Hiệp hội Rau quả Việt Nam dự báo kim ngạch xuất khẩu sầu riêng năm 2025 có thể đạt 4 tỷ USD. Ảnh: Nguyễn Đăng.
Sầu riêng tiếp tục dẫn dắt xuất khẩu
Báo cáo mới nhất của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, xuất khẩu rau quả tháng 11/2025 đạt 850 triệu USD, nâng tổng kim ngạch 11 tháng lên 7,91 tỷ USD, tăng 19,5% so với cùng kỳ năm trước. Con số này củng cố dự báo lạc quan rằng, ngành có thể lần đầu tiên vượt mốc 8 tỷ USD trong năm nay, sau khi đã đạt 7,12 tỷ USD vào năm 2024.
Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu chủ lực, chiếm tới 64,1% tổng giá trị. Mỹ và Hàn Quốc xếp tiếp theo với tỷ lệ lần lượt 6,4% và 3,7%. Đáng chú ý, xuất khẩu sang Mỹ tăng tới 58,3%, cho thấy dư địa rất lớn tại các thị trường xa nhưng có mức chi tiêu cao. Trong nhóm 15 thị trường lớn nhất, Malaysia ghi nhận mức tăng đột biến 77,5%, trong khi Thái Lan giảm mạnh nhất, xuống 56,6%.
Trong các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như chuối, xoài, mít, dừa và bưởi, sầu riêng tiếp tục là ngôi sao sáng nhất. Hiệp hội Rau quả Việt Nam dự báo kim ngạch xuất khẩu sầu riêng năm 2025 có thể đạt 4 tỷ USD, riêng 11 tháng đã đạt khoảng 3,7 tỷ USD. Mặt hàng này đang góp phần tái định vị thương hiệu trái cây Việt Nam trên bản đồ châu Á.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, mùa thu hoạch sầu riêng tại Tây Nguyên đã gần kết thúc, nhưng miền Tây đang vào nghịch vụ kéo dài đến hết tháng 5/2026. Đây là giai đoạn gần như chỉ Việt Nam còn nguồn cung ổn định cho thị trường Trung Quốc, giúp giá sầu riêng duy trì ở mức cao và giữ lợi thế cạnh tranh.
Cùng với sầu riêng, dừa đang trở thành mặt hàng đóng góp tăng trưởng mạnh mẽ. Hiệp hội Dừa Việt Nam dự báo kim ngạch xuất khẩu năm 2025 có thể đạt 1,1–1,15 tỷ USD; trong đó, dừa tươi đạt khoảng 440 triệu USD. Sự gia tăng nhu cầu tại nhiều thị trường châu Á và Trung Đông mở ra cơ hội lớn để mặt hàng này thăng hạng trong nhóm chủ lực của nông sản Việt.
Mở cửa thị trường tạo sức bật mới
Một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy xuất khẩu là loạt nghị định thư mở cửa thị trường với Trung Quốc. Nghị định thư xuất khẩu mít tươi ký ngày 27/11 là bước ngoặt lớn, giúp loại trái cây có diện tích trồng hơn 84.000 ha chuyển mạnh từ tiểu ngạch sang chính ngạch. Điều này không chỉ giảm rủi ro mà còn thúc đẩy chuẩn hóa sản xuất theo yêu cầu quốc tế.
Tính đến nay, Việt Nam đã được cấp 9.334 mã số vùng trồng và 1.752 mã số cơ sở đóng gói. Riêng tháng 11, cơ quan chức năng đã cấp mới 48 mã số và thu hồi 22 mã số không đạt chuẩn. Theo Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Huỳnh Tấn Đạt, việc tuân thủ nghị định thư giúp nâng cấp quy chuẩn, tăng tính minh bạch và chuyên nghiệp hóa chuỗi canh tác, từ đó củng cố năng lực cạnh tranh bền vững.
Dù nhiều tín hiệu tích cực, ngành rau quả vẫn đối mặt với bài toán liên kết chưa bền chặt giữa doanh nghiệp và nông dân. Khi giá cả biến động, hợp đồng dễ bị đứt gãy, gây gián đoạn nguồn cung.
Đại diện Vina T&T Group cho rằng, doanh nghiệp muốn dẫn dắt chuỗi giá trị phải chủ động phân tích thị trường theo tuần, ký hợp đồng dài hạn với nông dân, hỗ trợ kỹ thuật và đầu tư vật tư đầu vào. Quan trọng nhất là xây dựng niềm tin thông qua cam kết tiêu thụ ổn định, bảo đảm lợi ích hai bên.
Song song đó, các doanh nghiệp đang đẩy mạnh hỗ trợ hợp tác xã đạt chứng nhận GlobalGAP để tiếp cận các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản và Mỹ. Đây là điều kiện để mở rộng hiện diện của nông sản Việt trong các kênh phân phối có giá trị cao.
Hệ thống logistics chuyên biệt, kho lạnh, trung tâm trung chuyển tại biên giới và thương mại điện tử xuyên biên giới được xem là các trụ cột giúp tăng cường khả năng cạnh tranh trong trung hạn. Bên cạnh đó, hoạt động xúc tiến thương mại ngày càng được đẩy mạnh.
Theo Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc, Nông Đức Lai, các sự kiện xúc tiến không chỉ kết nối doanh nghiệp hai nước, mà còn mở ra cơ hội hợp tác đầu tư, thu hút doanh nghiệp Trung Quốc sang khảo sát và tìm kiếm cơ hội tại Việt Nam. Đây là kênh quan trọng hỗ trợ mở rộng thị trường và nâng cao sự hiện diện của nông sản Việt.
Xuất khẩu rau quả đang bước vào giai đoạn tăng tốc với nhiều tín hiệu tích cực: thị trường mở rộng, sản phẩm chủ lực bứt phá, logistics cải thiện và chuẩn hóa sản xuất được đẩy mạnh. Tuy nhiên, để duy trì vị thế và hướng tới mục tiêu vượt 8 tỷ USD, ngành cần củng cố liên kết chuỗi, phát triển bền vững và đầu tư chiều sâu vào chất lượng. Đây chính là chìa khóa để nông sản Việt nâng tầm trên thị trường quốc tế.
Nguyễn Đăng