Xây dựng tài nguyên mở tiếng Việt: 'Chìa khóa' thúc đẩy giáo dục mở OER trong nước

2 giờ trướcBài gốc

Tiên phong tri thức, thúc đẩy giáo dục mở

Ngày 1.12, Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VASTI) phối hợp với Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (USSH) tổ chức Hội thảo "Cập nhật phong trào Mở tại Việt Nam: Từ góc nhìn nghiên cứu và thực hành".

Hội thảo trở thành diễn đàn quan trọng, khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc thúc đẩy giáo dục mở và truy cập mở; đồng thời là dịp kết nối cộng đồng, chia sẻ tri thức và xây dựng các hợp tác bền vững trong kỷ nguyên chuyển đổi số.

Hội thảo "Cập nhật phong trào Mở tại Việt Nam: Từ góc nhìn nghiên cứu và thực hành" ngày 1.12 - Ảnh: Đỗ Minh Hà Tuấn

Tại hội thảo, GS-TS Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng USSH - nhấn mạnh sứ mệnh "tiên phong trong tri thức và đổi mới xã hội" của nhà trường. Từ năm 2015, USSH đã sớm cổ vũ phong trào tài nguyên giáo dục mở (OER).

Trong gần một thập kỷ qua, USSH kiên trì thúc đẩy các trụ cột: Thúc đẩy xây dựng chính sách về OER và giáo dục mở; Tăng cường chia sẻ tài nguyên học thuật và tinh thần truy cập mở; Góp phần định hình và lan tỏa nhận thức về giáo dục mở tại Việt Nam. Tri thức chỉ thực sự phát huy giá trị khi được chia sẻ rộng rãi, công bằng và bền vững.

GS-TS Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng USSH - nhấn mạnh sứ mệnh "tiên phong trong tri thức và đổi mới xã hội" của nhà trường - Ảnh: Đỗ Minh Hà Tuấn

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), USSH hiện thực hóa triết lý "mở rộng cơ hội học tập cho mọi người" bằng cách phát triển các khóa học trực tuyến đại chúng mở (MOOCs).

Từ năm 2023, trường đã triển khai các MOOCs chất lượng cao tập trung vào các kỹ năng tương lai, bao gồm: Trí tuệ nhân tạo (AI) trong học tập và nghề nghiệp; năng lực số theo chuẩn DigComp 2.2; nghiên cứu mở và học liệu mở. Các khóa học này được chia sẻ miễn phí hoặc theo mô hình truy cập mở, biến tri thức thành tài sản chung của cộng đồng giáo dục đại học Việt Nam.

TS Trương Ngọc Tường Vi - giảng viên Đại học Melbourne - Ảnh: Đỗ Minh Hà Tuấn

Sự kiện còn đánh dấu sự ra đời của GO-GN Asia Pacific Hub (Mạng lưới nghiên cứu sinh toàn cầu về giáo dục mở tại châu Á - Thái Bình Dương). Mạng lưới này được kỳ vọng sẽ trở thành một cộng đồng thực hành, giúp kết nối và hỗ trợ các nhà nghiên cứu OER trong khu vực; chia sẻ kinh nghiệm, công cụ và lan tỏa các giá trị của phong trào mở.

GO-GN Asia Pacific Hub (Mạng lưới nghiên cứu sinh toàn cầu về giáo dục mở tại châu Á - Thái Bình Dương) được kỳ vọng sẽ trở thành một cộng đồng thực hành, giúp kết nối và hỗ trợ các nhà nghiên cứu OER trong khu vực - Ảnh: Đỗ Minh Hà Tuấn

USSH cam kết tham gia tích cực vào Hub với các hoạt động chiến lược: Đào tạo và phát triển năng lực OER cho giảng viên Việt Nam; thúc đẩy nghiên cứu gắn với chính sách, và đặc biệt là xây dựng và chia sẻ tài nguyên mở bằng tiếng Việt.

TS Trần Văn Tùng - Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VASTI) - nhấn mạnh tầm quan trọng của các văn bản như Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

TS Trần Văn Tùng - Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VASTI) - Ảnh: Đỗ Minh Hà Tuấn

Ông khẳng định, giáo dục mở và tri thức mở là chìa khóa cho đổi mới sáng tạo, và VASTI sẽ đồng hành, tổng hợp kiến nghị để đưa các chỉ đạo của Chính phủ về giáo dục mở vào thực tiễn.

Thách thức về chất lượng và thay đổi tư duy

PGS-TS Đỗ Văn Hùng - Trưởng khoa Thông tin - Thư viện, USSH - chỉ ra chất lượng là yếu tố sống còn của OER. Ông nhấn mạnh: "Không có chất lượng thì OER không được sử dụng". Vấn đề then chốt là phải thay đổi tư duy trong cộng đồng học thuật.

PGS-TS Đỗ Văn Hùng - Trưởng khoa Thông tin - Thư viện (USSH) - chỉ ra chất lượng là yếu tố sống còn của OER - Ảnh: Đỗ Minh Hà Tuấn

Để thúc đẩy OER hiệu quả, ông Hùng cho rằng cần có quy định ban hành và sử dụng OER, ghi nhận sự đóng góp của giảng viên, công chức; cần có sự đầu tư rõ ràng cho OER, không thể chỉ dừng lại ở tự phát; tập trung phát triển OER bằng tiếng Việt do chính các nhà khoa học Việt Nam xây dựng.

PGS-TS Đỗ Văn Hùng cũng đề xuất một giải pháp đột phá là biến thư viện đại học thành trung tâm OER. Thư viện sẽ đóng vai trò là nơi quản trị học liệu mở, chuẩn hóa metadata (siêu dữ liệu) và đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật cho OER, qua đó nâng cao chất lượng và khả năng tìm kiếm, sử dụng.

Ông Lưu Quang Định - Tổng thư ký Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Một Thế Giới - phát biểu tại hội thảo - Ảnh: Đỗ Minh Hà Tuấn

Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn để đổi mới giáo dục nhờ vào sự hoàn thiện của chính sách OER, đó là sự quan tâm ngày càng cao của các trường đại học đối với truy cập mở; Nhu cầu nâng cao năng lực số và học tập trực tuyến tăng vọt; sự đa dạng hóa của các mô hình hợp tác công - tư, quốc gia - quốc tế.

"Hội thảo này là một bước tiến quan trọng để cùng nhau cập nhật tình hình, chia sẻ mô hình, bàn thảo thách thức và mở rộng mạng lưới, hướng tới mục tiêu chung: đóng góp thiết thực cho sự công bằng, bao trùm và bền vững của giáo dục đại học Việt Nam và khu vực", ông Hùng cho hay.

Hội thảo "Cập nhật phong trào Mở tại Việt Nam: Từ góc nhìn nghiên cứu và thực hành" ngày 1.12 - Ảnh: Đỗ Minh Hà Tuấn

Đặc biệt, trong kỷ nguyên AI bùng nổ, USSH đã tận dụng công nghệ để hiện thực hóa triết lý "mở rộng cơ hội học tập cho mọi người" thông qua các khóa học trực tuyến đại chúng mở (MOOCs) chất lượng cao. Các khóa học như trí tuệ nhân tạo trong học tập và nghề nghiệp hay năng lực số theo chuẩn DigComp 2.2 không chỉ phục vụ sinh viên nội bộ mà còn được chia sẻ miễn phí/truy cập mở, biến nhà trường thành một trung tâm tri thức mở cho cộng đồng.