Giảm ô nhiễm không khí, và tiếng ồn
Theo phân tích của Automobile Propre, trang tin chuyên về xe xanh tại Pháp, các nghiên cứu gần đây cho thấy xe điện có thể góp phần đáng kể vào việc cải thiện chất lượng không khí - đặc biệt tại các khu vực đô thị đông đúc. Do không phát thải khí độc hại trong quá trình vận hành, xe điện giúp giảm lượng CO₂, NOx và bụi mịn - những tác nhân được chứng minh là liên quan đến nhiều bệnh lý về đường hô hấp và tim mạch.
Ngoài ra, xe điện sử dụng hệ thống phanh tái sinh, giúp giảm thiểu việc sử dụng phanh cơ học - vốn là nguồn phát sinh chính của bụi mịn kim loại. Điều này không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ má phanh mà còn giảm lượng bụi đọng lại quanh bánh xe, một yếu tố mà người dùng dễ dàng nhận thấy khi so sánh với xe động cơ đốt trong.
Về mặt âm thanh, mặc dù luật châu Âu yêu cầu xe điện phải có hệ thống phát âm thanh dưới 20 km/h để cảnh báo người đi bộ, nhưng tiếng ồn tổng thể khi vận hành xe điện vẫn thấp hơn, nhất là trong điều kiện lưu thông đô thị.
Tác động này giúp giảm ô nhiễm tiếng ồn - yếu tố đang ngày càng được nhìn nhận nghiêm túc trong các nghiên cứu y tế về sức khỏe tinh thần và thể chất.
Xe điện sử dụng trong các đô thị lớn giúp giảm thiểu ô nhiễm tiếng ồn từ giao thông. (Nguồn: Transport & Environment)
Quãng đường giới hạn - cơ hội vận động
Theo Automobile Propre, một trong những đặc điểm dễ thấy của xe điện là quãng đường di chuyển giới hạn hơn so với xe truyền thống - thường dao động từ 250 đến 400 km tùy mẫu xe và điều kiện vận hành. Dù được coi là bất tiện với một số người dùng, giới hạn này lại mang đến lợi ích sức khỏe không ngờ.
Cụ thể, các nghiên cứu y tế đã chỉ ra rằng việc ngồi lâu trong tư thế cố định, đặc biệt trong thời gian dài liên tục như khi lái xe, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, béo phì, tiểu đường, và các vấn đề về cơ xương khớp. Bên cạnh đó, khuyến cáo từ các tổ chức y tế, trong đó có WHO, cho rằng người lái xe nên nghỉ ngơi sau mỗi 2 giờ di chuyển. Bởi vậy, xe điện vô tình trở thành công cụ nhắc nhở người dùng nghỉ ngơi, đảm bảo sức khỏe.
Xe điện ngày càng được lòng người Việt
Không chỉ ở góc độ lý thuyết hay nghiên cứu, những người đã và đang sử dụng xe điện tại Việt Nam cũng chia sẻ nhiều phản hồi tích cực xoay quanh cảm giác vận hành và ảnh hưởng đến thói quen sinh hoạt.
Anh Nguyễn Minh Tú (quận 2, TP.HCM), người dùng xe điện từ năm 2023 chia sẻ: “Ban đầu tôi chọn xe điện vì chi phí sử dụng rẻ, nhưng điều khiến tôi bất ngờ là cảm giác yên tĩnh khi di chuyển. Đặc biệt vào buổi sáng, đưa con đi học mà không nghe tiếng gầm động cơ - cảm giác như mình đang sống trong một thành phố văn minh hơn.”
Còn chị Lê Hải Yến (Hà Nội), một nhân viên văn phòng sử dụng xe điện cho biết: “Việc phải dừng xe để sạc khiến tôi tranh thủ đi bộ, ghé siêu thị, vận động nhiều hơn. Có cảm giác xe điện khiến tôi sống chậm lại và quan tâm tới bản thân hơn.”
Ngoài ra, nhiều người phản ánh rằng xe điện giúp họ lái xe nhẹ nhàng hơn, giảm tình trạng tăng tốc đột ngột - không chỉ tiết kiệm năng lượng mà còn giảm căng thẳng, mệt mỏi khi tham gia giao thông trong giờ cao điểm.
Tại Hà Nội, vùng phát thải thấp đang được thí điểm tại các quận trung tâm như Hoàn Kiếm, Ba Đình, theo quy định của Luật Thủ đô 2024 và Nghị quyết 47/NQ-HĐND. Thành phố sẽ cấm xe tải hạng nặng chạy dầu diesel và hạn chế xe máy không đạt chuẩn khí thải mức 2, ô tô không đạt chuẩn mức 4 lưu thông theo khung giờ và khu vực nhất định.
Giai đoạn 2025-2030 sẽ tập trung thí điểm, trước khi mở rộng ra toàn đô thị. Đây là nghị quyết đầu tiên trên cả nước xác lập tiêu chí, điều kiện và trình tự triển khai vùng phát thải thấp.
Song song đó, Hà Nội triển khai các biện pháp hỗ trợ như tăng cường quan trắc không khí, kiểm soát bụi mịn và phát triển giao thông công cộng xanh: mở rộng xe buýt điện, làn xe đạp, đường sắt đô thị và không gian đi bộ. Việc xây dựng vùng phát thải thấp thể hiện xu hướng chuyển đổi tất yếu sang đô thị bền vững, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đồng thời cải thiện chất lượng sống.
Tại TP.HCM, giao thông xanh cũng đang hình thành với xe buýt điện và các doanh nghiệp dần điện hóa phương tiện vận tải, dịch vụ công cộng.
Thanh Trà