Tại Việt Nam khi nhắc đến ôtô hybrid, yếu tố "tiết kiệm" sẽ được đẩy lên làm "chìa khóa" cho mọi quảng cáo.
Thực tế, các hệ truyền động này tiêu thụ nhiên liệu thấp hơn hẳn xe xăng là điều khó có thể phủ nhận. Nhờ hệ truyền động hybrid, sự tương hỗ của motor điện và máy xăng, những chiếc mild-hybrid cao cấp hay kể cả phổ thông đều giúp giảm mức tiêu thụ nhiên liệu về thấp nhất.
Ví dụ chiếc Honda Civic bản xăng RS có mức tiêu thụ nhiên liệu ở đô thị khoảng 8,72 lít/100 km. Trong khi đó, bản e:HEV rs với sự hỗ trợ của motor điện đã hạ mức tiêu thụ nhiên liệu xuống còn khoảng 4,54 lít/100 km trên đô thị.
Với những chiếc PHEV kiểu mới từ Trung Quốc vừa xuất hiện như BYD Sealion 6 hay Jaecoo J7, sự hỗ trợ của bộ pin Lithium ion bên dưới sàn xe thậm chí còn hạ mức tiêu thụ nhiên liệu xuống còn khoảng 1-1,1 lít cho 100 km đầu tiên. Với nhóm PHEV "mới nổi" này và cả những thế hệ PHEV tiếp theo, quãng đường di chuyển tối đa sẽ được nhắc đến nhiều với tầm hoạt động vượt xa cả xe điện lẫn xe xăng.
Tuy nhiên, mức tiêu thụ nhiên liệu hay con số 1.000-2.000 km không cần đổ xăng cắm sạc có phải là tiêu chí duy nhất để đánh giá sự tiết kiệm của một xe?
Giá bán nhỉnh hơn xe xăng
Nhắc về giá, có thể nhận ra ở toàn bộ "kiểu cấu hình" hybrid được nhắc đến bên trên, đa số chúng được lắp ở bản trung, hoặc cao cấp của xe.
Điều này đa phần đến từ chiến lược kinh doanh của hãng. Các mẫu xe hybrid thường được bổ sung trang bị ngoại hoặc nội thất, nâng cấp công nghệ an toàn hay thiết kế. Nhờ đó khách hàng nếu mua xe hybrid sẽ được hưởng thêm các tính năng khác với bản động cơ đốt trong.
Honda Civic e:HEV RS. Ảnh: Phúc Hậu.
Ví dụ dễ thấy là Honda Civic bản chạy xăng có giá khoảng 789-889 triệu, trong khi bản hybrid là 999 triệu đồng. So với tùy chọn máy xăng, bản e:HEV RS được chăm chút về thiết kế ngoại thất với tay nắm cửa mạ chrome thay vì sơn cùng màu thân. Phiên bản này cũng được bổ sung chế độ lái cá nhân hóa (individual), bên cách cách chế độ tiết kiệm (econ), thường (normal) và thể thao (sport).
Với dòng PHEV mới vừa xuất hiện, bản được trang bị hệ truyền động này cũng đắt hơn đáng kể so với bản chạy xăng do sự xuất hiện của bộ pin. Ví dụ Jaecoo J7 bản xăng có giá 729 triệu. Bản PHEV đắt hơn 150 triệu đồng, khoảng 879 triệu đồng. Trước đó khi chưa tinh chỉnh nhằm cạnh tranh với đối thủ, giá của mẫu SUV này còn gần chạm mốc một tỷ đồng.
Điều này đồng nghĩa với việc để sở hữu một chiếc xe tiết kiệm chi phí vận hành, người mua phải chấp nhận "hy sinh" phần chi phí ban đầu không nhỏ, thường chênh lệch 100-200 triệu đồng cho mỗi chiếc xe mild-hybrid hiệu suất cao hoặc PHEV.
Phần chênh lệch của xe PHEV so với xe động cơ đốt trong còn được nới thêm trong bối cảnh nhiều mẫu xe xăng cùng phân khúc đang được giảm giá rất mạnh để thu hút khách hàng.
Bảo dưỡng tốn kém
Ngoài mức chi phí ban đầu cao, người sử dụng xe hybrid cũng cần tính toán đến việc sửa chữa, bảo trì/bảo dưỡng những xế hộp lai này.
Hệ truyền động của Toyota Camry Hybrid.
Theo anh Lê Thượng Tiến, chủ garage Auto's Only, những chiếc hybrid có điểm yếu "chí mạng" ở bộ pin. Dù là HEV hay PHEV, pin vẫn luôn là chi tiết dễ hư hỏng và có chi phí sửa chữa đắt đỏ.
"Pin ở xe hybrid là phần hư nhiều nhất. Đa số bị hư hỏng do thời tiết nóng, gây đứt chân pin. Các mạch điện bảo vệ pin cũng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao", anh Tiến nói.
Điều khó khăn nhất với các cơ sở chăm sóc, sửa chữa ôtô khi nhận các mẫu xe hybrid còn đến từ chính hệ truyền động phức tạp này.
