Dữ liệu mới từ châu Âu đã tập trung sự chú ý vào xe điện hybrid cắm sạc (PHEV), cho thấy khoảng cách đáng lo ngại giữa tuyên bố của nhà sản xuất và hiệu suất thực tế.
Những chiếc xe hybrid này, vốn được quảng cáo là phương án thay thế sạch hơn so với xe chạy xăng và dầu diesel thông thường, đang thải ra lượng carbon dioxide (CO2) cao gấp gần 5 lần so với kết quả kiểm tra chính thức trong phòng thí nghiệm. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về khả năng thân thiện với môi trường của chúng.
Lượng khí thải CO2 thực tế của xe hybrid cắm điện cao gấp gần 5 lần kết quả thử nghiệm; người dùng tốn thêm 500 euro/năm cho nhiên liệu. Ảnh: Cartoq.
Phân tích dữ liệu từ hơn 127.000 xe hybrid cắm sạc (đăng ký năm 2023) cho thấy các xe này thải ra trung bình 139 gram CO2 mỗi km khi vận hành thực tế.
Con số này hoàn toàn trái ngược với mức 28 gram CO2 được ghi nhận trong các đánh giá của Quy trình Kiểm tra Xe hạng nhẹ Hài hòa Toàn cầu (WLTP).
Sự khác biệt này đồng nghĩa xe hybrid cắm sạc chỉ thải CO2 ít hơn 19% so với xe xăng và dầu diesel thông thường. Trong khi đó, kết quả kiểm tra lại cho thấy chúng sạch hơn 75%.
Dữ liệu được lấy từ đồng hồ đo mức tiêu thụ nhiên liệu trên xe. Đây là thiết bị bắt buộc lắp đặt trên tất cả xe mới tại Liên minh châu Âu (EU) từ năm 2021. Các thiết bị này theo dõi mức tiêu thụ nhiên liệu thực tế khi lái xe hàng ngày, cung cấp bức tranh chính xác về hiệu suất vận hành ngoài phòng thí nghiệm.
Những phát hiện này do nhóm vận động vì môi trường Giao thông và Môi trường tổng hợp. Dữ liệu cho thấy khoảng cách giữa lượng khí thải công bố và thực tế ngày càng lớn hơn mỗi năm.
Cụ thể, mức chênh lệch tăng từ 3,5 lần vào năm 2021 lên 4,9 lần vào năm 2023.
Khoảng cách phát thải ngày càng lớn dường như có liên quan đến cách người lái sử dụng xe hybrid cắm sạc trong thực tế. Những chiếc xe này kết hợp một động cơ điện chạy bằng pin sạc với một động cơ đốt trong thông thường.
Về mặt lý thuyết, điều này cho phép di chuyển quãng đường ngắn bằng điện, trong khi động cơ đốt trong vẫn đảm nhiệm những hành trình dài hơn.
Tuy nhiên, dữ liệu cho thấy động cơ điện trên nhiều xe hybrid cắm sạc không đủ mạnh để hoạt động độc lập. Ngay cả khi người lái chọn chế độ điện, động cơ đốt trong vẫn khởi động để cung cấp thêm năng lượng. Việc này đốt cháy nhiên liệu hóa thạch trong gần một phần ba quãng đường di chuyển, trái ngược với điều kiện lái xe không phát thải được quảng cáo.
Một yếu tố khác góp phần làm tăng lượng khí thải là xu hướng sử dụng phạm vi hoạt động điện dài hơn. Các nhà sản xuất đã đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng bằng cách trang bị pin lớn hơn.
Tuy nhiên, trọng lượng tăng thêm này đồng nghĩa xe sẽ tiêu thụ nhiều nhiên liệu hơn khi vận hành ở chế độ động cơ.
Dữ liệu cho thấy xe hybrid cắm điện với phạm vi hoạt động điện trên 75 km thực sự thải ra nhiều CO2 hơn mức trung bình so với những xe có phạm vi hoạt động từ 45 đến 75 km. Điều này làm suy yếu lợi ích môi trường của việc mở rộng dung lượng pin.
Mức tiêu thụ nhiên liệu ẩn này còn gây ra những hậu quả tài chính. Theo nghiên cứu, trung bình một tài xế xe hybrid cắm sạc chi thêm khoảng 500 euro mỗi năm cho nhiên liệu và sạc điện so với mức nhà sản xuất công bố. Chi phí này phát sinh từ lượng nhiên liệu bị đốt cháy ở cả chế độ điện và động cơ mà các bài kiểm tra chính thức không ghi nhận được.
Những tiết lộ này được đưa ra vào thời điểm quan trọng đối với chính sách ô tô của châu Âu. Các nhà sản xuất đang vận động hành lang mạnh mẽ để được phép tiếp tục bán xe hybrid cắm sạc sau năm 2035. Đây là thời điểm Liên minh châu Âu có kế hoạch cấm bán tất cả xe mới thải ra CO2. Ngành công nghiệp này đang ủng hộ một phương pháp tiếp cận trung lập về công nghệ.
Theo đó, xe hybrid cắm sạc sẽ được coi là xe sạch theo các quy định về khí hậu.
Liên minh châu Âu đã cố gắng giải quyết vấn đề này. Các phương pháp tính toán khí thải xe hybrid cắm sạc chặt chẽ hơn, áp dụng các hệ số tiện ích khắt khe hơn cho năm 2025 và 2027.
Tuy nhiên, Hiệp hội Công nghiệp Ô tô đã yêu cầu bãi bỏ các biện pháp này, cảnh báo rằng chúng có thể khiến các nhà sản xuất phải chịu hàng tỉ euro tiền phạt.
Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA) đã đưa ra một đề xuất bất thường. Họ đề nghị các xe hybrid cắm sạc trong tương lai nên được cài đặt một hệ thống "bắt buộc sạc".
Hệ thống này hoạt động như sau: Nếu tài xế chỉ dùng động cơ đốt trong (chạy xăng) mà không sạc điện sau một quãng đường nhất định, xe sẽ tự động bị giảm công suất động cơ.
Để khôi phục toàn bộ sức mạnh của xe, tài xế buộc phải cắm sạc pin. Đề xuất này nhằm khuyến khích người dùng lái xe ở chế độ điện nhiều hơn
Những người chỉ trích cho rằng hiệu quả của đề xuất này phụ thuộc hoàn toàn vào tần suất sạc bắt buộc. Điều này có khả năng làm mất đi mục đích của xe hybrid cắm sạc là phương tiện di chuyển đường dài.
Các nhóm môi trường lập luận rằng nới lỏng quy định đối với xe hybrid cắm sạc sẽ làm suy yếu đầu tư vào xe điện hoàn toàn. Việc này cũng trì hoãn quá trình chuyển đổi sang xe không phát thải.
Xe hybrid cắm sạc chiếm 8,6% doanh số bán xe tại Liên minh châu Âu trong năm nay. Do đó, rủi ro đối với chính sách khí hậu và chiến lược ô tô vẫn còn rất lớn.
PHƯƠNG LÊ
Theo Cartoq