Theo số liệu hải quan, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc trong tháng 8 đạt 678 triệu USD, tăng hơn 40% so với tháng trước và tăng 15% so với cùng kỳ năm 2024.
Lũy kế 8 tháng, thị trường này nhập gần 2,8 tỷ USD rau quả Việt Nam, giảm 9,3% so với cùng kỳ nhưng mức sụt giảm đã thu hẹp rõ rệt so với nửa đầu năm. Với tỷ trọng gần 60% toàn ngành, Trung Quốc đang lấy lại vị thế là thị trường đầu tàu của xuất khẩu rau quả Việt.
Đà hồi phục này diễn ra sau giai đoạn đầy thách thức, khi Trung Quốc áp dụng hàng loạt tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Các yêu cầu mới về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, chất vàng O, cadimi từng khiến nhiều lô hàng gặp ách tắc.
Đặc biệt, từ tháng 7, quy định giới hạn lưu huỳnh dioxit trong trái cây tươi ở mức 50 ppm tiếp tục gia tăng áp lực cho các nhà xuất khẩu trong khu vực. Thái Lan đã ghi nhận hàng chục container nhãn bị trả về do vượt ngưỡng, kéo giá nhãn tại vườn giảm sâu. Trong khi đó, hàng Việt vẫn thông suốt nhờ kiểm soát chất lượng và quy trình ổn định.
Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng lợi thế địa lý gần giúp nông sản Việt ít phụ thuộc vào hóa chất bảo quản, từ đó thích ứng nhanh hơn với các tiêu chuẩn mới của Trung Quốc.
Ông nhấn mạnh, Việt Nam hoàn toàn có thể gia tăng thị phần tại thị trường này nếu duy trì nghiêm ngặt các tiêu chí về an toàn thực phẩm. Trên thực tế, cảnh báo về cadimi trong sầu riêng chỉ xuất hiện rải rác và đã được xử lý.
Thời gian qua, nỗ lực kiểm soát chất lượng đã giúp Việt Nam đạt thêm nhiều tín hiệu tích cực. Trung Quốc đã cấp thêm 829 mã số vùng trồng và 131 cơ sở đóng gói sầu riêng, nâng tổng số lên hơn 1.800. Trong nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng ban hành Quyết định 3015, thiết lập quy trình giám sát riêng cho sầu riêng, một tiền lệ quan trọng có thể nhân rộng với các loại nông sản khác.
Ở góc độ xúc tiến thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc đang tăng cường thâm nhập các địa phương phía Bắc và Tây Bắc, nơi có thu nhập cao và nhu cầu lớn với trái cây nhiệt đới. Nhân dịp kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao Việt - Trung, nhiều hội chợ và sự kiện thương mại sẽ được tổ chức, mở rộng thêm cơ hội tiếp cận người tiêu dùng nội địa.
Với đà phục hồi từ quý III, ngành rau quả kỳ vọng kim ngạch năm 2025 có thể vượt mốc 7 tỷ USD, cao hơn năm 2024. Tuy nhiên, theo ông Nguyên, triển vọng này chỉ có thể trở thành hiện thực nếu các doanh nghiệp Việt coi “chuẩn mới” không phải là rào cản, mà là động lực nâng cấp toàn bộ chuỗi giá trị, từ vùng trồng, đóng gói đến chế biến và phân phối.
Trên thực tế, tháng 8 vừa qua ghi nhận mức xuất khẩu kỷ lục 951 triệu USD, tăng 24,4% so với tháng 7 và tăng 13% so với cùng kỳ năm trước.
Lũy kế 8 tháng, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt hơn 4,8 tỷ USD, tăng 2% so với cùng kỳ, cho thấy đà tăng trưởng đang dần bền vững và mở ra cơ hội lớn cho nông sản Việt tại thị trường Trung Quốc.
Văn Sơn