Xuất khẩu cà phê Việt đang đứng trước cơ hội tăng trưởng lịch sử

5 giờ trướcBài gốc

Ông có thể phân tích lý do nào khiến cà phê Việt Nam lập kỷ lục về kim ngạch XK trong 10 tháng của năm 2025?

- Có thể nói, 2024 - 2025 là một niên vụ đặc biệt khi các quốc gia XK cà phê chủ lực như Việt Nam và Brazil đều chịu ảnh hưởng bất lợi từ thời tiết, dẫn đến sản lượng không đạt kỳ vọng. Chính yếu tố này đã khiến giá cà phê tăng mạnh. Tâm lý thị trường bị chi phối bởi các phiên tăng giá liên tiếp, khiến giá cà phê Robusta và Arabica liên tục lập đỉnh mới. Điều đó kích thích tâm lý găm hàng của nông dân, doanh nghiệp rang xay lớn cũng như giới đầu cơ, góp phần đẩy giá lên cao kỷ lục. Nhờ diễn biến giá thuận lợi này nên dù sản lượng không tăng đáng kể, kim ngạch XK cà phê Việt Nam vẫn đạt mức kỷ lục.

Giá cà phê tăng kỷ lục khiến kim ngạch tăng mạnh dù sản lượng tăng không đáng kể. Trước đây, kim ngạch XK gạo cũng từng đạt kỷ lục nhưng nhanh chóng sụt giảm do biến động giá thế giới. Theo ông, ngành cà phê cần thay đổi thế nào để duy trì kim ngạch cao như hiện nay?

- Trước hết, cần phân biệt cấu trúc của ngành cà phê và ngành gạo, hai ngành có đặc điểm hoàn toàn khác nhau. Ngành gạo là XK sản phẩm cuối cùng, có thể tiêu dùng trực tiếp. Các quốc gia XK gạo cạnh tranh chủ yếu ở phân khúc thị trường. Ví dụ, Việt Nam tập trung ở châu Á và châu Phi, trong khi Thái Lan hướng tới phân khúc cao cấp hơn như châu Âu, Mỹ. Ngược lại, ngành cà phê Việt Nam hiện vẫn chủ yếu XK cà phê nhân xanh, tức nguyên liệu thô. Sản phẩm này sau đó được các nhà rang xay quốc tế chế biến theo khẩu vị từng thị trường. Việt Nam hiện chưa phát triển mạnh ở khâu rang xay và chế biến sâu, do đó giá trị gia tăng còn hạn chế.

Về chủng loại, 85% cà phê Việt Nam là Robusta, giá chỉ bằng khoảng 2/3 so với Arabica - loại cà phê cao cấp hơn và được ưa chuộng tại châu Âu, Mỹ. Chính vì vậy, nếu Việt Nam muốn nâng tầm giá trị và duy trì kim ngạch cao, cần tập trung vào 3 hướng, bao gồm phát triển công nghiệp chế biến sâu (rang xay, hòa tan) để XK sản phẩm cuối; nắm bắt khẩu vị từng thị trường nhằm đáp ứng yêu cầu tiêu dùng đa dạng; và tăng tỷ trọng Arabica, đặc biệt tại các vùng trồng có tiềm năng như Sơn La, Quảng Trị, Lâm Đồng.

Theo tôi, dư địa tăng trưởng của ngành cà phê vẫn rất lớn. Nếu thu hẹp được khoảng cách giữa xuất thô và sản phẩm chế biến, giá trị XK sẽ tăng mạnh. Trong các năm tới, với sự chuyển dịch cấu trúc ngành, tăng trưởng vẫn còn rất tiềm năng.

Cà phê Việt cần chuyển mạnh sang chế biến để đón cơ hội thị trường mới. (Ảnh minh họa: ITN)

Mỹ vừa áp thuế đối ứng 50% với quốc gia XK cà phê số 1 thế giới là Brazil. Theo ông, điều này sẽ tác động ra sao tới XK cà phê Việt Nam? Ông dự đoán gì về thị trường cà phê thế giới năm 2026? Việt Nam có lợi thế và thách thức nào?

- Mỹ là thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới, còn Brazil là nhà XK lớn nhất. Năm vừa qua, Brazil xuất khoảng 2,7 triệu tấn cà phê, trong khi Việt Nam đạt khoảng 1,7 triệu tấn. Việc Mỹ áp thuế 50% với cà phê Brazil tạo ra một “cơ hội vàng” cho Việt Nam.

Thứ nhất, khi Brazil chịu thuế cao, XK của họ sang Mỹ chắc chắn sụt giảm. Khoảng trống nguồn cung đó sẽ buộc Mỹ phải tìm nguồn thay thế và Việt Nam - quốc gia XK lớn thứ hai thế giới sẽ là lựa chọn hàng đầu. Thứ hai, có thể dự đoán, tác động tích cực không chỉ nằm ở thương mại ngắn hạn bởi khi thị trường Mỹ tìm kiếm nguồn cung ổn định, nhiều nhà rang xay và tập đoàn chế biến cà phê hòa tan quốc tế có thể dịch chuyển đầu tư sang Việt Nam.

Bên cạnh đó, Việt Nam có các lợi thế nổi bật như ổn định chính trị, môi trường đầu tư an toàn; vị trí địa lý thuận lợi, nằm trên tuyến hàng hải quốc tế, chi phí logistics thấp. Mạng lưới FTA rộng nhất thế giới, giúp hàng hóa XK được hưởng ưu đãi thuế quan. Chưa kể dự kiến Mỹ giảm thuế cà phê Việt Nam xuống 0%, đây là lợi thế cạnh tranh vượt trội.

Tuy nhiên, vẫn có những thách thức lớn như Việt Nam chủ yếu XK Robusta, trong khi Mỹ ưa chuộng Arabica - loại chiếm 85% sản lượng của Brazil. Vì vậy, muốn khai thác tối đa cơ hội, Việt Nam cần mở rộng diện tích trồng Arabica tại Sơn La, Quảng Trị, Lâm Đồng để đáp ứng khẩu vị của thị trường Mỹ.

Tôi cho rằng năm 2025, kim ngạch XK cà phê Việt Nam có thể đạt khoảng 10 tỷ USD. Nếu được hưởng mức thuế 0% tại Mỹ trong khi Brazil vẫn bị áp thuế cao, đến năm 2026, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt 13 - 15 tỷ USD và trong vài năm tới, hoàn toàn có khả năng cán mốc 20 tỷ USD. Ngành cà phê Việt Nam đang đứng trước một chu kỳ tăng trưởng mới, vừa là cơ hội chiến lược, vừa là thời điểm cần sự bứt phá thực chất trong chế biến và phát triển vùng nguyên liệu.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nhật Thu (thực hiện)

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/xuat-khau-ca-phe-viet-dang-dung-truoc-co-hoi-tang-truong-lich-su.html