tiêu chuẩn - quy chuẩn các mã số mã vạch sẽ được thể hiện trên 1 hệ thống để dễ dàng truy xuất, dễ dàng tham chiếu sản phẩm. Đồng thời là công cụ để hỗ trợ bà con nông dân có thể dễ dàng nắm bắt các tiêu chuẩn quy chuẩn để đưa vào ứng dụng trong thực tiễn. Ủy ban khẳng định rằng, muốn tiến ra thị trường lớn, tiêu chuẩn chính là công cụ để sản phẩm hội nhập với quốc tế”, ông Ngọc cho biết.

Bài viết cùng loạt bài: "Sầu riêng Việt Nam - Ngành hàng tỷ đô và hành trình khẳng định vị thế"

Bài 1: Thành quả 10 năm và mạch ngầm rạn vỡ

Bài 2: Xây mã vùng thực chất – Siết chặt chuỗi giá trị cho “Vua trái cây”

Bài 3: Tỉnh mới, xã mới, cơ hội mới để sầu riêng trở thành sản phẩm chiến lược quốc gia

Hương Lý-Đình Tuấn/VOV-Tây Nguyên

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/xay-dung-ma-vung-thuc-chat-siet-chat-chuoi-gia-tri-cho-vua-trai-cay-post1219854.vov