Xem xét chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai

2 giờ trướcBài gốc

Các ĐBQH tỉnh Hưng Yên và thành phố Hải Phòng thảo luận tại tổ 9 - Nguồn: Quốc hội

Cần tháo gỡ điểm nghẽn định giá đất

Thảo luận về dự thảo Nghị quyết quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, các Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đều nhất trí việc ban hành Nghị quyết này trên cơ sở các cơ sở chính trị, pháp lý và xuất phát từ yêu cầu thực tiễn; nhất trí với nhiều nội dung dự thảo Nghị quyết.

Bên cạnh đó, vấn đề thu hồi đất, giá đất đã được nhiều (ĐBQH) quan tâm góp ý khi cho rằng việc thu hồi đất và giá đất thực tế dân mua khác nhau dẫn đến không phù hợp thực tiễn, có mâu thuẫn.

Đại biểu Trần Văn Khải - Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình phát biểu - Nguồn: Quốc hội

Đại biểu Trần Văn Khải (Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) cho rằng, sau hơn 1 năm thực thi Luật Đất đai 2024, nhiều khó khăn, vướng mắc đã nảy sinh. Đặc biệt, công tác định giá đất được xem là “điểm nghẽn” lớn cần tháo gỡ kịp thời. Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết với những cơ chế, chính sách mới về định giá đất là rất cần thiết, đáp ứng đúng yêu cầu thực tiễn.

Đại biểu Trần Văn Khải nêu một số bất cập trong thực tiễn định giá đất tại Ninh Bình, đó là công tác định giá đất thời gian qua bộc lộ nhiều bất cập. Giá đất do Nhà nước quy định thường chưa sát giá thị trường. Hệ quả là tiền bồi thường cho người dân thấp, dẫn đến khiếu nại kéo dài, trong khi ngân sách Nhà nước thất thu do giá đất thấp hơn thực tế. Nhiều dự án trên địa bàn tỉnh bị chậm giải phóng mặt bằng vì người dân không đồng thuận với giá bồi thường thấp. Chính quyền địa phương cũng lúng túng giữa hai mức giá (giá Nhà nước và giá thị trường), dễ phát sinh tiêu cực hoặc tham nhũng trong định giá đất.

Đồng quan điểm, Đại biểu Hoàng Anh Công (Đoàn ĐBQH Thái Nguyên) nêu thực trạng hiện nay khi thu hồi thì giá đền bù là 1 triệu/m2 nhưng khi người dân mua đất giá lại tới 100 triệu/m2, đây là điều mâu thuẫn.

“Người dân không phải không muốn phát triển kinh tế - xã hội, không muốn những công trình lớn, đẹp nhưng vì đền bù, tái định cư không đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Chúng ta cần nhìn thẳng sự thật để tháo gỡ khó khăn” - đại biểu Công nhấn mạnh.

Nhấn mạnh về tầm quan trọng phải tháo gỡ điểm nghẽn định giá đất, Đại biểu Nguyễn Quang Huân (TPHCM) nhấn mạnh rằng nếu không xử lý triệt để bài toán giá đất, mọi nỗ lực cải cách đều dễ rơi vào bế tắc.

Theo ông Huân, tờ trình dự thảo Nghị quyết đã chỉ ra hai nhóm khó khăn lớn: thu thập thông tin đầu vào để xác định giá đất và cơ chế lựa chọn đơn vị tư vấn định giá. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến người dân không hài lòng, khiếu kiện kéo dài suốt nhiều năm.

Theo Đại biểu Huân hiện nay cách hiểu "giá thị trường" hiện nay rất khác nhau. Có nơi chỉ dựa vào vài giao dịch lẻ tẻ hoặc một trường hợp bán đất giá cao rồi coi đó là mặt bằng chung, trong khi đó chỉ là thương vụ cá nhân, không phản ánh giá trị thực. Theo ông, giá thị trường phải được xác định trong một khoảng thời gian đủ dài, có thể từ 6 tháng đến 1 năm, gắn với quá trình công bố quy hoạch, lập báo cáo đánh giá tác động tái định cư và thông báo thu hồi đất.

Bảo đảm lợi ích người dân khi thu hồi đất

Một trong những điểm "nóng" của dự thảo Nghị quyết là quy định cho phép Nhà nước thu hồi đất đối với phần diện tích còn lại khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và số lượng người sử dụng đất. Đây được coi là "chìa khóa" để giải cứu các dự án "treo" do một bộ phận nhỏ người dân không hợp tác.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy phát biểu thảo luận- Nguồn: Quốc hội

Đại biểu Nguyễn Văn Huy (đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên) phân tích, cơ chế này sẽ giúp xử lý điểm nghẽn kéo dài, tránh lãng phí nguồn lực, đặc biệt với các dự án hạ tầng, tái thiết đô thị. Tuy nhiên, đại biểu cũng bày tỏ lo ngại về tính chất "cưỡng chế hành chính" trong quan hệ dân sự này. "Việc thu hồi mang tính cưỡng chế hành chính phần diện tích còn lại cần phải được hết sức cân nhắc, vì chưa đảm bảo nguyên tắc tự nguyện và dễ phát sinh khiếu kiện" - đại biểu Huy nhấn mạnh. Đại biểu đề nghị phải có cơ chế đảm bảo giá bồi thường phần thu hồi không thấp hơn mức thỏa thuận trung bình hoặc theo khung giá thị trường riêng để đảm bảo công bằng.

Đồng quan điểm, đại biểu Lê Xuân Thân (Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa) lo ngại xung đột với Hiến pháp và Luật Đất đai. Đại biểu Lê Xuân Thân nhấn mạnh sự không phù hợp về căn cứ pháp lý của việc thu hồi 25% còn lại. Về mục đích thu hồi, dự án này bản chất là thỏa thuận của nhà đầu tư với người sử dụng đất. Việc sử dụng biện pháp quyền lực Nhà nước là cưỡng chế, thu hồi để hỗ trợ doanh nghiệp là điều cần phải xem xét lại. Đồng thời, trong Hiến pháp và Luật Đất đai có quy đĩnh rõ Nhà nước chỉ thu hồi đất trong trường hợp thật cần thiết vì mục đích quốc phòng, an ninh hoặc phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, do vậy dự án thỏa thuận không thuộc các trường hợp này. Ngay cả việc giao cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định thu hồi đất đối với 25% còn lại có thể không có căn cứ pháp lý để HĐND ban hành nghị quyết, vì nó không thuộc danh mục dự án vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Để đảm bảo lợi ích cho người dân bị thu hồi đất, Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (Đoàn ĐBQH Hà Nội) lưu ý quy định hiện nay là thu hồi thì giá bồi thường bằng bảng giá nhân với hệ số điều chỉnh; còn thỏa thuận thì giá do hai bên thỏa thuận với nhau. "Như vậy, 75% là một giá, còn 25% thu hồi lại là giá khác, rất dễ dẫn tới khiếu kiện" - đại biểu Hoàng Văn Cường nêu. Do đó, đại biểu đề nghị, khi đạt 75% thì được quyền thu hồi, nhưng khi thu hồi phải áp dụng giá đã thỏa thuận (giá này không được thấp hơn bảng giá nhân với hệ số giá) sẽ tránh được khiếu kiện; người bị cưỡng chế cũng được hưởng mức tương đương người thỏa thuận.

Nam Sơn

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/xem-xet-chinh-sach-thao-go-kho-khan-vuong-mac-trong-thi-hanh-luat-dat-dai-44455.html