Bỏ Công an cấp huyện, chuyển sang giả danh công an xã
Bỏ Công an cấp huyện, các đối tượng lừa đảo đã chuyển xưng danh "Công an xã" gọi điện yêu cầu người dân làm theo hướng dẫn. Theo đó, ngày 5/3, chị Nguyễn Thị Hiền (44 tuổi) nhận được cuộc gọi từ số máy lạ, đầu dây bên kia tự xưng là cán bộ Công an xã Kim Chung (huyện Hoài Đức, Hà Nội).
Người này thông báo con trai của chị Hiền chưa kích hoạt định danh điện tử (VNeID) mức độ 2, yêu cầu làm gấp. Sau đó, người này giới thiệu sẽ có 1 cán bộ tên Tuấn, đang công tác tại Công an huyện Hoài Đức liên hệ để hướng dẫn thủ tục.
Các đối tượng chuyển sang giả danh công an xã để lừa đảo.
Tiếp đó, chị Hiền nhận được một cuộc gọi của người tự xưng là "Tuấn, thuộc Công an huyện Hoài Đức", yêu cầu chị chuẩn bị các giấy tờ liên quan để hoàn thành tài khoản định danh mức 2 cho con trai. "Nếu bận, tôi có thể hướng dẫn chị thực hiện thủ tục bằng hình thức online" - chị Hiền dẫn lời của người đàn ông xưng là Công an huyện Hoài Đức.
Khi chị Hiền hỏi: "Đến trực tiếp làm định danh mức 2 thì ở đâu?", đầu bên kia đáp: "Mời chị đến trụ sở Công an huyện Hoài Đức ở khu 6, thị trấn Trạm Trôi làm việc". Đến bước này, chị Hiền bắt đầu nghi ngờ đây là thủ đoạn lừa đảo bởi từ ngày 1/3, Công an cấp huyện trên cả nước đã giải thể.
Theo Công an TP Hà Nội, hoạt động của Công an cấp huyện kết thúc từ ngày 1/3 nên cuộc gọi tự xưng cán bộ Công an huyện yêu cầu công dân làm định danh điện tử mức 2 là lừa đảo. Sau khi bỏ Công an cấp huyện, việc kích hoạt định danh điện tử mức 2 được thực hiện trực tiếp tại trụ sở Công an xã, phường, thị trấn hoặc Phòng Quản lý hành chính về trật tự xã hội - Công an thành phố.
Theo đó, các đối tượng giả danh cán bộ Công an gọi điện cho người dân thông báo căn cước công dân bị lỗi trên hệ thống hoặc cần phải cập nhật dữ liệu dân cư, định danh mức 2, rồi yêu cầu người dân cài đặt phần mềm Dịch vụ công giả mạo do đối tượng cung cấp.
Một trường hợp khác, ngày 7/3, chị Lan ở xã Thạch Long, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh nhận được cuộc gọi từ 2 số điện thoại lạ: 0848093723 và 0865583282. Tự xưng là "đồng chí Trung – Công an xã Thạch Long", đối tượng thông báo rằng chị Lan đang liên quan đến một khoản vay tín dụng tại một ngân hàng ở Hà Nội, với số tiền 46 triệu đồng.
Đối tượng yêu cầu chị Lan chuyển ngay số tiền này trong ngày để phục vụ điều tra và"lấy lại sự trong sạch". Để tăng thêm sự thuyết phục, hắn nhấn mạnh rằng đây là vấn đề "bí mật", yêu cầu chị Lan không được tiết lộ với bất kỳ ai, kể cả người thân.
Sau đó, đối tượng liên tục gọi điện thúc giục, đe dọa, thậm chí đưa ra phương án nếu chị Lan không chuyển tiền thì ngày mai phải có mặt tại Hà Nội để giải quyết khoản vay nợ. Trước sự thúc ép dồn dập này, chị Lan cảm thấy hoang mang, nhưng cũng nghi ngờ đây có thể là một chiêu trò lừa đảo.
