Xuân Cẩm vang câu quan họ

7 giờ trướcBài gốc

Làng quê ngân nga tiếng hát

Từ xa xưa, người dân Xuân Cẩm có tình yêu đặc biệt với quan họ. Một số thôn của xã kết nghĩa với các làng quan họ cổ ở phường Hòa Long, TP Bắc Ninh (tỉnh Bắc Ninh). Hằng năm, các liền anh, liền chị bên kia sông Cầu sang bên này giao lưu, truyền dạy giúp người dân Xuân Cẩm hiểu được cái hay, cái đẹp, cái tình ẩn ý trong từng câu quan họ. Ngay khi thành công trong xây dựng xã NTM, xã NTM nâng cao, để xây dựng xã NTM kiểu mẫu trong năm 2024, Xuân Cẩm chọn tiêu chí nổi trội về văn hóa, mục tiêu là xây dựng các làng quan họ để tập trung nguồn lực bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể .

"Vài năm trở lại đây, trong các hội nghị, hội diễn, lễ hội truyền thống, ngày kỷ niệm của xã và các tổ chức chính trị xã hội hay hội làng đều không thể thiếu chương trình giao lưu quan họ. Các "anh hai", "chị hai" xúng xính trong trang phục truyền thống, bằng lời ca vang, rền, nền, nảy đã mang đến cho người nghe những câu quan họ say đắm lòng người" - đồng chí Nguyễn Quang Liêm, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Cẩm bắt đầu câu chuyện về hành trình bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa quan họ truyền thống như thế.

Xã Xuân Cẩm tổ chức liên hoan quan họ lần thứ hai - năm 2024.

Từ 1-2 câu lạc bộ (CLB) đầu tiên, đến nay cả 5 thôn của xã là Cẩm Trung, Cẩm Xuyên, Cẩm Hoàng, Cẩm Bào, Xuân Cẩm đều có CLB quan họ, với hơn 200 thành viên, hoạt động dưới hình thức xã hội hóa và tự nguyện đóng góp. Ngoài ra, trên địa bàn còn có 2 CLB quan họ măng non tại trường tiểu học và THCS. Từ sự quan tâm của cấp huyện, xã, các CLB có đầy đủ trang phục, thiết bị phục vụ hoạt động biểu diễn; thường xuyên tập luyện, truyền dạy, tham gia giao lưu văn nghệ vào các dịp lễ hội, ngày Tết, kỷ niệm.

Các CLB thường xuyên quan tâm phát hiện cá nhân có năng khiếu ca hát để bồi dưỡng, tăng cường lực lượng tham gia phong trào văn hóa văn nghệ ở cơ sở. Sức lan tỏa của phong trào ngày càng lớn khi ở các thôn có nhiều gia đình 2-3 thế hệ biết hát quan họ. Như ông Ngô Văn Ngà ở thôn Cẩm Bào cùng con trai, cháu nội; bà Nguyễn Thị Cải ở thôn Xuân Biều có con gái, cháu ngoại cùng tham gia sinh hoạt tại CLB. Gắn kết trong CLB bằng tình yêu quan họ nên các thành viên không hạn chế về lứa tuổi.

Nét riêng trong bức tranh NTM kiểu mẫu

Trong quá trình xây dựng xã NTM kiểu mẫu nổi trội về lĩnh vực văn hóa, cùng với sự ủng hộ của quần chúng nhân dân, Xuân Cẩm có nhiều thuận lợi với hệ thống di tích lịch sử đa dạng, phong phú. Xã có 10 di tích được xếp hạng cấp tỉnh, cấp quốc gia (gồm: 3 đình, 4 chùa, 1 nghè, 1 điểm lưu niệm Bác Hồ về thăm thôn Cẩm Xuyên; lăng đá Bầu). Các điểm di tích được trùng tu, nâng cấp đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tâm linh của nhân dân địa phương, đồng thời bảo đảm không gian diễn xướng, truyền dạy, giao lưu quan họ.

Các liền anh, liền chị quan họ Xuân Cẩm biểu diễn tại Liên hoan quan họ của 19 làng quan họ tương lai lần thứ II - 2024.

Nghệ sĩ Ưu tú Văn Tân, Chủ tịch Hội Văn hóa quan họ tỉnh nhận xét: “Toàn tỉnh có 19 làng quan họ tương lai đang được các huyện Hiệp Hòa, Lạng Giang, Yên Dũng, TP Bắc Giang cùng với Hội Văn hóa quan họ tỉnh xây dựng. Trong đó, xã Xuân Cẩm có số làng nhiều nhất (5 làng). Xuất phát từ tình yêu quan họ, nhiều người dân địa phương đã say sưa học hỏi, biết cách trình bày một canh quan họ sao cho đúng lề lối, hiểu sâu sắc cái tình, cái lý ẩn ý trong từng ca từ. Qua đó góp phần trao truyền, giữ lửa, bảo tồn và phát huy bộ môn nghệ thuật truyền thống đã được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại".

Nhằm bảo tồn văn hóa dân tộc, hằng năm, UBND xã Xuân Cẩm tổ chức các chương trình liên hoan văn hóa, văn nghệ gắn với công tác bảo tồn dân ca quan họ; đưa nội dung giao lưu hát quan họ vào các đợt tổng kết cuối năm, gặp mặt đầu Xuân, các ngày lễ, ngày kỷ niệm của quê hương, đất nước, địa phương. Hoạt động truyền dạy được chú trọng đổi mới hình thức, xã thường xuyên mời liền anh, liền chị của các làng quan họ cổ về giảng dạy. Tại các CLB ở mỗi thôn, hoạt động giao lưu, truyền dạy giữa các thành viên với thế hệ trẻ được duy trì.

Các anh hai quan họ của xã Xuân Cẩm trong buổi giao lưu văn nghệ do địa phương tổ chức.

Được biết, theo lộ trình từ nay đến năm 2026, UBND xã Xuân Cẩm phấn đấu được tỉnh công nhận 5 làng quan họ; trong đó trước mắt là 2 làng quan họ ở thôn Cẩm Xuyên và Xuân Biều. Đến nay, cả hai thôn đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí: Có 3 thế hệ hát quan họ (cao tuổi, trung niên và măng non); có hệ thống di tích lịch sử (đình, chùa, nghè...), lễ hội truyền thống, không gian diễn xướng; tổ chức truyền dạy trong cộng đồng. Cùng đó, xã hoàn thiện hồ sơ đề nghị tỉnh công nhận NTM kiểu mẫu nổi trội về văn hóa.

Với sự thống nhất cao trong cấp ủy, chính quyền và nhân dân, Xuân Cẩm đã và đang tạo nên nét riêng trong bức tranh đẹp NTM của vùng quê giàu truyền thống ở bờ Bắc sông Cầu.

Mai Toan

Nguồn Bắc Giang : http://baobacgiang.vn/xuan-cam-vang-cau-quan-ho-102159.bbg