Xe hybrid chạy rất sướng, động cơ xăng của xe đi tua máy thấp nên rất khó để hư. Tuy nhiên, với bộ pin nếu gặp sự cố sửa chữa rất mệt
Anh Lê Thượng Tiến - chủ Auto's Only
Anh Tiến cho biết động cơ xăng trên ôtô HEV khó xảy ra hư hỏng do được di chuyển ở vòng tua máy thấp. Tuy nhiên dù ít hỏng, người dùng vẫn phải chăm chút bảo dưỡng, thay dầu nhớt cho xe như khi dùng ôtô xăng.
Nếu như các mẫu HEV đã phức tạp, bộ máy của những chiếc PHEV còn phức tạp hơn. Những chiếc PHEV đời mới được áp dụng công nghệ pin của những chiếc ôtô thuần điện và sở hữu máy xăng không khác xe động cơ đốt trong truyền thống.
Để tối ưu sức mạnh xăng-điện, các nhà sản xuất đã trang bị những hộp số thông minh có cấu tạo phức tạp hơn so với hộp số thông thường, với khả năng nhận truyền động của cả mô tơ điện và động cơ xăng, đồng thời sử dụng chính xác khi nào pin, khi nào điện. Và trong trường hợp hộp số gặp sự cố, người thợ sẽ mất nhiều thời gian và chi phí để sửa chữa.
Ngoài ra, nguồn cung của linh kiện, đặc biệt là pin, cũng là rào cản chi phí. Nhiều hãng xe châu Âu khi ra mắt ôtô hybrid không tự sản xuất pin mà liên kết với các bên thứ ba.
Audi A7 TFSI dùng pin từ LG Chem. Ảnh: Audi.
Ví dụ, toàn bộ xe hybrid và PHEV của Audi hay Volvo đang được trang bị bộ pin Lithium-ion từ LG Energy Solution. Trong khi Lynk & Co 900 lại được trang bị pin CATL.
Mercedes-Benz vẫn đang sử dụng pin Blade của BYD cho những mẫu xe thuần điện của hãng. Với những chiếc HEV và PHEV trong tương lai, nhà sản xuất ôtô Đức nhiều khả năng vẫn chọn "bắt tay" với đối tác Trung Quốc này.
Điều này đồng nghĩa với việc nếu linh kiện hay pin bất ngờ bị ngừng sản xuất, các garage buộc phải liên hệ với nhà cung cấp thay thế. Quy trình này tiêu tốn nhiều thời gian hơn hẳn so với việc sửa chữa những mẫu xe xăng thông thường.
Ai sẽ mua PHEV?
Ở thời điểm hiện tại, HEV phổ thông, mild-hybrid có thể là sự ưu tiên của nhiều người dùng mong muốn tiết kiệm chi phí vận hành. Trong khi PHEV, HEV hạng sang lại là "món quà" công nghệ dành cho những khách hàng có kinh tế, muốn trải nghiệm những thứ mới mẻ.
Vậy PHEV tầm giá 800 triệu đến một tỷ đồng dành cho ai?
Những chiếc PHEV thế hệ mới sẽ là lựa chọn ngách với những người dùng chịu chi và muốn tiếp cận công nghệ mới. Ở tầm giá 800 triệu đến một tỷ đồng, những chiếc PHEV mới từ Trung Quốc như BYD Sealion 6 hay Jaecoo J7 có thể dung hòa cả ưu điểm của xe xăng và điện.
Đương nhiên, điều này đồng nghĩa với việc chiếc xe cũng thừa hưởng "điểm yếu" của cả 2 hệ truyền động độc lập như đã đề cập ở phía trên. Và để một sản phẩm công nghệ mới như vậy phổ biến, đòi hỏi sự cởi mở từ người dùng.
Jaecoo J7 (trái) và BYD Sealion 6 (phải). Ảnh: Phúc Hậu.
Người dùng Việt Nam vốn không dễ tiếp nhận những sản phẩm PHEV kiểu như vậy, đặc biệt nó đến từ Trung Quốc và có mức giá không quá hấp dẫn nếu so với mặt bằng phân khúc.
Tất nhiên nếu so với Trung Quốc hay các thị trường trong khu vực, có thể thấy giá của những chiếc PHEV đang khá hợp lý. Tuy nhiên chừng ấy có lẽ vẫn chưa đủ để nhóm xe này có thể dễ dàng tiếp cận người dùng. Những mẫu xe xăng có giá hấp dẫn hơn có lẽ sẽ dễ dàng thu hút khách hàng hơn.
Rõ ràng, mức tiêu thụ nhiên liệu thấp hay quãng đường di chuyển dài chỉ là một phần trong bài toán tiết kiệm của ôtô hybrid. Để thực sự “lãi” khi sử dụng xe lai, người tiêu dùng Việt cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa chi phí đầu tư ban đầu, mức độ sử dụng thực tế và cả dịch vụ hậu mãi.
Đan Thanh