Xuất khẩu sầu riêng Việt Nam giảm sâu, cần giải pháp cấp bách

6 giờ trướcBài gốc

Theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc chỉ đạt khoảng 130 triệu USD, giảm mạnh so với hơn 500 triệu USD trong cùng kỳ năm 2024. Sản lượng sầu riêng xuất khẩu cũng giảm sâu, chỉ đạt 35.000 tấn, một con số khiêm tốn so với mục tiêu đề ra.

Trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang Trung Quốc chỉ đạt khoảng 130 triệu USD, giảm mạnh so với hơn 500 triệu USD trong cùng kỳ năm 2024.

Siết chặt kiểm tra từ Trung Quốc và những hệ lụy

Một trong những nguyên nhân chủ yếu của sự suy giảm này là việc Trung Quốc yêu cầu tất cả các lô hàng sầu riêng phải có giấy chứng nhận kiểm định chất vàng O và Cadimi từ các trung tâm được Trung Quốc công nhận. Trung Quốc hiện đã kiểm tra 100% các lô hàng và chỉ cho phép thông quan các lô đáp ứng yêu cầu về chất lượng.

Điều này khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu phải tạm dừng giao dịch, bổ sung hồ sơ, làm gián đoạn chuỗi cung ứng. Hệ quả là giá sầu riêng trong nước cũng giảm mạnh, xuống chỉ còn từ 35.000–120.000 đồng/kg tại vườn, trong khi vào cùng kỳ năm ngoái, giá có thể lên tới gần 200.000 đồng/kg.

Trong bối cảnh này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đã chủ trì cuộc họp vào ngày 8/5/2025 để chỉ đạo các giải pháp khẩn cấp nhằm khôi phục xuất khẩu sầu riêng. Bộ trưởng yêu cầu các cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ với Hải quan Trung Quốc để xử lý các vướng mắc kỹ thuật, đẩy nhanh tiến độ cấp mã số vùng trồng và phê duyệt cơ sở đóng gói. Đồng thời, Bộ cũng sẽ khẩn trương xây dựng quy trình kiểm dịch thực vật cho sầu riêng để phục vụ xuất khẩu trong năm 2025.

Để đáp ứng yêu cầu của Trung Quốc, Việt Nam hiện có 6 trung tâm xét nghiệm chất vàng O được công nhận. Các trung tâm này nằm tại các địa phương trọng điểm như Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM và Cà Mau, với khả năng kiểm tra khoảng 100 mẫu/ngày. Tuy nhiên, nhu cầu kiểm tra đang gia tăng mạnh mẽ, do đó, cơ quan quản lý nhà nước đang tích cực hoàn thiện các thủ tục để đề xuất thêm các đơn vị kiểm nghiệm được Trung Quốc công nhận.

Nguy cơ "vỡ trận" nếu không thay đổi

Với diện tích trồng sầu riêng hiện đạt khoảng 169.000 ha và sản lượng dự kiến đạt 1,5 triệu tấn trong năm 2025, ngành sầu riêng đang bước vào giai đoạn thu hoạch chính vụ từ tháng 4 đến tháng 9. Nếu không khẩn trương thực hiện các giải pháp kiểm soát chất lượng, đặc biệt là kiểm tra dư lượng Cadimi và chất vàng O, xuất khẩu sầu riêng có nguy cơ sẽ "vỡ trận" khi mùa vụ chính bắt đầu.

Bên cạnh đó, thị trường Trung Quốc, dù là thị trường lớn nhất và chiếm hơn 90% giá trị xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam, cũng đang dần tìm kiếm nguồn cung thay thế từ các quốc gia khác như Thái Lan, Lào và Indonesia. Động thái này của Trung Quốc khiến cho ngành sầu riêng Việt Nam còn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ mới nổi như Lào và Indonesia, cùng với các quốc gia xuất khẩu truyền thống như Thái Lan.

Thị phần sầu riêng Việt Nam tại Trung Quốc đã giảm mạnh, từ 61,7% trong năm 2024 xuống chỉ còn 37% trong hai tháng đầu năm 2025, trong khi Thái Lan đã tăng thị phần lên 62,3%. Điều này phản ánh sự chuyển dịch trong chiến lược xuất khẩu và yêu cầu Việt Nam cần phải tăng cường chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe từ phía Trung Quốc.

Đặc biệt, Lào và Indonesia đang tích cực phát triển ngành sầu riêng của mình với diện tích trồng sầu riêng ngày càng mở rộng. Chính phủ Lào đã cấp phép cho các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào vùng chuyên canh sầu riêng xuất khẩu, đồng thời Indonesia cũng đang chuẩn bị cho việc gia nhập thị trường Trung Quốc với sản lượng lớn và hệ thống kiểm dịch đã được cải thiện.

Để vượt qua khó khăn và đảm bảo tương lai bền vững cho ngành sầu riêng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đề xuất tái cơ cấu ngành theo hướng phát triển bền vững. Bộ trưởng Đỗ Đức Duy yêu cầu ngành sầu riêng cần khẩn trương đẩy mạnh chế biến sâu, đặc biệt là sầu riêng đông lạnh, để tăng giá trị gia tăng và giảm sự phụ thuộc vào thị trường tươi. Đây là hướng đi không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm mà còn giảm thiểu rủi ro từ sự biến động của thị trường.

Bên cạnh đó, Bộ cũng đề nghị các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và nông dân cần đồng hành để hoàn thiện hệ thống pháp lý, xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật từ sản xuất đến thu hoạch và xuất khẩu, đảm bảo chất lượng sản phẩm đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các thị trường quốc tế.

Trung Việt

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn//thi-truong/xuat-khau-sau-rieng-viet-nam-giam-sau-can-giai-phap-cap-bach-1106653.html