Xuất khẩu lao động: Chuyển dịch từ 'chiều rộng' sang 'chiều sâu'

4 giờ trướcBài gốc

Năm 2025, Việt Nam đưa hơn 144 nghìn lao động đi làm việc ở nước ngoài. Ảnh: Tống Giáp.

Hơn 144.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài

Theo báo cáo của Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ), trong năm 2025, tổng số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài đạt 144.345 người, vượt 11% so với kế hoạch đề ra. Nhật Bản tiếp tục là thị trường tiếp nhận nhiều lao động Việt Nam nhất với hơn 64.600 người, tiếp đến là Đài Loan (Trung Quốc) với hơn 57.000 lao động và Hàn Quốc với hơn 11.600 lao động.

Đáng chú ý, bên cạnh các thị trường truyền thống, một số thị trường châu Âu như Đức, Ba Lan, Hungary, Romania… ghi nhận xu hướng tăng rõ nét, nhất là trong các lĩnh vực điều dưỡng, hộ lý và lao động kỹ thuật. Đây được xem là tín hiệu cho thấy hoạt động đưa lao động ra nước ngoài đang từng bước dịch chuyển sang các thị trường có yêu cầu cao hơn về kỹ năng và trình độ.

Không chỉ gia tăng về số lượng, năm 2025 cũng ghi nhận bước tiến đáng kể trong hoàn thiện thể chế. Cục Quản lý lao động ngoài nước đã tham mưu trình Chính phủ sửa đổi Nghị định 112/2021/NĐ-CP về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài; đồng thời xây dựng các thông tư mới liên quan đến chi phí dịch vụ, môi giới, hướng tới minh bạch hóa và bảo vệ tốt hơn quyền lợi người lao động.

Song song đó, nhiều bản ghi nhớ hợp tác lao động với các quốc gia, đối tác nước ngoài được ký kết hoặc gia hạn, tạo hành lang pháp lý ổn định cho hoạt động đưa lao động Việt Nam ra nước ngoài trong giai đoạn tới.

Từ những kết quả đạt được, năm 2026, Bộ Nội vụ đặt mục tiêu đưa khoảng 112.000 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, tập trung vào các thị trường thu nhập cao, ổn định.

Cạnh tranh bằng chất lượng

Dù đạt được những kết quả tích cực nhưng theo đánh giá chung, công tác xuất khẩu lao động, vẫn còn những hạn chế, thách thức nhất định. Đó là cơ cấu lao động xuất khẩu của Việt Nam vẫn nghiêng về lao động phổ thông, kỹ năng thấp, ngoại ngữ kém; doanh nghiệp (DN) cung ứng còn phân tán thậm chí có những DN thiếu năng lực tìm kiếm hợp đồng chất lượng cao. Việc môi giới đưa lao động không có giấy phép ra nước ngoài vẫn tồn tại. Điều này không chỉ gây méo mó thị trường mà còn làm tổn hại hình ảnh lao động Việt Nam, ảnh hưởng đến chiến lược phát triển của một loại hình còn nhiều triển vọng.

Đề cập đến vấn đề này tại hội nghị tổng kết công tác đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài mới đây, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng cho biết, có nhiều bất cập nổi lên, trong đó có tình trạng lao động vi phạm pháp luật ở nước ngoài, chất lượng nguồn lao động chưa cao, cũng như việc một số DN buông lỏng quản lý, để xảy ra thu phí cao, thiếu minh bạch, gây thiệt thòi cho người lao động. Ông đặc biệt lưu ý, phần lớn lao động đi làm việc ở nước ngoài là người nông dân, hoàn cảnh khó khăn, phải vay mượn để xuất cảnh nhưng lại gánh thêm nhiều khoản chi phí bất hợp lý.

Ông Thắng cho rằng, tư duy, cách làm cũ trong giải quyết thủ tục hành chính vẫn còn tồn tại, chưa thực sự chuyển sang tinh thần phục vụ và hậu kiểm theo chỉ đạo của Trung ương và Chính phủ.

“Chúng ta cần tái cấu trúc thị trường và nâng cao chất lượng nguồn lao động, chuyển từ phái cử lao động giản đơn sang thúc đẩy di chuyển lao động có tay nghề; siết chặt công tác kiểm tra, giám sát DN; đẩy mạnh chuyển đổi số, cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tạo thuận lợi tối đa cho người dân và DN” - ông Thắng nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, muốn gia nhập thị trường có thu nhập cao, năng lực người lao động phải đi trước một bước. Khi người lao động tiếp cận được phân khúc cao, giá trị của họ không chỉ ở số lượng kiều hối gửi về nước, mà còn ở cả tri thức, kỹ năng, kinh nghiệm, văn hóa được tích lũy trong suốt quá trình làm việc. Mỗi người lao động trở thành một "đại sứ nhân lực", góp phần định vị hình ảnh Việt Nam trong nền kinh tế toàn cầu.

Để đưa định hướng này vào đời sống, Bộ Nội vụ đang khẩn trương sửa đổi một số quy định liên quan, tiếp đó xây dựng Chiến lược đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Tinh thần là chuyển đổi tư duy quản lý từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm", cắt giảm tối đa thủ tục hành chính không cần thiết, triệt tiêu tình trạng "xin-cho". Đồng thời, rà soát và hoàn thiện Nghị định sửa đổi Nghị định số 112/2021/NĐ-CP, ngày 10/12/2021, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; thực hiện phân cấp, phân quyền cho địa phương trong lĩnh vực đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài.

Theo chuyên gia chính sách Vũ Xuân Hùng, đã đến lúc Việt Nam cần chuyển dịch từ xuất khẩu lao động "chiều rộng" sang "chiều sâu", cạnh tranh bằng "kỹ năng và kỷ luật" thay vì giá rẻ. Để không phụ thuộc vào một số thị trường chính, cơ quan chức năng cần xây dựng các đề án mở rộng sang các thị trường thu nhập cao như Đức, Canada, Australia và nhân rộng mô hình đào tạo tiên tiến. Ngoài ra, Bộ cần triển khai chương trình đánh giá toàn diện, công khai, minh bạch hoạt động của DN, làm cơ sở để sàng lọc, loại bỏ những DN yếu kém, cạnh tranh thiếu lành mạnh ra khỏi thị trường.

Lê Bảo

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/xuat-khau-lao-dong-chuyen-dich-tu-chieu-rong-sang-chieu-sau.html