Trình bày Tờ trình dự án Luật Xây dựng (thay thế), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, việc xây dựng dự án Luật nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về hoàn thiện pháp luật về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo hướng xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, an toàn, chi phí tuân thủ thấp.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình dự án Luật Xây dựng (thay thế). Ảnh: Quang Vinh.
Dự luật cũng hướng tới việc tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng, tạo điều kiện thuận lợi, minh bạch, bình đẳng cho người dân và doanh nghiệp; khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn công tác đầu tư xây dựng; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.
Một trong những điểm đáng chú ý là dự luật đã tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh. Sửa đổi quy định về lập, thẩm định dự án đầu tư xây dựng theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Theo đó, dự thảo Luật Xây dựng (thay thế), bổ sung quy định đơn giản nội dung thẩm định khi cơ quan chuyên môn về xây dựng chỉ kiểm soát về an toàn xây dựng, phòng cháy chữa cháy, tuân thủ quy chuẩn tiêu chuẩn, sự phù hợp với quy hoạch làm cơ sở lập dự án, các nội dung khác phân quyền người quyết định đầu tư, chủ đầu tư thực hiện.
Ngoài ra dự thảo Luật đã sửa đổi quy định về cấp giấy phép xây dựng theo hướng mở rộng đối tượng được miễn giấy phép xây dựng, đơn giản hóa thủ tục. Thực hiện nguyên tắc từ giai đoạn chuẩn bị đến thời điểm khởi công xây dựng, cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng chỉ kiểm soát 1 lần (1 thủ tục hành chính) đối với mỗi dự án, công trình xây dựng, các dự án đã được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi xây dựng thì được miễn giấy phép xây dựng.
Dự thảo Luật Xây dựng (thay thế) cũng quy định, đơn giản điều kiện, trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng khi thực hiện thủ tục trực tuyến toàn trình; đơn giản hóa về hồ sơ và điều kiện; giảm tối đa thời gian cấp giấy phép (dự kiến tối đa 7 ngày).
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quang Vinh.
Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày nêu rõ, Ủy ban tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Xây dựng; cho rằng, hồ sơ dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đối với hồ sơ dự án luật được trình theo trình tự thủ tục rút gọn.
Về nội dung Giấy phép xây dựng, Ủy ban cơ bản nhất trí với quy định miễn giấy phép xây dựng cho một số công trình, đây là nội dung mới, phù hợp chủ trương của Đảng, góp phần cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian và giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp trong hoạt động xây dựng.
Tuy nhiên, việc quy định nguyên tắc, tiêu chí, danh mục các công trình được miễn giấy phép xây dựng trong các văn bản dưới Luật cần hết sức thận trọng đảm bảo an toàn, chính xác dễ áp dụng, tránh trình trạng công trình được miễn giấy phép xây dựng nhưng lại phát sinh nhiều thủ tục hành chính trung gian hay “giấy phép con”.
Ngoài ra, Ủy ban cũng đề nghị cân nhắc việc cho phép miễn giấy phép xây dựng và tự nghiệm thu đối với những công trình có yêu cầu cao về an toàn, hay tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cộng đồng, mất an toàn về phòng cháy như nhà xưởng, chung cư cho thuê, trung tâm thương mại, siêu thị, nhà sinh hoạt cộng đồng.
Đối với những công trình này, nếu được miễn giấy phép xây dựng thì nghiên cứu việc cấp giấy phép sử dụng cho công trình trước khi chính thức đi vào hoạt động.
Hiện trong Luật chưa quy định rõ cơ chế xử lý đối với công trình đã được cấp phép hợp pháp nhưng vi phạm trong thi công như sai thiết kế, thay đổi công năng, chiều cao, mật độ xây dựng, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị bổ sung nguyên tắc xử lý các vi phạm này trong Luật, đảm bảo xử lý nghiêm, không để xảy ra hiện tượng phạt cho tồn tại hay hợp thức hóa sai phạm. Ngoài ra, Luật cần bổ sung làm rõ cơ chế cấp giấy phép trực tuyến để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân.
Anh Vũ - Việt Thắng