Cần chuyển hướng tiếp cận xuất khẩu sang Mỹ
Theo số liệu cập nhật mới nhất, 7 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu (XK) hàng hóa đạt 262,44 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm trước. Hoa Kỳ vẫn là thị trường XK lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 85,1 tỷ USD, tăng 28,6% so với cùng kỳ năm trước.
Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) khẳng định, trong bối cảnh thuế mới, doanh nghiệp vẫn phải XK sang Mỹ, bởi đây là thị trường có sức mua lớn, được tất cả các quốc gia coi là thị trường tiêu thụ chiến lược. Do đó, chính sách thuế mới của Mỹ đòi hỏi Việt Nam phải thay đổi cách tiếp cận để tiếp tục giữ vững thị trường.
Theo ông Phú, các doanh nghiệp Việt cần phải chuyển hướng tiếp cận, từng bước giảm hẳn XK thô, chuyển sang chế biến sâu, gia tăng giá trị và kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc, xuất xứ. Các hiệp hội ngành hàng cần tăng cường giám sát để ngăn ngừa gian lận xuất xứ. Hiện Chính phủ cũng ban hành một số cơ chế, chính sách nhằm kiểm soát xuất xứ đối với từng luồng sản phẩm, bảo đảm hồ sơ XK minh bạch và đáp ứng yêu cầu của thị trường Mỹ.
Ông Phú nhận định, với sự gia tăng các hàng rào kỹ thuật, yêu cầu truy xuất nguồn gốc, chuẩn hóa ESG và đặc biệt là chính sách thuế mới của Mỹ, việc tìm kiếm những mô hình giao thương mới ít phụ thuộc vào các chuỗi phân phối truyền thống đang trở thành yêu cầu cấp thiết đối với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Ông Nguyễn Tuấn Việt - Chủ tịch, TGĐ Công ty Xúc tiến Xuất khẩu VIETGO, đơn vị chuyên tư vấn XK cho doanh nghiệp cho rằng, mức thuế 20% là hoàn toàn có thể chấp nhận được, không cao hơn đáng kể so với các đối thủ cạnh tranh. Ví dụ, một số nước trong khối ASEAN hiện chịu thuế 19%, mức chênh lệch chỉ 1%. Trong khi đó, kim ngạch XK của các quốc gia này sang Mỹ hàng năm dao động từ 20 - 40 tỷ USD, còn Việt Nam hiện đạt gấp hơn 3 lần con số này.
Ông Nguyễn Tuấn Việt phát biểu tại Hội thảo về xuất khẩu sang Mỹ. (Ảnh: PV)
Chưa kể, các đối thủ này còn có nhiều bất lợi như một số nước không nằm trên mặt đường hàng hải quốc tế thuận lợi, khiến chi phí logistics cao hơn, như Philippines, Indonesia; một số nước lại có tình hình chính trị thiếu ổn định, làm nhà đầu tư nước ngoài e ngại. Trong khi đó, Việt Nam có lợi thế lớn với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) thuộc nhóm quốc gia có nhiều FTA nhất thế giới.
Cần có đội ngũ thương mạichuyên nghiệp
Ông Việt đánh giá, hiện nay, các doanh nghiệp sản xuất thường kiêm luôn khâu XK, nhưng do phần lớn đặt ở tỉnh nên khó xây dựng đội ngũ bán hàng chuyên nghiệp. Trong khi đó, các doanh nghiệp thương mại vốn linh hoạt và nhanh nhạy hơn lại chưa được khuyến khích đúng mức. Dẫn ví dụ của Singapore, dù không có nền sản xuất lớn nhưng nước này vẫn đạt kim ngạch XK cao nhờ năng lực thương mại vượt trội, mua hàng từ nhiều quốc gia rồi xuất khẩu, ông Việt cho rằng, doanh nghiệp sản xuất cần có một đội ngũ thương mại chuyên nghiệp.
“Vấn đề cốt lõi là doanh nghiệp Việt cần nâng cao năng lực thương mại - đây là yếu tố quan trọng hàng đầu. Điều này bao gồm kỹ năng bán hàng, khả năng tìm kiếm và chăm sóc khách hàng, cũng như khai thác triệt để lợi thế từ các FTA” - ông Việt nói.
Bởi khi có năng lực thương mại, doanh nghiệp Việt có thể nắm bắt xu hướng thị trường như biến động sau chiến tranh, thiên tai, khủng hoảng chính trị, biến đổi khí hậu và khi thị trường cần gì, doanh nghiệp sẽ cung cấp đúng thứ đó. Bên cạnh đó, đội ngũ thương mại sẽ khai thác hiệu quả các FTA. Hiện nhiều doanh nghiệp chưa tận dụng lợi thế này, trong khi các đối tác từ nước có FTA với Việt Nam sẽ ưu tiên mua hàng để hưởng ưu đãi thuế.
“Tôi đặc biệt lưu ý 4 nhóm ngành có tiềm năng XK mạnh sang Mỹ, bao gồm dệt may, nội ngoại thất. 2 nhóm này có nguồn nguyên liệu, nhân công và công nghệ may tốt, sẽ tiếp tục là ngành chủ lực. Ngành hàng cà phê cũng sẽ có lợi thế lớn khi Brazil, nhà cung cấp lớn nhất thế giới đang chịu thuế 50%, trong khi Việt Nam chỉ 20%. Chúng ta đang là nước XK cà phê lớn thứ hai và có cơ hội vươn lên dẫn đầu. Và cuối cùng là nhóm hàng tiêu dùng. Nguyên nhân nhóm này trở nên lợi thế là do trước đây Trung Quốc chiếm ưu thế, nhưng nay đang chuyển sang sản phẩm công nghệ cao, để lại khoảng trống lớn mà Việt Nam có thể khai thác” - ông Việt nói.
Đồng thời ông Việt dự đoán, từ nay đến cuối năm, kim ngạch XK của Việt Nam sang Mỹ sẽ duy trì ổn định, thậm chí có thể tăng nhẹ, “chắc chắn không giảm mạnh” - ông Việt khẳng định và cho biết thêm, giai đoạn từ nay đến hết 2025 sẽ là thời điểm các khối thương mại toàn cầu tái cấu trúc. Những biến động đáng kể, nếu có, nhiều khả năng sẽ diễn ra từ 2026. Để giữ vững vị thế, doanh nghiệp Việt cần tập trung vào những lợi thế sẵn có như hệ thống cảng biển quốc tế thuận lợi, mạng lưới FTA rộng, ưu đãi thuế, năng lực sản xuất và thương mại ngày càng cao.
Nhật Thu