Quyết định không làm theo yêu cầu của kẻ lạ mặt, chị đã đến Công an xã Thạch Long trình báo sự việc. Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, Công an xã Thạch Long đã tiến hành xác minh, đồng thời giải thích rõ cho chị Lan về thủ đoạn lừa đảo này.
Đây là hình thức giả danh cán bộ công an để chiếm đoạt tài sản, đồng thời hướng dẫn chị Lan không cung cấp thông tin cá nhân, không chuyển tiền cho người lạ. Vụ việc trên một lần nữa cảnh báo về các thủ đoạn lừa đảo qua điện thoại, đặc biệt là tình trạng giả danh lực lượng công an để chiếm đoạt tài sản.
Người dân cần bình tĩnh trước các đối tượng tự xưng là công an, cảnh sát
Theo cơ quan chức năng, khi nhận được các cuộc gọi này, người dân cần nâng cao cảnh giác, không để các đối tượng xấu lợi dụng, đồng thời phối hợp với cơ quan chức năng để ngăn chặn kịp thời các hành vi phạm pháp.
Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và hợp tác quốc tế, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia phân tích, dù không mới, song những hình thức lừa đảo liên quan đến việc cài đặt ứng dụng VNeID giả mạo vẫn liên tục xảy ra do nhiều yếu tố, trong đó chủ yếu là bởi tâm lý của người dùng không đủ vững.
Nhiều người dù có hiểu biết hoặc đã từng nghe về hình thức lừa đảo này, tuy nhiên khi nghe các đối tượng trao đổi lại có tâm lý sợ liên quan đến pháp luật, không kiểm tra thông tin do ngại liên hệ cơ quan chức năng để xác minh.
Mặt khác, các đối tượng lừa đảo thường yêu cầu nạn nhân hành động nhanh để đảm bảo quyền lợi hoặc không vi phạm quy định. Tâm lý tin tưởng và hành động nhanh chóng trước các lời đe dọa giả mạo càng khiến người dân dễ rơi vào bẫy.
Theo Hiệp hội An ninh mạng, lừa đảo trực tuyến tiếp tục hoành hành, gây những hậu quả nặng nề với hàng trăm nghìn người dùng Việt Nam thời gian qua. Theo khảo sát của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, cứ 220 người dùng thì sẽ có 1 người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến. Tổng thiệt hại do lừa đảo trực tuyến gây ra trong năm 2024 ước tính lên tới 18.900 tỷ đồng.
Theo chuyên gia của Hiệp hội, việc báo cáo với các cơ quan chức năng khi gặp lừa đảo là cần thiết để bảo vệ quyền lợi của bản thân nạn nhân và ngăn chặn các hành vi phạm pháp. Thứ nhất, việc báo cáo sẽ giúp cơ quan chức năng có thông tin kịp thời để điều tra, thu thập bằng chứng, từ đó tăng khả năng truy bắt và xử lý các đối tượng lừa đảo. Thứ hai, việc báo cáo cũng có thể giúp người bị hại phục hồi một phần hoặc toàn bộ tài sản bị chiếm đoạt, đặc biệt khi cơ quan chức năng can thiệp sớm và phong tỏa được tài sản liên quan.
"Hơn nữa, mỗi vụ lừa đảo được báo cáo sẽ góp phần vào việc xây dựng cơ sở dữ liệu về các chiêu trò, phương thức hoạt động của các đối tượng, từ đó cảnh báo cộng đồng, ngăn ngừa các đối tượng tiếp tục thực hiện hành vi lừa đảo, gây thiệt hại cho nhiều người khác. Do đó, báo cáo không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn đóng góp vào việc xây dựng một môi trường mạng an toàn, minh bạch, lành mạnh hơn cho cộng đồng", ông Vũ Ngọc Sơn cho biết.
Tô Hội